1971

1971 - 1972

Januar 1971

02.januar 1971.

Poginulo 66 navijača kada se srušio deo tribine stadiona „Ajbroks park“ u škotskom gradu Glazgovu tokom fudbalske utakmice između Seltika i Rendžersa

05.januar 1971.

Socijalistička vlada Čilea uspostavila diplomatske odnose sa Kinom.

09.januar 1971.

U Beogradu otvoren prvi međunarodni filmski festival FEST - manifestacija koja je ubrzo stekla veliku popularnost. Prvi FEST pod naslovom „Hrabri novi svet“ otvoren je projekcijom filma „Meš“ Roberta Altmana u Domu sindikata koji je tada bio najreprezentativniji prostor u Beogradu. Pojedini programi održavani su i u bioskopu „Kozara“ i u Domu omladine.

10.januar 1971.

Umrla francuska modna kreatorka Gabrijela „Koko“ Šanel, jedna od svetskih „modnih diktatora“ XX veka. (Rođena: Somir/Francuska 19.avgust 1883. - Umrla: Pariz/Francuska 10.januar 1971.) Njene modernističke misli, moda inspirisana muškom odećom i traganje za skupom jednostavnošću su je učinili važnom ličnošću u 20. veku mode. Bila je osnivač jednog od najpoznatijih modnih brendova, Šanel i gotovo šest decenija suvereno vladala pariskom visokom modom. Njen izuzetan uticaj na modu bio je takav da je ona jedina osoba u polju šivenja imenovana na Tajm 100: Najvažnijih ljudi veka. Najveći uspeh u životu bio je inspiracija muškom odećom. Sa žena je skinula korsete, skratila im frizure i haljine da bi se osećale udobnije, baš kao muškarci. Svojim smelim idejama nametnula novi oblik ženstvenosti i stil koji nikada ne izlazi iz mode, a njen put od siromašne devojčice do cenjene dizajnerke bio je pun prepreka, moćnih muškaraca, laži i afera. Rođena je u izuzetno siromašnoj porodici koja je jedva spajala kraj s krajem. Njen otac Alber bio je trgovački putnik, dok je majka Žana Devol radila kao pralja. Kada je Gabrijela imala 12 godina, njena majka je umrla od tuberkuloze, u 32. godini života. Njen otac je poslao svoja dva sina da rade kao poljoprivredni radnici, a svoje tri ćerke poslao u Korez, centralna Francuska, u katolički manastir Obazena, koji je imao sirotište. Za sedam godina koje je provela u sirotištu naučila je ono što će joj doneli slavu – krojački zanat. Potom se seli u Pariz gde počinje da radi po noćnim klubovima kao igračica i pevačica. Nadimak Coco (Koko), koji će kasnije početi da koristi kao ime, "zaradila" je pevajući pjesmu "Qui qu a vu COCO dans le Trocadero".

1883-1971

15.januar 1971.

Asuansku branu u Egiptu na reci Nil otvorili egipatski predsednik Anvar el Sadat i predsednik Prezidijuma Sovjetskog Saveza Nikolaj Podgorni. Radovi na tom kapitalnom objektu hidroenergetskog sistema trajali su 11 godina.

25.januar 1971.

Vojnim udarom, general Idi Amin oborio predsednika Ugande Miltona Obotea. Ubrzo je sebe proglasio predsednikom i zaveo strahovladu u toj afričkoj državi.

31.januar 1971.

Između Istočnog i Zapadnog Berlina uspostavljen ograničeni telefonski saobraćaj, prvi put nakon 19 godina.

Februar 1971

05.februar 1971.

U Belfastu tokom nemira ubijen britanski vojnik, prvi od dolaska britanskih trupa u Severnu Irsku 1969.

07.februar 1971.

Žene su u Švajcarskoj referendumom dobile pravo glasa.

09.februar 1971.

Poginulo najmanje 58 ljudi u zemljotresu u oblasti američkog grada Los Anđeles.

11.februar 1971.

Na ceremonijama u Moskvi, Vašingtonu i Londonu, 63 zemlje potpisale sporazum o zabrani skladištenja nuklearnog oružja na dnu mora i okeana.

15.februar 1971.

Velika Britanija prešla na decimalni novčani sistem – decimalizacija funte. Decimalizacijom jedna funta je podeljena na 100 delova, odnosno na 100 penija. Pre ovog datuma jedna funta je vredela 240 penija odnosno 20 šilinga. Na osnovu ove podele jedan šiling je vredeo 12 penija. Simbol za peni pre decimalizacije bio je „d“ od latinske reči denarijus a za šiling „s“ od takodje latinske reči solidus. Denarijus i solidus su bili nazivi novčića korišćenih u Rimskom carstvu. Simbol za peni nakon decimalizacije je „p“. Prvobitna podela funte na 240 penija je proizilazila iz potrebe za fleksibilnijom podelom ove novčane jedinice. Ta funta se mogla podeliti na 18 različitih vrednosti pogodnih za novčani promet za razliku od decimalne koja se deli na šest. Godinama posle „decimalnog dana“ novi tip penija je bio poznat kao „novi peni“ i kovan je u denominacijama od pola penija, 1p, 2p, 5p, 10p i 50p. Svi novčići su nosili oznaku „new penny“ ili „new pence“ do 1982.godine od kada se natpisi na njima menjaju u one penny, two pence, five pence itd.

24.februar 1971.

Alžir saopštio da preuzima kontrolu nad francuskim petrolejskim kompanijama u zemlji.

26.februar 1971.

Umro francuski filmski glumac Fernandel (Fernan) Kontanden, jedan od najpoznatijih filmskih komičara sredine XX veka. (Rođen: Marsej/Francuska 08.maj 1903. - Umro: Pariz/Francuska 26.februar 1971.) Sa svojim ocem, glumcem, nastupa u pozorištu od malih nogu. Kasnije radi kao lučki radnik, prodavac, a neko vreme je bio i bankovni činovnik. Pravu zabavljačku karijeru započinje u Parizu, gde vrlo brzo postaje popularan. Na početku karijere učestvovao je u izvođenjima opereta i kafe-koncerata. Svojom izražajnom i osobenom fizionomijom, smislom da groteskno prikaže likove, ali da ih dramski oblikuje, privukao je autore i publiku. Mnogi komercijalni autori pisali su scenarije isključivo za njega. Prvi se put pojavljuje na filmu 1930. godine u filmu „Crno i belo”, a glumio je u više od 130 filmova od kojih su najpoznatiji „Pozivnica za ples”, „Bonifacije mesečar”, „Crvena krčma” i „Don Kamilo”.

1903-1971

Mart 1971

08.mart 1971.

Osnovan hor "Kolegijum muzikum" (Collegium musicum), akademski kamerni hor studenata Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu. Inicijativa je potekla od profesora Vojislava Ilića. Hor nastavlja tradiciju kamernomuzičkog hora Univerziteta u Beogradu osnovanog 1925. pod istim imenom, na inicijativu profesora Miloja Milojevića.

Umro američki filmski glumac Harold Lojd, jedan od najvećih komičara nemog filma. (Rođen: Bučard/Nebraska/Sjedinjene Američke Države 20.april 1893. - Umro: Beverli Hils/Kalifornija/Sjedinjene Američke Države 08.mart 1971.) Lojd je rođen kao sin Džejmsa Darsija Lojda i Sare Elizabet Frejžer. Njegovi pradeda i deda po ocu bili su Velšani. Lojd, zajedno sa Čarli Čaplinom i Basterom Kitonom, se smatra kao jedan od najuticajnijih filmskih komičara iz doba nemog filma. Lojd je snimio skoro 200 komedija, nemih i „zvučnih“, između 1914. i 1947. godine. Njegov lik „Naočara“ u naočarima bio je snalažljiv i uspešan u potrazi za uspehom koji se podudarao sa cajtgajstom Sjedinjenih Država iz perioda 1920-ih. Njegovi filmovi često su sadržavali „uzbudljive sekvence“ produženih scena jurnjave i hrabre fizičke podvige. Scena gde Lojd visi sa kazaljki na satu visoko iznad ulice u filmu Sigurnost na poslednjem mestu (1923) smatra se jednom od najtrajnijih slika u istoriji bioskopa. Lojd je sam izvodio manje vratolomije, uprkos tome što se povredio u avgustu 1919. radeći reklamne slike za studio Rouč. Nesreća sa bombom koja je pogrešno označena kao rekvizit dovela je do gubitka palca i kažiprsta desne ruke. Preminuo je u 77. godini od raka prostate.

1893-1971

12.mart 1971.

Premijer Hafez el Asad referendumom izabran za predsednika Sirije.

19.mart 1971.

Najmanje 160 ljudi poginulo prilikom iznenadnog klizanja zemlje severno od brazilskog grada Sao Paolo.

26.mart 1971.

Šeik Mudžibur Rahman proglasio Istočni Pakistan nezavisnom državom Bangladeš.

Održano pevačko takmičenje "Ko zna više" - Cune Gojković - Mile Bogdanović, trajalo 15 sati, otpevano oko 300 pesama, pobednik Cune Gojković.

27.mart 1971.

Rođen škotski automobilista, vozač "Formule 1" Dejvid Kultard. (Rođen: Tvinholm/Škotska/Velika Britanija). Počeo je sa karting trkama rano, a potvrdio se u Formula Ford takmičenju 1989. godine. 1990. je pauzirao zbog preloma noge. Sledeće godine je vozio Formulu 3, a 1992. i 1993. je prešao u seriju Formula 3000. Formulu 1 je vozio od 1994. do 2008. godine. U 15 sezona vozio je 241 trku. Osvojio je 13 velikih nagrada, a u sezoni najveći uspeh mu je drugo mesto 2001. godine. Kultard je svoju karijeru u Formula 1 takmičenju počeo 1993. godine, kao test-vozač u tadašnjem šampionskom timu Vilijamsu. I sledeću godinu je dočekao na istoj poziciji. Svoju prvu šansu je dobio nakon tragične smrti Airtona Sene. Na svojoj poslednjoj trci, VN Brazila 2008. godine Kultard je imao posebnu kameru ugrađenu u kacigu koja je trebalo da pruži spektakularne snimke iz vozačeve perspektive. Nažalost, nakon sudara u drugoj krivini, Kultard je završio svoju trku, a time i karijeru.

31.mart 1971.

Američki poručnik Vilijam Kel koji je komandovao masakrom civila u selu Mi Laj tokom Vijetnamskog rata, osuđen na doživotnu robiju. Kazna mu je docnije umanjena na 20 godina. Kel je tokom Vijetnamskog rata, u martu 1968, komandovao tokom masakra civila u selu Mi Laj.

Umro srpski pravni filozof i stručnjak za krivično pravo Toma Živanović, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka - poznat po uvođenju tripartitnog sistema u krivičnom pravu (krivično delo - krivica - kazna), doprineo objektivatizaciji krivičnog prava. (Rođen: Paraćin/Kraljevina Jugoslavija/Srbija 18.februar 1884. - Umro: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 31.mart 1971.) Akademik Toma Živanović rođen je od oca Stevana zanatlije i majke Stanije domaćice. Osnovnu školu i nižu gimnaziju je završio u Paraćinu. Dalje školovanje je nastavio u Beogradu. Pravni fakultet je završio 1906. u Beogradu. Po završenim studijama na Pravnom fakultetu u Beogradu, Toma Živanović odlazi na stručno usavršavanje u Pariz gde se rađa njegova teorija uzročnosti, koja je od tada do danas opšte prihvaćena u krivičnopravnoj teoriji i praksi. 1907. godine je prava i kriminalističku školu završio u Parizu. 1908. godine je doktorirao u Parizu na pravu. 1909. godine je postao docent na Pravnom fakultetu u Beogradu. Redovni profesor na Pravnom fakultetu u Beogradu je od 1920. godine, gde predaje materijalno krivično pravo. U to vreme su predavali Slobodan Jovanović, Đorđe Tasić, Mihailo Ilić i drugi. U vreme rata fakultet nije radio, a u zgradi se nalazila nemačka komanda. Više profesora je oterano na robiju u Banjički logor, a dva, Mihailo Ilić i Đorđe Tasić su streljani 1944. godine. Posle Drugog svetskog rata Tomi Živanoviću je bilo zabranjeno da predaje na Pravnom fakultetu u Beogradu. Napisao je veliki broj članaka na srpskom i stranim jezicima. Prema Živanoviću postoji više teorija o pojmu kriminologije, koje usko definišu kriminologiju kao nauku o kazni. Međutim prihvaćena je njegova tripartitna teorija po kojoj je kriminologija nauka koja se bavi sveobuhvatnim proučavanjem zločina i izvršioca koristeći pri tome saznanja iz drugih nauka.

1884-1971

Ova teorija je prihvaćena kod nas i u naučnim krugovima Italije, Francuske, Kanade i drugim zemalja. Izuzetno plodan rad Tome Živanovića, koji je značajno unapredio ne samo pravnu nauku već i kompletnu pravničku strukturu opšte je priznat i visoko vrednovan u svetu. Amfiteatar IV na Pravnom fakultetu Univerziteta u Beogradu nosi njegovo ime.

April 1971

03.april 1971.

U Beogradu prigodnom akademijom svečano otvoren Studentski kulturni centar (SKC). SKC je vremenom postao kultno mesto raznih alternativnih umetničkih tendencija, posebno je značajna njegova uloga tokom 80-tih kada je iz njegovog okrilja izrastao beogradski „Novi talas“. Zdanje u kojem je Studentski kulturni centar smešten, delo je arhitekte Jovana Ilkića, sagrađeno 1895. kao Oficirski dom.

06.april 1971.

Umro ruski kompozitor Igor Fjodorovič Stravinski, jedan od najuniverzalnijih muzičkih stvaralaca XX veka. (Rođen: Oranienbaum/Ruska Imperija/Nemačka 17.jun 1882. - Umro: Njujork/Njujork/Sjedinjene Američke Države 06.april 1971.) Odlikovao se velikom raznovrsnošću muzičkog izraza i stila. U prvoj fazi bio je nadahnut ruskom narodnom muzikom, u drugoj ekspresionista s povremenim oslanjanjem na džez, u trećoj se okrenuo neoklasičnom stilu. Od 1910. živeo je u Francuskoj, a od 1937. u SAD. Bio je otelotvorenje kosmoplitskog Rusa kojeg je Tajm naveo kao jednog od najuticajnijih ljudi XX veka. Pored priznanja koja je dobio za svoje kompozicije, stekao je slavu i kao dirigent i kao pijanista, najčešće na premijerama vlastitih dela. Godine 1939. i 1940. predavao je muzičku estetiku na Harvard univerzitetu u Bostonu (predavanja objavljena pod naslovom Muzička poetika 1942). Odlikuje se velikom raznovrsnošću muzičkog izraza i stilske orijentacije. U prvoj fazi je spajao ruske folklorne elemente sa impresionizmom, zatim je bio ekspresionista sa čestim oslanjanjem na džez, a kasnije je primenio neoklasični stil. Međunarodnu slavu prvo je stekao sa svoja tri baleta: Žar-ptica (1910), Petruška (1911) i Posvećenje proleća (1913). Nakon ruske faze, za vreme 1920-ih Stravinski se okreće neoklasicizmu. Tokom 1950-ih je adaptirao serijske postupke, koristeći nove tehnike tokom poslednjih 20 godina svog života da napiše dela koja su kraća i više ritmična, harmonična i strukturalno kompleksnija od njegove ranije muzike. Iako je Stravinski najpoznatiji po svojim scenskim delima, tačnije baletima, njegov stvarateljski opus obuhvata sve muzičke vrste. Neka od njegovih dela: baleti „Žar ptica“, „Petruška“, scenska kantata „Svadba“, melodrame „Priča o vojniku“, „Persefona“, opera-oratorijum „Kralj Edip“, opera „Život razvratnika“, kantata „Simfonijska psalma“, orkestarska dela – tri simfonije, koncerti za klavir, koncerti za violinu, autobiografski radovi „Hronika mog života“, „Muzička poetika“ itd.

1882-1971

07.april 1971.

Izvršen atentat na Vladimira Rolovića, jugoslovenskog ambasadora u Švedskoj od strane grupe ustaških terorista. Uhapšeni su njegovi atentatori Barešić i Brajković. Navodno, prvobitna namera im je bila da otmu Rolovića i u zamenu za puštanje traže oslobađanje ustaških zatvorenika u Jugoslaviji, među kojima i izvršioca bombaškog napada u bioskopu "20. oktobar". Miro Barešić i Anđelko Brajković, pod izgovorom da su došli da apliciraju za vizu su zaustavili ambasadora Rolovića na hodniku. Pokušali su ga da onesposobe, ali je Rolović imao pištolj kod sebe. Pištolj je bio zakočen, tako da su ga udarili u glavu i zaključali u sobu. Dugo su mučili i na kraju smrtno ranili ambasadora ispalivši mu tri hica u glavu, a zatim se predali. U Švedsku je tada poslat celokupan medicinski tim neurohirurga iz Jugoslavije koji su pokušali da mu spasu život. Ipak preminuo je osam dana kasnije. Jedan od ubica Miro Barešić osuđen je u Švedskoj na doživotnu robiju, ali brzo i pušten u zamenu za taoce aviona koji su oteli hrvatski emigranti. Kratko je robijao u Španiji, završio u Paragvaju, a početkom devedesetih poginuo u Hrvatskoj pod nerazjašnjenim okolnostima. Pre pet godina podignut mu je spomenik kod Pakoštana, u prisustvu i nekih hrvatskih zvaničnika. Uz negodovanje i oštre kritike Beograda.

08.april 1971.

U Londonu održan Prvi svetski kongres Roma, na kome je odlučeno da je ispravan naziv tog naroda - Romi. Usvojena je romska plavo-zelena zastava sa točkom u sredini (po uzoru na Indiju), pesma "Đelem, đelem" prihvaćena je kao himna i utvrđeno da je 8. april Svetski dan Roma.

09.april 1971.

Rođen kanadski automobilista, vozač "Formule 1" Žak Vilnev. (Rođen: Sen Žan sir Rišelje/Kanada). Bio je vozač Formule 1 do 2006. godine, svetski prvak za 1997. godinu, kao i prvak Indikara 1995. i pobednik „500 milja Indijanapolisa“ za 1995. godinu. Takvo osvajanje trostruke krune pošlo je za rukom još samo Mariju Andretiju i Emersonu Fitipaldiju. Vilnev je sada sve svoje napore usmerio ka pobedi na „24 časa Le Mana“, što je jedini veliki trofej koji mu nedostaje, a takvu četvorostruku krunu nema niko. U Formuli 1 vozio je za Vilijams, BAR i Zauber, danas BMV. Živi u Monaku. Kao mlađi, bio je poznat po svom ekscentričnom izgledu i za njega su se vezivali mnogi tračevi. Oženjen je, a pored auto-moto sporta, bavi se i muzikom, planira da izda svoj prvi album.

15.april 1971.

Preminuo ambasador SFR Jugoslavije u Švedskoj Vladimir Rolović, od posledica ranjavanja u izvršenom atentatu od strane ustaških terorista 07.aprila. (Rođen: Brčeli, Bar/Kraljevina Crna Gora/Crna Gora 21.maj 1916. - Umro: Stokholm/Švedska 15.april 1971.) Bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFRJ i SR Crne Gore, ambasador i narodni heroj Jugoslavije. Poticao je iz siromašne seljačke porodice. Detinjstvo je proveo u rodnom selu, gde je završio osnovnu školu. Posle je, u teškim uslovima, nastavio školovanje u barskoj, pećkoj i cetinjskoj gimnaziji. Posle završene gimnazije, upisao se na Pravni fakultet Beogradskog univerziteta. Godine 1935, postao je član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ), a početkom 1936. i član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Zbog revolucionarnog rada, hapšen je 1935. na Cetinju i 1938. godine u Beogradu. Učesnik je Trinaestojulskog ustanka, kao jedan od vođa ustaničke grupe Crnogorskog primorja. Kada je formirana Prva proleterska udarna brigada, postavljen je na dužnost političkog komesara Prve čete Prvog (crnogorskog) bataljona. Posle završetka Drugog svetskog rata, 1945. godine, upućen je na rad u Odeljenje za zaštitu naroda Jugoslavije (OZNA). Službovao je kao poslanik i ambasador u Norveškoj, od 1956. do 1960, zatim u Japanu, od 1963. do 1967. i Švedskoj, od 1970. do 1971. godine. Bio je član Centralnog komiteta Saveza komunista Crne Gore. Imao je čin rezervnog general-majora JNA. U Stokholmu je, na dužnosti ambasadora, 7. aprila 1971. godine, smrtno ranjen od grupe ustaških terorista. Osam dana kasnije, 15. aprila, umro je od posledica ranjavanja. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu, uz najviše državne počasti. Po njemu je nazvana OŠ „Vladimir Rolović” Rakovica.

1916-1971

17.april 1971.

Egipat, Sirija i Libija potpisali ugovor o konfederaciji, ali je ta tvorevina ubrzo propala, poput drugih sličnih arapskih asocijacija.

19.april 1971.

Sovjetski vasionski brod "Luna 20" vratio se na Zemlju sa uzorcima Mesečevog tla.

21.april 1971.

Umro haićanski predsednik Fransoa "Papa Dok" Divalije, koji je diktatorski vladao Haitijem od 1957. do smrti. (Rođen: Port o Prens/Haiti 14.april 1907. - Umro: Port o Prens/Haiti 21.april 1971.) Završio je Medicinski fakultet na Haitiju gde je bio lekar sve do 1943. godine kada je ušao u politiku podržavajući Sjedinjene Države. Još od svog rada 1934. bio je pod uticajem mističara Lorimera Denisa. Tada je počeo da promoviše crni nacionalizam i vudu magiju kao osnove kulture naroda Haitija. Divalije je za predsednika izabran septembra 1957. godine nastavljajući sa promovisanjem politike crnog nacionalizma. Ipak po stupanju na dužnost smanjio je vojsku kako bi organizovao ličnu stražu, gangstersku miliciju nazvanu "Tonton Makute" (Ime je dobila po mitskom haićanskom baukeju koji grabi ljude i čini da nestanu zauvek) koja je ubila, mučila i zarobila stotine političkih i druih protivnika. Iako je Divalije stvorio kakvu takvu "stabilnost" njegov režim je bio izuzetno represivan i pribegavao je zatvaranju i mučenju političkih protivnika i "protivnika države". Nakon srčanog udara 1959. Divalijea je zamenio njegov najbliži saradnik Klement Barbot kog je po oporavku Divalije uhapsio (Barbot se kasnije u zatvoru ubio). Godine 1961. održavaju se namešteni izbori nakojima Divalije osvaja mandat (sa završetkom 1967) ali se već 1964. godine proglašava doživotnim predsednikom. Iako su ga u početku podržavale, Sjedinjene Države su 1967. ukinuli pomoć Haitiju, a Divalije umire 1971. godine nakon čega ga je nasledio sin Žan Klod Divalije poznatiji kao "Bejbi Dok". Njegov režim je postavio kleptokratiju kao zakon zemlje, a vudu je promovisan nakon što je Divalije izbačen iz katoličke crkve zbog proterivanja njenih sveštenika.

1907-1971

Zbog zanemarivanja stanja u državi, BDP Haitija je višestruko opao, a životni standard se značajno smanjio. Sve su češće bile siromašne četvrti po Port o Prensu, dok se bankovni račun Divalijea dodatno punio. Njegov lični grad i mauzolej je razrušen od strane Haićana 20 godina nakon njegove smrti. I njegov sin je nastavio očevim stopama što se tiče terora i pljačke naroda pa je na kraju zbačen sa vlasti nakon pobune 1986.godine. Tada je okončana 29-godišnja strahovlada porodice Divalije u kojoj je prema nekim procenama ubijeno oko 60.000 ljudi.

24.april 1971.

Sovjetski kosmonauti izveli prvo spajanje svemirskog broda i veštačkog satelita preteče prve "svemirske laboratorije". Sovjetski kosmonauti uspeli su da se spoje sa letilicom bez ljudske posade, što je prethodilo izgradnji prve svemirske laboratorije u orbiti oko Zemlje.

25.april 1971.

U Vašingtonu oko 200.000 ljudi demonstriralo protiv Vijetnamskog rata.

Maj 1971

08.maj 1971.

Umro političar i državnik, predsednik Skupštine SFRJ Milentije Popović, učesnik NOB-a. (Rođen: Crna Trava, Leskovac/Kraljevina Srbija/Srbija 07.jul 1913. - Umro: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 08.maj 1971.) Osnovnu školu je završio u rodnom mestu, a gimnaziju u Leskovcu. Godine 1937. je završio Tehnički fakultet u Beogradu. Član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) postao je 1933, a Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) 1939. godine. Posle Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, 1941. godine ostao je u okupiranom Beogradu i učestvovao u organizovanju oružanih akcija i diverzija. Krajem septembra 1941. godine, preuzeo je dužnost sekretara Mesnog komiteta KPJ za Beograd. Zbog nemogućnosti daljeg ilegalnog boravka u Beogradu, krajem oktobra 1941. godine prešao je na oslobođenu teritoriju. Tokom Narodnooslobodilačke borbe obavljao je dužnosti rukovodioca Politodjela Četvrte proleterske crnogorske udarne brigade i političkog komesara Oficirske škole pri Vrhovnom štabu NOV i POJ. Bio je većnik na Drugom zasedanju AVNOJ-a, poslanik Antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Srbije i Privremene narodne skupštine Demokratske Federativne Jugoslavije. Posle oslobođenja Jugoslavije, obavljao je razne odgovorne društveno-političke dužnosti u SR Srbiji i SFR Jugoslaviji. Više puta je biran za narodnog poslanika Skupštine Srbije i Savezne skupštine SFRJ. Imao je čin general-majora JNA u rezervi. Preminuo je u Beogradu, dok je bio na funkciji predsednika Savezne skupštine SFRJ. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu. Po njemu je nazvana Ulica Milentija Popovića na Novom Beogradu. Ovde se nalazi Spomen-bista Milentiju Popoviću u Beogradu.

1913-1971

23.maj 1971.

U zemljotresu koji je razorio grad Bingol u istočnoj Turskoj poginulo najmanje hiljadu ljudi.

28.maj 1971.

Sovjetski Savez lansirao kosmički brod u pravcu Marsa.

Jun 1971

04.jun 1971.

Umro mađarski filozof Đerđ Lukač, protagonista „zapadnog marksizma“. (Rođen: Budimpešta/Austro-Ugarska/Mađarska 13.april 1885. - Umro: Budimpešta/NR Mađarska/Mađarska 04.jun 1971.) Njegov otac Jozef Lovinger je bio investicioni bankar, koji je zajedno sa svojom ženom Adel, još jednim sinom i ćerkom predstavljao jednu od bogatijih jevrejskih porodica. Jozef je krunisan od strane carstva i dobio je titulu barona, samim tim je i Lukač bio baron. Studirao na Kraljevskom mađarskom univerzitetu u Budimpešti, i na Univerzitetu u Berlinu. Kraljevski mađarski univerzitet mu je 1906. godine dodelio doktorat iz sudske prakse, a 1909. godine je završio i svoj doktorat iz filozofije na istom univerzitetu. U mladosti je u „nemarksističkom periodu“ napisao „Istoriju razvoja moderne drame“ i eseje “Duša i oblici“. Član Komunističke partije Mađarske postao je 1918, a u vreme Sovjetske Republike Mađarske 1919. komesar za prosvetu. Iz tog perioda potiču ogledi poznati pod naslovom „Istorija i klasna svest“, koji su znatno uticali na obnovu marksističke misli u zapadnoj Evropi posle Drugog svetskog rata. Posle poraza mađarske revolucije emigrirao je u Austriju, a 1929. u Sovjetski Savez, gde je do 1931. radio u Institutu Marks-Engels. Do 1933. u Nemačkoj je predvodio književnu grupu pisaca–komunista, posle čega je do 1945. ponovo bio u Moskvi, gde je napisao studiju „Mladi Hegel“. Po povratku u otadžbinu bio je profesor Budimpeštanskog univerziteta, a 1956. ministar u vladi Imre Nađa, posle čijeg pada je lišen profesije, uklonjen iz Akademije nauka i interniran. Od 1957. do smrti 1971. povukao se iz javnog života. Neka od njegovih dela: „Teorija romana“, „Razaranje uma“,“Estetika“, „Ontologija društvenog bića“ itd. Lukač je bio opisivan kao istaknuti marksistički intelektualac staljinističke ere. Procena njegovih dela i ostavštine može biti prilično komplikovana, zato što se činilo kao da Lukač podržava obe strane; sa jedne, staljinizam kao otelotvorenje marksističke misli, a sa druge strane se bori za povratak na pre-staljinistički marksizam.

1885-1971

07.jun 1971.

Sovjetski vasionski brod „Sojuz II“ spojio se u orbiti oko Zemlje sa svemirskom stanicom „Saljut“.

10.jun 1971.

SAD ukinule 20-godišnji embargo na trgovinu sa Kinom.

17.jun 1971.

SAD i Japan potpisali sporazum o vraćanju ostrva Okinava pod japanski suverenitet, što je realizovano naredne 1972.godine.

21.jun 1971.

Međunarodni sud pravde u Hagu presudio da je uprava Južnoafričke republike nad Jugozapadnom Afrikom (Namibija) nelegalna.

30.jun 1971.

Tri sovjetska astronauta poginula prilikom prizemljenja sovjetskog vasionskog broda „Sojuz II“ koji je u orbiti oko Zemlje proveo rekordnih 570 časova i 22 minuta.

Jul 1971

03.jul 1971.

Umro američki muzičar Džim Morison (Džejms Daglas), pevač grupe "Doors". (Rođen: Melburn/Florida/Sjedinjene Američke Države 08.decembar 1943. - Umro: Pariz/Francuska 03.jul 1971.) Morison je škotskog porekla i sin admirala Ratne mornarice SAD, Džordža Stivena Morisona i Klare Klark Morison, koji su se upoznali na Havajima, gde je Stiv Morison, tada zastavnik, bio stacioniran. Pošto mu je otac bio mornarički oficir, Morisonovi su se često selili. To je za posledicu imalo da je Džimovo rano školovanje bilo stalno prekidano dok se premeštao iz škole u školu. Ipak, pokazao se kao inteligentan i sposoban đak posvećen časovima književnosti, poezije, religije, filozofije i psihologije. Međutim, Morisonova sklonost za akademskim poslovima je pod velikom senkom njegove reputacije odmetnika i hedoniste. Morison je posebno bio privučen mitovima i religijom Indijanaca. Bio je pevač i vođa rok grupe Dorsi i smatran je za jednog od najharizmatičnijih pevača u istoriji rok muzike. Takođe je i autor nekoliko knjiga pesama, kratkih dokumentarnih filmova i ranih muzičkih spotova. Morisonova smrt u 27. godini je zaprepastila njegove obožavatelje. Okolnosti njegove smrti i tajna sahrana su bile predmet beskrajnih glasina i igrali su značajnu ulogu u mistici koja nastavlja da ga okružuje. U svojoj autobiografiji, Deni Sagerman pripoveda da se nakratko sreo sa Morisonovom suprugom Pamelom kada se vratila u Ameriku polovinom sedamdesetih. Prema ovoj priči, Pamela mu je rekla da je Morison umro od predoziranja heroinom, kada je ušmrkao obilnu količinu te supstance verujući da je to kokain. Sagerman je dodao da je Pamela dala različite kontradiktorne verzije Morisonove smrti, ali izgleda da je većina fanova prihvatila teoriju o heroinu. I sama Pamela je umrla od predoziranja heroinom ubrzo pošto je priznata za Morisonovu vanbračnu ženu. Kao i Morison, i ona je imala 27 godina kada je preminula.

1943-1971

06.jul 1971.

Umro američki muzičar afričkog porekla Luis "Sačmo" Armstrong, najveći trubač u istoriji džeza. (Rođen: Nju Orleans/Luizijana/Sjedinjene Američke Države 04.avgust 1901. - Umro: Njujork/Njujork/Sjedinjene Američke Države 06.jul 1971.) Tokom karijere duge više od pola veka (započeta 1918.godine) proslavio se i kao pevač neponovljivog hrapavog i toplog glasa, a mnogobrojne turneje širom sveta, uključujući Beograd, donele su mu nezvaničnu titulu "ambasadora dobre volje". Snimio je i više filmova u kojima je takođe iskazao raskošni talenat izuzetnog zabavljača. Armstrong je rođen u vrlo siromašnoj porodici u Nju Orleansu, Luizijani, kao unuk robova. Detinjstvo je proveo u siromaštvu, u opasnoj četvrti u gornjem delu grada Nju Orleansa. Otac ga je napustio još dok je bio beba. Pohađao je školu za dečake Fisk, gde je vrlo rano bio izložen muzici. Zarađivao je nešto novca raznoseći novine i prodajući odbačenu hranu u restoranima, ali je to bilo nedovoljno da bi se majka prestala baviti prostitucijom. Radio je čitav niz teških poslova da bi preživeo. Nakon što je odustao od škole u uzrastu od jedanaest godina, Armstrong se pridružio kvartetu dečaka koji su pevali na ulici za novac. Iako se prvo proslavio svirajući trubu, krajem karijere postao je najpoznatiji kao pevač i bio je jedan od najuticajnijih džez pevača. Tokom svoje karijere, postao je najveći džez muzičar, neosporni čelnik popularne muzike 20. veka i jedna od najvećih figura u istoriji muzike. Armstronga su voleli, ne samo zbog njegovog trubačkog talenta, neverovatno čistog i prodornog sviranja na trubi i specifičnog hrapavog pevanja, nego i zbog ljudske topline i velikodušnosti, kao i zbog simpatične osobnosti „velikog deteta“ koje se raduje životu i živi za muziku. Armstrong je preminuo od srčanog udara u snu, mesec dana pre 70-tog rođendana.

1901-1971

09.jul 1971.

vijetnamski rat

Poslednja američka baza u Vijetnamu predata trupama Južnog Vijetnama.

13.jul 1971.

U Maroku streljano 10 oficira armije te severnoafričke zemlje pod optužbom da su pokušali da obore kralja Hasana.

14.jul 1971.

Sud u Stokholmu osudio na doživotnu robiju dvojicu ustaških terorista, zbog ubistva jugoslovenskog ambasadora u Švedskoj Vladimira Rolovića. Jedan od ubica Miro Barešić osuđen je u Švedskoj na doživotnu robiju, ali brzo i pušten u zamenu za taoce aviona koji su oteli hrvatski emigranti. Kratko je robijao u Španiji, završio u Paragvaju, a početkom devedesetih poginuo u Hrvatskoj pod nerazjašnjenim okolnostima. Pre pet godina podignut mu je spomenik kod Pakoštana, u prisustvu i nekih hrvatskih zvaničnika. Uz negodovanje i oštre kritike Beograda.

15.jul 1971.

Umro srpski (jugoslovenski) pozorišni, filmski i TV glumac Ljubiša Jovanović. (Rođen: Šabac/Kraljevina Jugoslavija/Srbija 01.oktobar 1908. - Umro: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 15.jul 1971.) Završio je učiteljsku školu u Šapcu. Tu je počeo da glumi kao amater 1925. Išao je na tečajeve glume u Pragu, Berlinu i u Narodnom pozorištu u Beogradu. Glumio je u Zagrebu tokom 1930-tih, u Beograd je prešao na leto 1940. Godine 1961. postao je član Jugoslovenskog dramskog pozorišta u Beogradu. Glumio je u 16 dugometražnih filmova, počev od prvog jugoslovenskog posleratnog filma Slavica iz 1947. Igrao je u kratkometražnim filmovima i, povremeno, za televiziju. Najpoznatija uloga koju je odigrao bila je uloga Đenerala Stepe Stepanovića u filmu Marš na Drinu. Bio je dobitnik više nagrada za glumu na Sterijinom pozorju i niza drugih priznanja. Po njemu se do 2002. godine zvalo Šabačko pozorište. Krajem 2014. pozorište je donelo odluku da svoju veliku scenu nazove po Ljubiši Jovanoviću. Ljubiša je od 1951. godine bio oženjen glumicom Jugoslovenskog dramskog pozorišta Sonjom Hlebš.

1908-1971

18.jul 1971.

Šest emirata u Persijskom zalivu sklopilo sporazum o osnivanju zajednice Ujedinjenih Arapskih Emirata. Emirati Abu Dabi, Dubai, Šardža, Adžman, Um el Kajvajn i Fudžarja su sporazumom koji je stupio na snagu decembra 1971. oformili Ujedinjene Arapske Emirate – UEA. U februaru 1972. zajednici se priključio i Ras el Kajma.

30.jul 1971.

U japanski putnički "Boing 727" udario borbeni avion, izazvavši smrt 162 ljudi.

31.jul 1971.

Američki astronauti Dejvid Skot i Džejms Irvin, članovi misije "Apolo 15", postali prvi ljudi koji su se vozili površinom Meseca - više od šest časova proveli su u vožnji električnim lunarnim vozilom.

Avgust 1971

05.avgust 1971.

Umro američki naučnik i pronalazač Rojal Rejmond Rajf, rodonačelnik bioelektrične medicine, prvi čovek koji je uspešno (100%) lečio obolele od kancera. (Rođen: Elkhorn/Nebraska/Sjedinjene Američke Države 16.maj 1888. - Umro: El Kahon/Kalifornija/Sjedinjene Američke Države 05.avgust 1971.) Radio je za Carl Zeiss optiku u SAD i Nemačkoj, sarađivao sa vladom SAD i najuglednijim naučnicima i lekarima svoga vremena. Primio je za svoj rad i dostignuća 14 nagrada i priznanja kao i počasni doktorat nemačkog Hajdelberg Univerziteta. Znanja iz potpuno različitih oblasti omogućila su mu da ih povezuje pa je nalazio rešenja za mnoge probleme koje usko usmereni naučnici nisu mogli da reše. I ne samo to. Mnoge ideje je sam realizovao, jer je bio i vešt konstruktor. Tako je izmislio i napravio heterodinamični ultraljubičasti mikroskop, mikrodisektor i mikromanipulator za potrebe biologije, biohemije i medicine. Do 1929.godine talentovani Rajf je završio rad na do tada najvećem mikroskopu koji je uveličavao 17 000 puta u odnosu na 2 000 koliko su uveličavali do tada korišćeni mikroskopi. Nastavivši svoj rad do 1933.godine genijalni pronalazač je konstruisao mikroskop koji je uveličavao neverovatnih 60 000 puta. Nazvao ga je Univerzalni mikroskop koji je bio sastavljen od 5 682 različita dela. Do 1980.godine i razvoja novih tehnologija ovaj mikroskop je bio jedini s kojim se moglo dobiti ovoliko uvećanje. Danas mikroskopi uvećavaju i do milion puta. Ovako usavršeni instrument bio je zaslužan što je Rajf prvi čovek u istoriji čovečanstva koji je mogao videti mikroorganizme koje do tada niko nije video. Prihvativši teoriju po kojoj svaki molekul oscilira sopstvenom različitom frekfencijom, Rajf je razvio metode merenja oscilovanja svakog mikroba posebno. Bio je prvi čovek na svetu koji je mogao videti sićušne i do tada nevidljive žive mikroorganizme kako se kreću naseljavajući tkiva. Tako je 1932. otkrio mikroorganizam ili klicu izazivača humanog kancera. Video ga je živog, kako u promenjnim okolnostima, nakon delovanja kancerogenih supstanci i on počinje da menja svoj oblik i tako transformisan deluje na normalne ćelije pretvarajući ih u kancerogene.

1888-1971

Iako je on prvi otkrio mikroorganizam koji izaziva kancer ta zasluga se i danas pripisuje dr. Virdžiniji Livingston koja je često posećivala Rajfovu laboratoriju. Razlog je, kako se na kraju ispostavilo, bila potreba i interes velikih farmaceutskih kompanija da se Rajf zaboravi i izbriše iz sećanja a zašto, sledi objašnjenje. Rajf je prihvatio teoriju po kojoj svaki molekul oscilira sopstvenom frekfencijom. Po tom principu i svaki mikroorganizam ima sopstvenu frekfenciju. Dugotrajnim ali uspešnim istraživanjima uspeo je da izmeri frekfenciju oscilovanja mikroorganizama uzročnika mnogobrojnih bolesti! Da bi uništio ovaj mikroorganizam upotrebio je isti princip kao i kada ga je učinio vidljivim - njegovu sopstvenu frekvenciju. Povećavajući jačinu (amplitudu) frekvencije na kojoj su prirodno oscilovali ovi mikrobi, Rajf ju je pojačavao dok se nisu izobličili i raspali od strukturnog stresa. Kao kada se, primera radi, jačina nekog tona koristiti da bi se razbila čaša. Rajfu je tako bilo potrebno mnogo godina i mnogo sati neprekidnog rada dok nije tačno definisao frekvencije koje su bile specifične za svaki mikrob koji bi izazivao neku bolest. Tako je na istom principu mogao da razori viruse herpesa, paralize, meningitisa, tetanusa, influence i još mnogih drugih mikroorganizama. Tada 44 najeminentnija lekara SAD priredili su 20. novembra 1931. banket za Rajfa i dali mu počasnu titulu doktora. Banket je nazvan: "Kraj svih bolesti". Održan je na imanju doktora Milbenka Džonsona u Pasadeni, koji je bio glavni nadzornik i pokrovitelj svih medicinskih ispitivanja koje je Rajf sprovodio. Univerzitet Južne Kalifonije imenovao je 1934.godine Specijalni medicinski istraživački komitet da nadgleda tretman koji je sprovodio Rajf. Iz bolnice u Pasadeni dovedeno je u njegovu laboratoriju na tretman frekvencijama 16 pacijenata u završnom stadijumu karcinoma. Ovaj Komitet je bio sastavljen od lekara i patologa ovlašćenih da pregledaju pacijente ukoliko prežive, nakon 90 dana tretmana. Tako je nakon tri meseca Komitet zaključio da je 14 pacijenata bilo POTPUNO IZLEČENO. Tretman je onda podešen i za ostala dva i oni su nakon četiri nedelje takođe izlečeni. Efekat lečenja je bio 100 %.

Časni lekari i biznismeni su potom počeli sa pripremama za masovnu proizvodnju Rajfovog uređaja koji bi čovečanstvu doneo nikada do tada viđene benefite. Usledio je kontraudar bankarsko-korporativne oligarhije i sive eminencije iza kulisa kojima dobrobit čovečanstva nikada nije bio u prvom planu već uvek sticanje profita uz minimalna ulaganja, kontrola i depopulacija čovečanstva. Prvi incident sa kojim se nakon toga Rajf suočio bila je krađa komponenti iz njegove laboratorije, fotografija, filmova i pisanih beleški. Krivac, naravno nikada nije otkriven. Dok se borio da povrati svoje izgubljene podatke, (bilo je to vreme kada nisu postojali personalni kompjuteri i fotokopije), neko je teško oštetio njegov složeni mikroskop. Ogroman broj delova je ukraden. Pre toga podmetnut je požar koji je uništio laboratoriju Burnett u Nju Džersiju, sa kojom je Rajf blisko sarađivao. Njena vrednost je bila današnjih nekoliko miliona dolara. Autor članka o Rajfovim fantastičnim rezultatima 100% lečenja kancera koji je objavljen u godišnjaku Smitsonian Instituta ubijen je misteriozno u svojim kolima. Dr Nemes koji je imao neke duplikate njegovih radova i sarađivao sa Rajfom, i razvio svoj tretman lečenja raka (veoma uspešan) smrtno je stradao u vatri u svojoj laboratoriji kojoj je izgorela i dokumentacija. Već 1939. skoro svi istaknuti doktori i naučnici u SAD poricali su da su ikada sreli Rajfa. Ovaj potpuni preokret bio je rezultat pritiska farmaceutskih kompanija. A bez njihovih finansija, bolnice su propadale. U vreme Velike Depresije proizvodnja Rajfovih frekventnih instrumenata je potpuno prestala. Baš kada je bilo planirano održavanje press konferencije 1944. na kojoj bi se Američkoj Medicinskoj Asocijaciji objavili rezultati stručne studije iz 1934. u vezi Rajfove uspešne terapije u lečenju kancera, uporni doktor Milbenk Džonson (bivši predsednik AMA) smrtno je otrovan, a njegovi papiri sa beleškama i izveštajem su "nestali". Američka fondacija za rak nikada nije finansirala ni jedno Rajfovo istraživanje. Ogroman novac farmaceutskih kompanija je potrošen da oni koji su videli ovu terapiju, sve što su videli i saznali - zaborave. Ipak najteži i konačni udar na "lek za sve bolesti" je bio kada je policija nezakonito zaplenila ostatke Rajfovih pedesetogodišnjih istraživanja.

Rad i život, dr Rojala Rajfa je bio definitivno uništen. Najviše što danas znamo o njemu potiče iz knjige "Lek protiv raka koji je delovao" (The Cancer Cure That Worked), Berija Lajnsa (Barry Lynes), koji je uspeo da prikupi najviše podataka. Doktor Rajf, potpuno slomljen, predao se alkoholu. Umro je (ili je ubijen) 1971.godine "slučajnom" smrtonosnom dozom valijuma i alkohola u bolnici "Grossmont". Tako uglavnom završe svi oni koji stanu na put nemani koja ne zna šta je humanost, čast, moral, poštenje, vrlina. Ta ista neman i dalje rovari, laže, podmeće, krade, ubija, i sada dok čitate ove redove. Vrlo je simptomatično da najviši članovi u hijerarhiji globalističke oligarhije retko kada umiru od kancera. Da li bi čudilo da su rezultate mukotrpnog altruističkog i nesebičnog rada dr Rajfa prisvojili samo za sebe?

15.avgust 1971.

Bahrein stekao nezavisnost posle 150 godina britanske kolonijalne vlasti.

22.avgust 1971.

U vojnom udaru u Boliviji, predsednika te zemlje generala Huana Toresa Gonsalesa oborio pukovnik Ugo Banser Suares.

Rođen srpski pozorišni, filmski i TV glumac Vojin Ćetković. (Rođen: Kruševac/SFR Jugoslavija/Srbija). U rodnom Kruševcu je završio osnovnu školu i Kruševačku gimnaziju, na smeru za kulturu i informisanje. Prvi put je na scenu kročio sa svega osam godina u „Teatru Za” u Kruševcu. Bio je član Kruševačkog pozorišta i dramske sekcije u rodnom gradu, gde je kao glumac amater proveo deset godina, a imao je i svoju radio emisiju. Profesionalnu karijeru počeo je u Narodnom pozorištu u Beogradu, a nakon upisivanja Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu, 1996. postao je član Jugoslovenskog dramskog pozorišta, koje ga je stipendiralo. Prvu TV ulogu ostvario je u filmu Raj, Petra Zeca 1993. kao Tomin drug, a prvu glavnu ulogu u filmu Zona Zamfirova 2002. godine kao Mane. Proslavio se ulogama Gorana Branda Gagića u TV seriji Porodično blago, kao i po ulogama Milomira Vranića u seriji Moj rođak sa sela i po ulozi Mihailo Andrejević u filmu i seriji Montevideo, Bog te video! Višestruko je nagrađivan za uloge u pozorištu i na filmu, a izdvajaju se dve Godišnje nagrade JDP, nagrada „Branka i Mlađa Veselinović”, Nagrada Raša Plaović i Nagrada Miloš Žutić. Živi i radi u Beogradu, a od 2008. godine u braku je sa glumicom Slobodom Mićalović sa kojom ima ćerke bliznakinje.

Septembar 1971

03.septembar 1971.

Sovjetski Savez, SAD, Velika Britanija i Francuska potpisale sporazum o statusu grada Berlina.

11.septembar 1971.

Umro sovjetski državnik Nikita Sergejevič Hruščov, šef sovjetske Komunističke partije od 1953. do 1964, upamćen po raskidu sa staljinističkom verzijom socijalizma, ali i po izuzetnoj revnosti u Ukrajini u vreme najcrnjeg staljinističkog terora. (Rođen: Kalinovka/Ruska Imperija/Rusija 17.april 1894. - Umro: Moskva/Sovjetski Savez/Rusija 11.septembar 1971.) Nikita Hruščov je rođen u Kurskoj guberniji Ruske Imperije u ruskoj porodici (danas Kurska oblast Ruske Federacije). Godine 1908. njegova porodica se preselila u Juzovku, Ukrajina. Mada je očigledno bio inteligentan, bio je u prilici da izuči samo dve godine škole, i verovatno je postao potpuno pismen u svojim kasnim dvadesetim ili ranim tridesetim. Radio je kao stolar u raznim fabrikama i rudnicima. Tokom Prvog svetskog rata, Hruščov se umešao u aktivnosti trgovačkog sindikata. Od 1918. borio se u Crvenoj armiji tokom građanskog rata. Član Centralnog komiteta KP postao je 1934. šef Moskovskog komiteta 1935. prvi sekretar partije u Ukrajini 1938. član Politbiroa 1939. Organizovao je partizansku borbu u Ukrajini i bio član vojnih saveta nekoliko frontova u Drugom svetskom ratu. Posle smrti Staljina 1953. postao je prvi sekretar CK. Potpisao je 1955. Beogradsku i 1956. Moskovsku deklaraciju, kojima su normalizovani odnosi sa Jugoslavijom. Na 20. kongresu podneo je referat "O kultu ličnosti i njegovim posledicama" i započeo proces destaljinizacije. Hruščovljevi partijski rivali su ga razrešili svih funkcija na sastanku Centralnog komiteta 14. oktobra, 1964. Razrešenje je bilo umnogome zbog njegovog osobenjaštva i čudnih manira, koje je partija smatrala ogromnom brukom na međunarodnoj sceni. Komunistička partija je nastavila da optužuje Hruščova za činjenje političkih grešaka, kao što je provociranje Kubanske raketne krize i dezorganizovanje sovjetske ekonomije, posebno u poljoprivrednom sektoru. Nakon uklanjanja sa vlasti, Nikita Hruščov je proveo sedam godina u kućnom pritvoru. Umro je u svom domu u Moskvi.

1864-1971

13.septembar 1971.

Okončana petodnevna pobuna u njujorškom zatvoru Atika – poginuo 31 zatvorenik i 11 zatvorskih čuvara. Pobuna je okončana napadom pripadnika policije i Nacionalne garde na pobunjene zatvorenike.

18.septembar 1971.

Rođen američki biciklista Lens Armstrong, sedmostruki uzastopni prvak "Tur d Frans"-a - sve titule su mu oduzete 2012.godine zbog dopinga. (Rođen: Plejno/Teksas/Sjedinjene Američke Države). Najpoznatiji u istoriji biciklizma Armstrong je osvojio sedam uzastopnih titula na Tur de Fransu, u periodu od 1999. do 2005. godine, nakon što je prethodno pobedio rak. Ali, sve titule su mu oduzete u oktobru 2012. zbog dopinga. Nakon godina poricanja, Armstrong je 17. januara 2013. godine, gostujući u emisiji kod Opre Vinfri priznao da se dopingovao tokom cele karijere, koristeći razna sredstva. "Cela moja karijera je velika laž." rekao je tada Armstrong. Zanimljivo je da tokom karijere nikada nije bio pozitivan na doping testu. Armstrong je 2000. osvojio bronzanu medalju u trci na hronometar na olimpijskim igrama. Svetska antidoping agencija mu je oduzela medalju, ali je on nije vratio. Godine 1997, Armstrong je pokrenuo fondaciju Lens Armstrong, posvećenu ljudima koji se bore sa rakom.

24.septembar 1971.

Velika Britanija proterala 90 sovjetskih građana zbog navodne špijunske delatnosti.

Oktobar 1971

01.oktobar 1971.

Počelo emitovanje studentskog radio programa "Indeks 202" na Programu Beograd 202 Radio Beograda.

Otvoren Diznilend na Floridi.

02.oktobar 1971.

Na stadionu Tašmajdan u Beogradu, prvi put održana borba s bikovima, nastupio Luis Migel Domingin, jedan od najvećih toreadora XX veka.

20.oktobar 1971.

Kancelar Zapadne Nemačke Vili Brant dobio Nobelovu nagradu za mir.

25.oktobar 1971.

Generalna skupština UN odlučila da primi NR Kinu u svetsku organizaciju UN i isključi Tajvan.

27.oktobar 1971.

Vlada Konga saopštila da je naziv te afričke zemlje promenjen u Republika Zair. Godine 1997. zemlja je ponovo preimenovana u Kongo.

31.oktobar 1971.

U Beogradu održan prvi džez festival.

Novembar 1971

09.novembar 1971.

Predstavnici Kine prvi put se pojavili u Ujedinjenim nacijama. Do tada Kinu je predstavljao Tajvan, kao nacionalistička Kina (nekomunistička).

11.novembar 1971.

Senat SAD ratifikovao ugovor kojim je Japanu vraćeno ostrvo Okinava, oduzeto krajem Drugog svetskog rata.

17.novembar 1971.

Feldmaršal Vemid Tanom Kitikačorn vojnim udarom, bez prolivanja krvi, uklonio tajlandsku vladu, raspustio skupštinu i suspendovao ustav, ali suštinu tajlandskog monarhističkog režima nije dovodio u pitanje.

23.novembar 1971.

NR Kina postala stalna članica Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija.

25.novembar 1971.

Danska i Norveška kao prve članice NATO uspostavile diplomatske odnose sa Severnim Vijetnamom.

28.novembar 1971.

Jordanskog predsednika vlade Vasfi Tela ubili pripadnici palestinske terorističke organizacije "Crni septembar" u Kairu, gde je doputovao radi učešća na Arapskoj konferenciji.

Decembar 1971

01.decembar 1971.

U Karađorđevu na sednici Predsedništva Saveza komunista Jugoslavije smenjen deo rukovodstva SK Hrvatske – nosilaca politike tzv. masovnog pokreta. Ocenjeno je da i u drugim republikama ima pojava suprotnih politici rukovodstva SKJ, pa su uskedile čistke u Srbiji, Sloveniji i Makedoniji. Tada je u Srbiji, između ostalih, uklonjeno i više desetina uspešnih privrednih rukovodilaca pod optužbom za tehnokratizam, što se ispostavilo kao posebno pogubno.

02.decembar 1971.

Sovjetski vasionski brod „Mars 3“ sleteo na planetu Mars.

Osnovani Ujedinjeni Arapski Emirati. Šest emirata u Persijskom zalivu – Abu Dabi, Dubai, Šardža, Adžman, Um el Kajvajn i Fudžajra osnovalo je, na osnovu sporazuma sklopljenog u julu 1971. Ujedinjene Arapske Emirate (UAE), kojima se u februaru 1972. pridružio i emirat Ras el Kajma.

03.decembar 1971.

indijsko-pakistanski rat

Počeo indijsko-pakistanski rat zbog Kašmira, završen 17. decembra pobedom Indije i odvajanjem Bangladeša, dotad Istočnog Pakistana, u posebnu državu.

06.decembar 1971.

Indija priznala Bangladeš, bivši Istočni Pakistan. Pakistan je uzvratio prekidom diplomatskih odnosa sa Indijom.

07.decembar 1971.

Sovjetska vasionska kapsula počela da šalje radio i TV signale sa Marsa.

16.decembar 1971.

indijsko-pakistanski rat

Indijske trupe zauzele Daku, a dan kasnije se predala pakistanska armija od 90.000 vojnika u Istočnom Pakistanu, pa je nezavisnost Bangladeša, proglašena 26. marta 1971, postala stvarna. Posle proglašenja nezavisnosti izbio je građanski rat u koji se umešala pakistanska armija, ali su indijske trupe 4. decembra 1971. objavile rat Pakistanu i priskočile u pomoć "Oslobodilačkoj armiji Istočnog Bengala".

17.decembar 1971.

indijsko-pakistanski rat

Indijsko-pakistanski rat, izbio zbog Istočnog Pakistana (Bangladeš), okončan predajom 90.000 pakistanskih vojnika.

20.decembar 1971.

Predsednik Pakistana Aga Mohamed Jahja Kan podneo ostavku posle poraza trupa njegove zemlje od indijske armije u Bangladešu odnosno tada Istočnom Pakistanu i predao vlast Zulfikaru Ali Butu.

25.decembar 1971.

Poginulo 139 ljudi u požaru koji je zahvatio jedan hotel u prestonici Južne Koreje Seulu.

26.decembar 1971.

Izražavajući ogorčenje američkom avanturom u Vijetnamu, 16 američkih veterana iz vijetnamoskog rata, okupiralo Statuu slobode u njujorškoj luci.

31.decembar 1971.

Počeo sa radom Drugi program TV Beograd.

1972

Januar 1972

01.januar 1972.

Kurt Valdhajm stupa na dužnost četvrtog po redu Generalnog sekretara Ujedinjenih nacija od osnivanja ove medjunarodne organizacije. Na preporuku Saveta bezbednosti Generalna skupština UN-a izabrala je ovog austrijskog diplomatu i političara da obavlja najuticajniju funkciju u UN. Pre njega ovu funkciju je obavljao burmanski političar U Tant tokom dva mandata (1961-1971). Uprkos opoziciji Valdhajmu je poveren i drugi mandat na čelu UN 1976.godine. Njegovom trećem mandatu usprotivila se NR Kina koja je u Savetu bezbednosti uložila veto na njegov ponovni izbor, pa je 1.januara 1981. položaj generalnog sekretara preuzeo peruanski političar Havijer Perez de Kueljar - Nacistička prošlost Kurta Valdhajma otkrivena je tokom predsedničkih izbora u Austriji 1986.godine. Odlikovan je od strane ustaškog poglavnika i zločinca Ante Pavelića zbog učešća u bici na Kozari. Isto odlikovanje je dobilo još 25 nemačkih oficira. Pripadao je jedinici Hitlerovog Vermahta koja je kod Pljevalja počinila zločine nad srpskim civilima. Državna komisija za ratne zločine FNRJ ga je osudila za ratne zločine 17.decembra 1947.godine.

Umro francuski pevač i glumac Moris Ševalije, zaštitni znak francuske muzičke komedije. (Rođen: Pariz/Francuska 12.septembar 1888. - Umro: Pariz/Francuska 01.januar 1972.) Ostao je upamćen kao popularni interpretator u operetama i pariskim zabavnim pozorištima. Najzapaženije uloge ostvario je u filmskim muzičkim komedijama „Ljubavna parada“, „Vesela udovica“ i „Žiži“. Napisao je autobiografiju „Moj put i moje pesme“. Neki od ostalih filmova u kojima je ostvario uloge: „Nasmejani poručnik“, „Ćutanje je zlato“, „Imao sam sedam kćeri“, itd. Bio je prvoklasni zabavljač, čiji talenat za glumu i pevanje dolazi do izražaja još u njegovoj ranoj mladosti. U mladosti je bio zvezda muzičke komedije i nastupao je u javnosti. Pošto se preselio u London da svira džez, kreće na turneju po SAD i postaje slavni glumac. Moris Ševalije, zaštitni znak francuske muzičke komedije, koji je plenio šarmom pevačkog i glumačkog manira, 1931. godine snimio je film "Nasmejani poručnik", koji je nominovan za Oskara na petoj dodeli 1931/32. Prvi ton film koji je prikazan u prvom užičkom bioskopu Luksor, bio je ovaj film, a Moris Ševalije je bio prvi pevač koga su Užičani prihvatili preko filma.

1888-1972

04.januar 1972.

Pakistan zatražio razgovore sa Indijom posle rata u kojem je poražen, a dotadašnji Istočni Pakistan postao nezavisna država Bangladeš.

Američka kompanija Hjulit-Pakard (Hewlett–Packard) pustila u prodaju prvi naučni kalkulator (digitron) HP-35 koji je doprineo pravoj revoluciji u daljem razvoju elektrotehnike i računarske tehnologije. HP-35 kalkulator veličine dlana, dobio je ovaj naziv po 35 tastera rasporedjenih na svojoj prednjoj maski kojima su se mogle izvoditi matematičke operacije sabiranja, oduzimanja, množenja i deljenja ali i trigonometrijske i logaritamske operacije. Dotadašnji logaritamski računar koji je generacijama korišćen od strane naučnika i inženjera pojavom HP-35 je otišao u istoriju. Istovremeno HP-35 je bio prvi HP-ov elektronski uredjaj namenjen potrošačima, dakle ne samo naučnim radnicima već i studentima i svim ljudima koji su svoja interesovanja zasnivali na matematici i naukama bliskim njoj. HP-35 je bio prvi HP-ov proizvod koji je u sebi sadržavao integrisane sklopove i svetleće (LED) diode, tehnologije koje je ova kompanija razvila u svojoj glavnoj istraživačkoj jedinici HP Labs.

07.januar 1972.

Indija uspostavila pune diplomatske odnose s Kinom, suprostavivši se pritisku SAD.

Srušio se putnički avion kompanije Iberian Airlines - poginula 104 putnika. Do avionske nesreće je došlo kada je putnički avion španske kompanije Iberian Airlines udario u jedno od brdovitih uzvišenja ostrva Ibice. Ostrvo je udaljeno oko 80km istočno od španske obale Sredozemnog mora. Pripada grupi Balearskih ostrva.

09.januar 1972.

U hongkongškoj luci nakon požara potonuo prekookenaski putnički brod Queen Elizabeth. Jedan od najvećih ikada, izgrađenih transatlantskih putničkih brodova Queen Elizabeth (Kraljica Elizabeta) porinut je i pušten u saobraćaj 1938.godine. Izgradnju broda naručila je pomorska kompanija Cunrad Line. Prevozio je putnike između Engleske i SAD na svojoj severnoatlantskoj ruti Sauthempton - Njujork. Izbijanjem Drugog svetskog rata brod je promenio svoju namenu pa su mu putnci postali saveznički vojnici. Velika brzina koju je brod imao je doprinela da uspešno budu izbegnuta dejstva neprijateljskih podmornica pa je tokom rata njime prevezeno oko 750 000 ljudi dok je pri tome prevalio oko 500 000 milja. Po završetku rata brod je renoviran i opremljen za svoju osnovnu namenu putničkog broda dominirajući severnoatlantskim rutama zajedno sa velikim putničkim brodovima Queen Mary (Kraljica Meri) i SS United States.

13.januar 1972.

Vojnim udarom svrgnuta vlada Kofi Abrefa Busie u Gani. Pučem organizovanim od strane policije i vojske 24.februara 1966. sa vlasti je svrgnut autokratski samoproglašeni doživotni predsednik Gane Kvame Nkrumah. Nkrumah je bio lider nacionalnog pokreta zaslužnog za dobijanje nezavisnosti Zlatne Obale od britanskih kolonijalnih vlasti i njeno ujedinjenje sa Britanskim Togolendom 1956. kada je formirana država Gana. Gana je priznata nezavisnom državom 1957. Kada su stvoreni uslovi, organizovani su slobodni demokratski izbori avgusta 1969. na kojima je pobedila Partija Progresa univerzitetskog profesora Kofi Busie jednog od najvećih oponenata politike svrgnutog Nkrumaha. Busia je formirao vladu kojoj su u nasleđe ostali mnogobrojni problemi sa kojima se zemlja suočavala prethodnih godina. Liberalizovan ekonomski sistem Gane bio je opterećen velikim dugovima prema inostranim poveriocima. Cena najvećeg izvoznog resursa zemlje kakaa na svetskom tržištu su bile prilično niske da bi se poboljšalo stanje državnih finansija. Vrednost nacionalne valute cedi je opala za 44%. Loša ekonomska situacija u zemlji dovela je do sve većeg jačanja nezadovoljstva njenog stanovništva što je na kraju rezultovalo vojnim udarom 13.januara 1972. godine kada je premijer Busia boravio u Velikoj Britaniji gde je bio na lečenju. Vlast u zemlji je preuzelo vojno rukovodstvo. Busia je umro 1978.godine od posledica srčanog udara.

14.januar 1972.

Umro danski kralj Fridrih IX Danski. (Rođen: Kopenhagen/Danska 11.mart 1899. - Umro: Kopenhagen/Danska 14.januar 1972.) Kristijan Fridrih Franc Majkl Karl Valdemar Georg rođen je u zamku Sorgenfri u blizini Kopenhagena glavnog grada Danske 11.marta 1899.godine. Bio je sin danskog kraljevskog para Kristijana X i Aleksandre od Meklenburg-Šverina. Zajedno sa svojim ocem Kristijanom X tokom Drugog svetskog rata i okupacije Danske od strane nacističke Nemačke, aktivno je podržavao danski pokret otpora zbog čega su obojica u periodu od 1943-45.godine bila lišena slobode. Kao najstariji sin kraljevskog para 1912.godine postaje prestolonaslednik danske krune. Pridružuje se Danskoj ratnoj mornarici 1917. Od čina komandanta koji je dobio 1935.godine napreduje do ranga kontraadmirala 1947. Stupio je u brak sa Ingrid jedinom ćerkom švedskog kralja Gustava Adolfa 24.maja 1935.godine sa kojom je imao tri ćerke. Najstarija od njih Margareta II rodjena 1940. nasledila je oca na kraljevskom tronu postavši danska kraljica. Pošto nije imao muškog naslednika bilo je izvesno da će kraljevski presto naslediti njegov brat Knud. Međutim 1953.godine donešen je zakon kojim je u Danskoj uspostavljena promogenitura po kojoj je dozvoljeno da danskog monarha nasledi kćer ukoliko ovaj nema zakonitih sinova. Nedugo nakon obraćanja narodu pred novu 1972.godinu Fridrih se razboleo i preminuo u prestonici u 73-oj godini života. Sahranjen je u dvorištu katedrale Roskilde.

1899-1972

22.januar 1972.

Potpisani ugovori o pristupanju Velike Britanije, Irske, Norveške i Danske EZ. Pregovori o pristupanju ove četiri zemlje Evropskoj zajednici vođeni su od 30. juna 1970. godine da bi se uspešno završili potpisivanjem ugovora. Građani Norveške će se na referendumu izjasniti protiv ulaska u EZ dok će Danci i Irci dati svoj pristanak da postanu građani EZ. Britanski Donji dom će većinom glasova takođe doneti odluku o pristupanju Velike Britanije Evropskoj zajednici.

23.januar 1972.

U glavnom gradu Indije Nju Delhiju umrlo 100 ljudi od trovanja metil-alkoholom. Žrtve trovanja metanolom bili su svatovi kojima je služeno alkoholno piće nabavljeno od ilegalnih proizvodjača i prodavaca. Metanol je najprostiji alkohol, veoma otrovan. Konzumiranje metanola u manjim količinama dovodi do slepila dok u većim uzrokuje smrtni ishod.

24.januar 1972.

U džungli ostrva Guam pronađen japanski vojnik iz II svetskog rata Šoiči Jokoi nakon 28 godina skrivanja. Šoiči je pre izbijanja II svetskog rata radio kao krojač. Regrutovan je u japansku vojsku 1941.godine. Raspoređen je najpre u jugoistočnu Kinu da bi potom bio prekomandovan na ostrvo Guam koje je Japan okupirao pored mnogobrojnih drugih ostrva na Pacifiku. Oko 22 000 japanskih vojnika je poginulo prilikom zauzimanja ostrva Guam od strane američkih vojnih trupa 1944.godine. Šoiči nije želeo da se preda već je uspeo da pobegne duboko u džunglu. Slučajno su ga pronašla dvojica lokalnih lovaca prilikom pregleda postavljenih zamki. Našli su ga obučenog u pantalone i majicu izrađenih od grubog materijala, kako je rekao Šoiči, od kore drveta. Šoiči je po dolasku u Japan postao nacionalni heroj. Tokom 28 godina potpune izolacije u džungli Šoiči je napravio svoje podzemno skrovište, hranio se plodovima dostupnog voća ali i žabama, pacovima, puževima i ostalim životinjama do kojih je mogao doći. Nije želeo da izađe u javnost iz svog skrovišta čak i kada je našao letak na kojem je pisalo da je II svetski rat završen. Šoiči je treći i poslednji japanski vojnik koji se predao mnogo godina od svršetka rata. Nakon svog 28-godišnjeg samoizgnanstva u divljini, Šoiči se uklopio u civilizovani način života. Oženio se, jedno vreme radio je kao televizijski komentator objašnjavajući svoja iskustva i veštine preživljavanja u divljini dok mu je iz štampe izašla i veoma dobro prodavana knjiga. Umro je 22.septembra 1997.godine u 82-oj godini života od srčanog udara u centralnoj bolnici Nagoje.

25.januar 1972.

Prvi put u istoriji SAD, Afro-Amerikanka (Širli Čizholm) objavila svoju kandidaturu za predsednika te zemlje. Širli Čizholm je rođena u Njujorku u Bruklinu 30.novembra 1924.godine u porodici imigranata. Otac joj je bio rodom iz današnje Gvajane a majka sa Barbadosa. Ušla je u političke vode kao član Demokratske stranke. Od 1964. do 1968. zastupala je distrikt Bruklin u legislaturi države Njujork. Bila je prva žena afro-američkog porekla koja je izabrana u Predstavnički dom Senata SAD 1968.godine. Ubrzo kao čvrsto opredeljeni liberal, postala je poznata pored ostalog i po svojoj upornoj borbi protiv vojnog angažmana SAD u Vijetnamu. Objavila je svoju kandidaturu za predsednika SAD 25.januara 1972.godine. U izbornom nadmetanju pobedila je 152 kandidata pre no što se povukla iz trke, zbog nedovoljne podrške svoje Demokratske stranke. Propuštena je prilika da eventualno prvi predsednik u istoriji najmoćnije države sveta SAD bude žena i to afroameričkog porekla. Preminula je 1.januara 2005.godine u Dejton Biču na Floridi.

26.januar 1972.

U eksploziji podmetnute bombe koja je srušila putnički avion Jugoslovenskog aerotransporta poginulo 27 ljudi. Avion tipa Mekdonel Daglas DC-9 na letu broj 364 na relaciji Stokholm-Kopenhagen-Zagreb-Beograd je raznet eksplozijom podmetnute bombe na visini od 10 160 metara. Ostaci aviona su pali u blizini mesta Srpska Kamenica u tadašnjoj Čehoslovačkoj, današnjoj Češkoj. Poginulo je 27 ljudi, 22 putnika i pet od šest članova posade. Senzacionalna vest koja je obišla svet tog dana jeste da je prilikom pada aviona sa te visine preživela stjuardesa Vesna Vulović koja će kasnije ući u Ginisovu knjigu rekorda kao osoba koja je preživela pad sa do tada najveće zabeležene visine bez padobrana. Rekord još uvek nije oboren. Istraga koju su zajednički sprovele jugoslovenske i čehoslovačke vlasti je utvrdila da je uzrok pada aviona aktivirana eksplozivna naprava podmetnuta unutar letelice. Jugoslovenske vlasti su za podmetanje bombe okrivile ustaški pokret u emigraciji koji se nakon Drugog svetskog rata uporno borio za razbijanje SFRJ i stvaranje nezavisne Hrvatske države koja je i postojala kao fašistička tvorevina tokom trajanja rata.

QJzk9kqTURBXy80ZDkyN2M1Yzc5ODk0ODg5ODM1MTdmNmNlNTgwYzAzYi5qcGVnkpUCzQHMAMLDlQIAzQJYwsOBoTA

Stjuardesa Vesna Vulović preživela eksploziju i pad aviona JAT-a sa visine od 10 160 metara. Među olupinama aviona pronađena je pored beživotnih tela 27 ljudi i stjuardesa Vesna Vulović koja je davala znake života. Vesna je kasnije u intervjuima koje je dala stotinama novinara iz celog sveta, objasnila da ju je u besvesnom stanju našao izvesni šumar Bruno Henke, nekadašnji vojnik nemačkog Vermahta iz Drugog svetskog rata, koji je sa grupom seljana uz pomoć baterijskih lampi pretraživao područije na koje su pali delovi srušenog aviona. Pet meseci kasnije Henkeova ćerka se porodila dobivši devojčicu kojoj je dala ime Vesna. Na mestu pada aviona podignut je veliki spomenik u znak sećanja na žrtve terorističkog bezumlja. Interesantna činjenica je ta da Vesna nije bila predviđena da radi tog dana na kobnom letu 364 već druga stjuardesa, njena imenjakinja koju je ona pristala zamenti.

Vest o ženi koja je pala sa visine od preko deset kilometara nakon što je preživela eksploziju bombe i temperaturu ispod 60 stepeni celzijusovih na toj visini, svakako je bila senzacionalna. Kao jedan od mogućih razloga što je 22-godišnja stjuardesa preživela ovu nesreću jeste i taj da je ona u trenutku eksplozije bila vezana za svoje sedište u zadnjem delu aviona koji je ostao spojen sa toaletima i koji je pao na snegom prekrivenu planinu.

30.januar 1972.

„Krvava nedelja“ – Britanska vojska ubila 13 i ranila 14 demonstranata u gradu Deriju u Severnoj Irskoj. Asocijacija za gradjanska prava Severne Irske osnovana je 1967.godine kao izraz nezadovoljstva katolika njihovim položajem u tom delu Ujedinjenog Kraljevstva. Pokret se zalagao za prestanak diskriminacije katolika u svim aspektima društvenog života i njihovu ravnopravnost sa protestantima. Brzo je uzeo maha medju katoličkim stanovništvom. Protesti i demonstracije su postajale sve učestalije. Vlasti iz Londona reagovale su slanjem vojnih jedinica u Severnu Irsku od 1969.godine u cilju očuvanja reda. Za nedelju 30.januar 1972.godine planirane su demonstracije u gradu Deriju kako ga nazivaju katolici odnosno Londonderiju, naziv koji koriste protestanti. Bile su to do tada još jedne u nizu demonstracija protiv britanskih vlasti i kršenja ljudskih prava u Severnoj Irskoj. Vojnici koji su dobili odobrenje da koriste bojevu municiju su se rasporedili po uglovima ulica naspram demonstranata u delu grada poznatijem kao Bogsajd.

Potom su usledili pucnji iz njihovog oružja. Preko 100 ispaljenih hitaca u masu demonstranata bilo je dovoljno da usmrti 13 ljudi od kojih je šest bilo maloletno i koji su izdahnuli na licu mesta a rani 12 od kojih je jedno lice preminulo nakon četiri i po meseca od zadobijenih povreda. Dva demonstranta su zadobila povrede nakon što su pregaženi vojnim vozilima.

Pakistan napustio Komonvelt protestujući zbog priznanja nezavisnosti otcepljenog Bangladeša od strane Velike Britanije, Australije i Novog Zelanda. Pakistan je proglasio nezavisnost od Velike Britanije 14.avgusta 1947.godine dok je Indija to učinila dan kasnije. Do tada obe države bile su u sastavu Britanske Indije jedne od najprostranijih teritorija britanskog kolonijalnog carstva. Pakistan su činile dve teritorijalne celine odvojene jedna od druge teritorijom Indije. Zapadni Pakistan se prostirao duž severozapadne a Istočni Bengal preimenovan u Istočni Pakistan 1955.godine duž istočne granice sa Indijom. Ratom za oslobođenje Bangladeša 1971.godine kojim je pokrenut i Indijsko-Pakistanski rat u kojem je Indija pobedila, omogućeno je proglašenje nezavisnosti Bangladeša (Istočnog Pakistana) od Zapadnog Pakistana današnje države Pakistan. Nezavisnost novoformirane države je priznata od strane Velike Britanije i drugih članica Komonvelta zbog čega je Zapadni Pakistan doneo odluku da istupi iz ove organizacije. Pakistan je priznao nezavisnost Bangladeša 1974. uspostavivši diplomatske odnose sa ovom državom dve godine kasnije. Pakistan je ponovo pristupio Komonveltu 2.avgusta 1989.godine.

31.januar 1972.

Na presto kraljevine Nepal stupio Birendra nakon smrti svog oca Mahendre. Birendra je rođen u prestonici Nepala Katmanduu 28.decembra 1945.godine. Obrazovanje je sticao na koledžima u Indiji, Engleskoj, Japanu i SAD. Njegov otac Mahendra je postao kralj Nepala 1955.godine. Na prestolu je ostao do svoje smrti 31.januara 1972. Nakon preuzimanja kraljevskog trona Birendra je nastavio sa sprovođenjem očeve autoritarne politike koju je ovaj vodio tokom svoje vladavine. Mahendra je raspustio parlament Nepala 1960. da bi ustavom zabranio rad političkih stranaka 1962.godine. Birendra je krunisan 24.februara 1975. Njegov autoritarizam ga je svrstao među nekoliko preostalih apsolutnih monarha sveta. Tokom svoje vladavine trudio se da očuva nezavisnost Nepala uprkos intenzivnim pokušajima velikih država u susedstvu Indije, Kine i Sovjetskog Saveza da ga priklone svojoj interesnoj sferi. Podržavao je razvoj turizma koji je donosio značajne prihode zemlji. Početak devedestih godina donosi korenite promene u mnogim delovima sveta pa tako i u Nepalu. Održavaju se demonstracije prodemokratskih snaga koje zahtevaju ponovno uvođenje parlamentarizma i višestranačkog sistema. Protesti prerastaju u krvave obračune demonstranata sa vojskom i policijom. Birendra u nastaloj situaciji popušta i odobrava novi ustav od 9.novembra 1990.godine.

Ovim ustavom on ostaje šef države, međutim obnavlja se višestranački politički sistem, uvodi podela vlasti na zakonodavnu, izvršnu i sudsku i garantuju i štite ljudska prava. Birendra je ostao na prestolu Nepala do 1.juna 2001.godine kada je ubijen pucnjima iz oružja svog starijeg sina Dipendre u takozvanom Nepalskom kraljevskom masakru. Tom prilikom ubijeno je deset dok je ranjeno pet osoba. Dipendra je pored oca smrtno ranio majku, sestru i brata izvršivši potom samoubistvo. Birendru je na prestolu Nepala nasledio njegov brat Gajanendra.

Februar 1972

03.februar 1972.

Počele XI Zimske olimpijske igre u japanskom gradu Saporu na ostrvu Hokaido - trajale do 13.februara 1972.godine. Bile su to prve zimske olimpijske i gre održane van Evrope i Severne Amerike i prve održane na tlu Azije. Saporo je bio najveći grad koji je ugostio takmičare zimskih olimpijskih disciplina do tada. Nakon dva neuspešna pokušaja kandidovanja za domaćina igara Saporo je pobedio svoje konkurente 1966.godine u Rimu i to kanadski grad Banf u Alberti, finski Lahti i Solt Lejk Siti iz SAD. Uprkos velikim troškovima koje je organizator imao tokom olimpijade, samo od prodaje prava na televizijske prenose inkasarana je do tada najveća suma od preko 8 miliona američkih dolara. Na igrama su učestvovali predstavnici 35 zemalja, 1006 takmičara koji su se borili u šest sportova na 35 takmičenja. Najveći uspeh zabeležili su sportisti iz SSSR-a osvojivši ukupno 16 medalja od kojih osam zlatnih, potom takmičari iz Istočne Nemačke 14 medalja, 4 zlatne, iz Švajcarske 10 medalja, 4 zlatne itd. Domaćin Japan je po ukupnom skoru medalja zauzeo 11 mesto.

04.februar 1972.

Velika Britanija i devet drugih zemalja priznale Istočni Pakistan kao nezavisnu državu Bangladeš.

05.februar 1972.

Robert L. Bob Daglas postao član Kuće slavnih svetske košarke kao prvi Afro-Amerikanac u istoriji. Daglas je poznat i kao „Otac crnačke profesionalne košarke“. Osnovao je i trenirao košarkaški klub The New York Renaissance u periodu od 1922. do 1949.godine, u vremenu koje je ostalo upamćeno po pojačanoj rasnoj diskriminaciji posebno izraženoj u pojedinim oblastima SAD. I pored svih teškoća na koje je nailazio svu svoju energiju je fokusirao na košarku neobazirući se na mnogo puta prospavane noći u autobusima koji su njegov tim vozili od Bostona do Kanzas Sitija ili na uglavnom hladne obroke koje je tim konzumirao u oskudno opremljenim motelima i restoranima. Uprkos svim teškoćama na koje je njegov Rens nailazio, pobede su nizane jedna za drugom da bi dosegle magičnu brojku od 2 500. Rens je dominirao pobeđujući redom sve timove na koje je nailazio bili oni „beli“ ili crni“. Pod Daglasovim vođstvom u sezoni 1932-33. Rems je ostvario uzastopno 88 pobeda. Kuća slavnih svetske košarke prijemom Roberta L. Boba Daglasa je želela na taj način da oda počast ovom sportisti za njegov doprinos u razvoju i širenju popularnosti ovog sporta. Ovo veliko priznanje Kuća slavnih sa sedištem u gradu Springfild u američkoj državi Masačusets, od 1959.godine kada je osnovana, dodeljuje proslavljenim igračima ali i trenerima i sudijama kao i ostalim pojedincima zaslužnim za promovisanje ovog svetski popularnog sporta.

14.februar 1972.

Sovjetski svemirski brod bez ljudske posade "Luna 20" krenuo ka Mesecu, odakle je 11 dana kasnije doneo uzorke Mesečevog tla.

15.februar 1972.

Vojnim udarom u Ekvadoru sa predsedničke funkcije svrgnut Hoze Maria Velasko Ibara. U istoriji Ekvadora Velasko je ostao upamćen kao jedna od glavnih političkih figura koja je obeležila vremenski period između tridesetih i sedamdesetih godina XX veka. Pet puta bio je predsednik Ekvadora. Od pet predsedničkih mandata Velasko je samo jedan odslužio u ustavom predviđenom roku od četiri godine dok su mu ostali mandati prekinuti vojnim udarima. Prvi predsednički mandat počeo je obavljati 1934.godine. Poslednji peti mandat osvaja na predsedničkim izborima 1968.godine. Dve godine nakon preuzimanja predsedničke funkcije proglašava diktaturu oslanivši se na podršku vojske koja će ga predvodjena generalom Djilermom Rodrigez Larom svrgnuti sa vlasti i četvrti put 15.februara 1972. nedozvolivši mu da dovrši svoj peti mandat. Diktator Genaral Lara će ostati na vlasti u Ekvadoru do 1976.godine. Velasko će većinu vremena nakon svrgavanja provesti u Argentini da bi se vratio u domovinu mesec dana pre no što će umreti 30.marta 1979. u prstonici Kitu. Velasko je ukupno 13 godina obavljao predsedničku funkciju što je ujedno i najduže u istoriji Ekvadora. U svojih nekoliko knjiga koje je napisao sebe je smatrao pobornikom neoliberalne politike, zastupnikom trećeg političkog pravca između kapitalizma i socijalizma. Bio je izvrstan orator i istinski vodja mase kojoj se obraćao posebnom veštinom i žarom. Jednom prilikom je rekao:“Dajte mi balkon i postaću predsednik“.

17.februar 1972.

Folksvagen objavio da je njegov popularni model „Buba“ postao najprodavaniji automobil svih vremena. Prema službenoj objavi nemačkog automobilskog giganta Folksvagen, ovog dana je proizveden model automobila „Buba“ broj 15 007 034 čime je oboren dotadašnji rekord Fordovog automobila „Model T“. „Model T“ se proizvodio punih 19 godina tokom kojih je sa proizvodnih traka sišlo ukupno 15 007 033 ovih automobila. Proizvodnja „Bube“je obustavljena u Nemačkoj januara 1978.godine. To ipak nije bio kraj izrade ovog širom sveta popularnog automobila. „Buba“ je nastavljena da se proizvodi u gradu Puebla u Meksiku u fabrici koja je podignuta 1954.godine. Dvadesetmilioniti model ovog automobila je sišao sa proizvodne linije meksičke fabrike maja 1981. Zbog dalje velike potražnje za „Bubom“ u Evropi, nemački Folksvagen je uvozio ovaj model automobila iz Meksika sve do 1985.godine. Folksvagen je oživeo proizvodnju „Bube“ 1998.godine kada je tržištu ponuđen redizajnirani model „Nove Bube“.

21.februar 1972.

Započela osmodnevna istorijska poseta predsednika SAD Ričarda Niksona NR Kini - trajala do 28.februara. Henri Kisindžer je jula 1971.godine prilikom putovanja u Pakistan tajno sleteo u Peking ugovorivši sve detalje buduće posete predsednika SAD toj zemlji. SAD su priznavale i održavale diplomatske odnose samo sa vladom Tajvana, tj. tada priznatom vladom Kine Čang Kaj Šeka koja je istovremeno imala jedan od pet glasova u Savetu bezbednosti UN umesto NR Kine. Na iznenađenje celog sveta predsednik SAD Ričard Nikson je doputovao u NR Kinu 21. februara 1972. ostavši u toj zemlji osam dana tokom kojih je posetio tri kineska grada Peking, Hangzou i Šangaj kao i Veliki kineski zid. Po dolasku u NR Kinu najpre se sastao sa predsednikom Mao Ce Tungom da bi potom održao niz sastanaka sa kineskim premijerom Zou Enlaijem. Poseta je završena objavom zajedničkog dokumenta pozatog kao „Šangajski kominike“. Njime su izneti zajednički pogledi dveju zemalja o spoljnoj politici i udareni temelji budućih američko-kineskih odnosa koji će se potpuno normalizovati i dalje razvijati. Podržano je i potvrdjeno stanovište o postojanju samo jedne Kine te da je i Tajvan njen sastavni deo. Nikson i vlada SAD su izrazile želju da se tajvansko pitanje reši na miran način što je podržala i NR Kina. Nerešeno pitanje budućeg političkog statusa Tajvana kao ključno koje je ometalo normalizaciju odnosa dveju država je ovom izjavom moglo biti stavljeno privremeno na stranu što će omogućiti uspostavljanje diplomatskih, trgovinskih i ostalih međusobnih odnosa.

Sovjetska letelica bez ljudske posade Luna 20 spustila se na površinu n Meseca. Robotizovana letelica je lansirana 14.februara sa zadatkom da donese uzorke materijala sa mesečeve površine zarad njihove naučne analize. U orbitu Meseca Luna 20 je dospela 18.februara da bi se spustila na njegovu površinu 21.februara. Ugrađenom opremom za kopanje robot je zahvatio, kako se kasnije ispostavilo 55 grama materijala sa Zemljinog satelita da bi se nakon izvršenog zadatka letelica uspešno vratila na našu planetu 25.februar. Sovjetski program Luna (na ruskom Mesec) je počeo da se realizuje 1959.godine. Do 1976. kada je program okončan, prema Mesecu je sa manje ili više uspeha lansirano ukupno 24 letelice sa zadatkom da bude prikupljeno što je moguće više podataka kako bi se razjasnile mnogobrojne nepoznanice o Zemljinom prirodnom satelitu. Napravljene su prve fotografije površine onih predela meseca do tada nedostupnih ljudskom oku, donešeni su uzorci materijala sa Mesečeve površine kako bi se ispitao njegov hemijski, fizički sastav i ostale karakteristike, merena je temperatura, radijacija, ispitivana priroda gravitacije itd. Luna 20 je bila druga po redu letelica koja je uspešno obavila zadatak.

22.februar 1972.

Eksplozija auto-bombe postavljene od strane IRA u krugu kasarne Britanske armije u gradu Alderšot usmrtila 7 ljudi. Tri nedelje nakon događaja poznatijeg kao “Krvava nedelja“ od 30.januara 1972.godine kada su pripadnici Britanske armije tokom demonstracija organizovanih od strane Asocijacije za građanska prava Severne Irske u Deriju otvorili oružanu paljbu na demonstrante usmrtivši 13 i ranivši 14 ljudi, zvanična IRA je uzvratila bombaškim napadom. Meta pripadnika IRA bio je štab 16 Padobranske brigade Britanske armije u gradu Alderšot okruga Hempšir, čiji su vojnici imali učešća u pomenutom događaju. Velika bomba sa satnim mehanizmom postavljena u automobil marke Ford Kortina koji bio parkiran ispred vojničkog restorana, eksplodirala je u jutarnjim satima 22.februara. Silna eksplozije koja se čula kilometrima daleko je raznela restoran oštetivši objekte u blizini. Vojnici kojima je ova smrtonosna naprava bila namenjena u trenutku njenog aktiviranja nisu bili u restoranu baš kao ni oficiri smešteni po svojim kancelarijama. Eksplozija je ipak usmrtila sedmoro ljudi od kojih pet žena radnica kuhinje restorana, starog baštovana i katoličkog sveštenika Džerarda Vestona. Devetnaest ljudi je tom prilikom ranjeno. Dan posle eksplozije zvaničnici IRA u Dablinu su obelodanili da njihova organizacija stoji iza ovog bombaškog napada te da je u pitanju osveta za nastradale demonstrante u Deriju.

25.februar 1972.

Sovjetski vasionski brod "Luna 20" vratio se na Zemlju sa uzorcima Mesečevog tla.

26.februar 1972.

Poginulo 125 ljudi u poplavi nabujalog potoka Bafalo Krika nakon urušavanja brane jalovišta rudnika uglja u Zapadnoj Virdžiniji u SAD-u. U okrugu Logan u Zapadnoj Virdžiniji kompanija Pittston Coal je eksploatisala ugalj iz rudnika u brdima između kojih je dolinom tekao potok Bafalo Krik. Duž 17 kilometara doline kroz koju je proticao bilo je podignuto 16 rudarskih naselja. Na padini jednog od uzvišenja kompanija je izgradila velike basene jalovišta omeđene betonskim branama kako bi u njima smeštala otpadne vode, crne od velikih količina ugljene prašine od koje je zajedno sa ugljem lošeg kvaliteta, blata i ostalih nečistoća formiran mulj u velikim količinama. Brane 1 i 2 su imale uporište u čvrstom stenovitom tlu za razliku od brane 3 izgradjene pri vrhu uzvišenja koja je za podlogu imala zemljani teren sa primesama uglja. Ova brana je podignuta na oko stotinu metara kosine iznad mesta Saunders koje je smešteno u podnožiju uzvišenja. Danima pre nesreće kiša je neprestano padala što se smatralo uobičajenim klimatskim prilikama ovog kraja u to doba godine. Zabrinuti zbog količine nakupljene vode u basenima i za stanje brana, radnici kompanije su na svaka dva sata merili nivo vode u basenima. Stanovništvo nije upozoravano na mogućnost kolapsa i nesreću koja bi se mogla dogoditi mada su se mnogi meštani evakuisali ne želeći da rizikuju. Dana 26.februara nešto posle osam sati izjutra desilo se najgore. Zidovi brane 3 su se nakon pucanja urušili što je dovelo do naglog izlivanja oko 500 miliona litara crnih otpadnih voda koje su nosile sa sobom ugljeni mulj. Snažni plavni talas visok oko deset metara se obrušio i nosio sve na šta je naišao u 16 naselja duž potoka. Od 5 000 ljudi koliko je živelo u tim mestima 125 je izgubilo živote, 1 121 je povredjeno dok je njih 4 000 ostalo bez svojih domova. Oko 550 kuća je uništeno, oštećeno 943 i smrskano oko 1 000 automobila i ostalih vozila. Ukupna materijalna šteta je procenjena na oko 50 miliona tadašnjih američkih dolara.

Mart 1972

02.mart 1972.

SAD lansirale vasionski brod "Pionir 10", kojim su - pre nego što je napustio Sunčevi sistem - prvi put ispitivane planete Jupiter i Neptun.

13.mart 1972.

Velika Britanija i Kina saglasile su se da razmene ambasadore, 22 godine pošto je London prvi priznao vladu u Pekingu, a Britanci su ukinuli konzulat na Tajvanu.

20.mart 1972.

U lavini na planini Fudži u Japanu poginulo 19 alpinista.

21.mart 1972.

Uvedena tkz. «monetarna zmija» u Evropskoj zajednici od strane Saveta i vlada država članica EZ. U pitanju je dogovor da devizni kursevi valuta članica EZ mogu medjusobno da odstupaju najviše do 2,5%.

24.mart 1972.

Velika Britanija uspostavila direktnu kontrolu u Severnoj Irskoj da bi sprečila sukobe paravojnih grupa rimokatolika i protestanata.

29.mart 1972.

Bolivija proterala 119 članova sovjetske ambasade u La Pazu, optuživši Moskvu da finansira levičarske pobunjenike.

April 1972

04.april 1972.

Sovjetski Savez odbio da izda vizu sekretaru Švedske akademije koji je trebao da uruči Nobelovu nagradu za književnost ruskom piscu Aleksandru Solženjicinu.

09.april 1972.

Rođen srpski košarkaš i reprezentativac Željko Rebrača. (Rođen: Apatin/SFR Jugoslavija/Srbija). U svojoj karijeri je igrao za NAP, Partizan, Beneton Trevizo, Panatinaikos, Detroit pistonse, Atlanta hokse, Los Anđeles kliperse i Pamesu. Jedan je od najboljih evropskih centara krajem 20. veka i početkom 21. veka. Košarkom je počeo da se bavi sa 15 godina u OKK Apatin, a pre toga je trenirao rukomet. Sa nepunih 16 godina postao je član novosadskog NAP-a. U NAP-u je u to vreme igrao Saša Đorđević koji je bio u Novom Sadu na odsluženju vojnog roka. Za njegov prelazak u Partizan je zaslužan ondašnji trener Partizana i selektor kadetske reprezentacije Jugoslavije Duško Vujošević koji ga je pozvao u reprezentaciju. Sa Partizanom osvaja četiri nacionalna prvenstva. Godine 1995. prelazi u italijanski Beneton iz Treviza sa kojim osvaja prvenstvo Italije 1997, a 1998. Sa Panatinaikosom je osvojio prvenstvo Grčke i Evroligu 2000. Te godine je proglašen za najboljeg igrača fajnal-fora, a vlade Jugoslavije ga imenuje ambasadorom dobre volje. U NBA ligu prelazi 2001. i oblači dres Detroit pistonsa. Dana 13. avgusta 2004. je prešao u Los Anđeles kliperse. U sezoni 2005/06. je imao srčane probleme, zbog kojih je odigrao samo 29 utakmica. Rebrača je 19. juna 2007. potpisao za španski klub Pamesu. Međutim, brojne povrede koje je imao te polu-sezone su ubrzale njegovu odluku o povlačenju. Za reprezentaciju debituje 1995. i osvaja zlatnu medalju na Evropskom prvenstvu 1995. u Atini. Sledeće godine, na Olimpijskim igrama u Atlanti osvaja srebrnu medalju. Sa Vladom Divcem, Žarkom Paspaljom, Zoranom Savićem, Predragom Danilovićem, Dejanom Bodirogom i Aleksandrom Đorđevićem, Rebrača je osnivač humanitarne organizacije Grupa 7.

10.april 1972.

Više od 50 zemalja, uključujući Sovjetski Savez i SAD, potpisalo Konvenciju o zabrani biološkog oružja.

Zemljotres snage 7,1 stepena Rihterove skale pogodio južnu oblast Irana, poginulo oko 5 400 ljudi. Epicentar jednog od najjačih zemljotresa u istoriji Irana se nalazio u gradu Gir Karzin u provinciji Fars na jugozapadu zemlje. Potres se osetio i u drevnom gradu Širaz udaljenom od Gira oko 160 km. Samo četiri godine ranije Iran je pretrpeo zemljotres u kojem je poginulo oko 12 000 ljudi.

20.april 1972.

Američki svemirski brod "Apolo-16" spustio se na Mesec.

22.april 1972.

Resavska pećina otvorena za posetioce.

27.april 1972.

U Bukureštu umro Kvame Nkrumah prvi premijer i predsednik nezavisne Gane, istaknuti borac protiv kolonijalizma, jedan od osnivača Organizacije afričkog jedinstva i lidera Pokreta nesvrstanih. (Rođen: Nkroful/Zlatna Obala/danas Gana 21.septembar 1909. - Umro: Bukurešt/Rumunija 27.april 1972.) Rođen je u Nkrofulu u tadašnjoj britanskoj koloniji Zlatna Obala. Kršten je u Rimokatoličkoj crkvi u okviru koje je pohađao osnovnu školu a kasnije predavao kao učitelj. Osniva juna 1949.godine Narodnu partiju koja okuplja široke narodne mase. Predvodi nenasilne proteste i štrajkove tokom januara 1950. zagovarajući potpuni prekid bilo kakve saradnje sa britanskim kolonijalnim vlastima. Opet biva uhapšen i zadržan godinu dana u zatvoru. Na prvim opštim izborima u Zlatnoj Obali održanim 8.februara 1951.godine, njegova Narodna partija odnosi pobedu. Nkrumah biva pušten iz zatvora i postaje prvi premijer Zlatne Obale 1952.godine. Ujedinjenjem Zlatne Obale i Britanskog Togolenda 13.decembra 1956.godine, formirana je država Gana koja je postala nezavisna 6.marta 1957. unutar Britanskog Komonvelta. Nkrumah ostaje na premijerskoj poziciji Gane. U prvim godinama nezavisnosti Nkrumah je pokazao da je sklon autoritarizmu kojim su bili sve nezadovoljniji građani Gane. Narasta veliko nezadovoljstvo radnika koji pribegavaju protestima i generalnom štrajku septembra 1961. Nkrumah formira rigorozni aparat političke kontrole u zemlji obraćajući se za pomoć komunističkim državama. Nakon pokušaja prvog od nekoliko atentata na Nkrumaha avgusta 1962.godine, intenzivno se u zemlji sprovode mere u smeru jačanja kulta ličnosti dok snage bezbednosti postaju sve brojnije. Gana je proglašena jednopartijskom državom 1964.godine a Nkrumah njenim doživotnim predsednikom. Prilikom Nkrumahove posete Kini 24.februara 1966.godine u zemlji je izvršen vojni udar kojim su vojska i policija preuzele vlast u zemlji. Nkrumah je dobio azil u Gvineji gde je proveo ostatak života. Umro je u Bukureštu 27.aprila 1972.godine gde se lečio od raka.

1909-1972

Maj 1972

10.maj 1972.

Stanovnici Irske na referendumu prihvataju pristupanje njihove zemlje EZ. Nakon potpisivanja ugovora o prijemu Irske u Evropsku zajednicu 22. januara 1972. godine, stanovnici te zemlje su referendumom potvrdili svoju želju da postanu i građani EZ.

14.maj 1972.

Japanu je posle 27 godina pod okupacijom SAD vraćeno ostrvo Okinava, ali je znatan deo ostrva ostao pod kontrolom američke vojske.

16.maj 1972.

U rad pušten hidroenergetski i plovidbeni sistem „Đerdap I“ posle osam godina izgradnje, zajednički graditeljski poduhvat Jugoslavije i Rumunije. Sistem je koštao oko 400 miliona dolara. Elektroprivrede dveju zemalja su dobile 5,6 milijardi kilovat-časova električne energije godišnje.

22.maj 1972.

Predsednik Sjedinjenih Američkih Država Ričard Nikson doputovao u Moskvu kao prvi šef američke države koji je posetio Sovjetski Savez.

Cejlon postao republika u okviru Britanskog komonvelta pod nazivom Šri Lanka.

26.maj 1972.

U Moskvi potpisan ugovor između Sovjetskog Saveza i SAD o ograničenju strategijskog nuklearnog naoružanja “SALT-1“.

28.maj 1972.

Umro britanski vojvoda od Vindzora, koji je kao kralj Edvard VIII stupio na presto Velike Britanije 1936. kojeg se iste godine i odrekao, pod pritiskom vlade i parlamenta , zbog ženidbe sa Amerikankom Volis Simpson, dva puta razvedenom. (Rođen: Ričmond/London/Ujedinjeno Kraljevstvo 23.jun 1894. - Umro: Neji na Seni/ Francuska 28.maj 1972.) Odrekao se prestola u korist mlađeg brata Džordža VI. Potom je do smrti živeo u inostranstvu pod imenom vojvoda od Vindzora. Rođen je za vreme vladavine svoje prababe, kraljice Viktorije, kao prvi sin princa Džordža i princeze Marije, tada vojvode i vojvotkinje od Jorka. Njegov otac je bio drugi sin Edvarda i Aleksandre, tada princa i princeze od Velsa. Kada je izbio Prvi svetski rat, dvadesetogodišnji kraljević je bio kvalifikovan za služenje vojske, pa joj se i pridružio. Godine 1918. završio je obuku i dobio dozvolu za upravljanje vojnim avionom. Godine 1930. dobio je vlastitu rezidenciju van Bakingemske palate. Imao je veze sa nekoliko udanih žena, a poslednja od njih, glumica Mildred Haris, upoznala ga je sa Amerikankom Volis Simpson. Vezu sa Volis započeo je još tokom njenog drugog braka, koji je nedugo zatim završio razvodom, baš kao i prvi. Njegovi roditelji nisu bili zadovoljni ovim načinom Edvardovog života, a Volis je cela kraljevska porodica gledala sa prezirom i nepoverenjem. Edvardova veza sa Volis, uprkos neodobravanju cele porodice, je napredovala i par se sve više zbližavao. Kralj Džordž V umro je 20. januara 1936. godine i kruna je automatski pripala Edvardu, koji je u trenutku očeve smrti postao kralj Edvard VIII. Na Edvardov pad popularnosti među političarima nije uticala samo napredujuća veza sa Volis, već i njegovo uplitanje u politiku i kritikovanje vlade zbog njenog neuspeha u osiguravanju životnih sredstava za nezaposlene rudare u Velsu.

HRH_The_Prince_of_Wales_No_4_(HS85-10-36416).jpg.webp

1894-1972

Uprkos nepopularnosti među članovima vlade, Edvard je zadržao veliku podršku u narodu sve do objavljivanja njegovih namera da oženi Volis Simpson nakon što njen razvod bude ozakonjen. Međutim, Edvardov premijer, Stanli Boldvin, upozorio je kralja da narod neće prihvatiti Volis kao kraljicu, budući da je ona Amerikanka čija dva razvoda nije priznavala Anglikanska crkva, čiji je Edvard bio vrhovni poglavar. Premijer Boldvin je zatim kralju predstavio tri opcije: da zaboravi na ideju o braku sa Volis, da je oženi protiv želja svojih ministara, ili da abdicira. Edvard je izabrao treću opciju. Edvardova familija nije nikada prihvatila Volis i formalno se nije nikada sastala sa njom. Edvard je posećivao majku i brata, a prisustvovao je i bratovoj sahrani, ali njegov odnos sa majkom nije nikada bio popravljen. Edvard je umro od raka grla 28. maja 1972. godine, ne ostavivši iza sebe potomke.

29.maj 1972.

Potpisan dokument „Osnova za međusobne odnose Sovjetskog Saveza i SAD“ kojim je otvorena era boljih odnosa dveju tadašnjih supersila. Dokument je potpisan od strane generalnog sekretara Centralnog komiteta Komunističke partije i predsednika Prezidijuma Vrhovnog Sovjeta Sovjetskog Saveza Leonida Brežnjeva i predsednika SAD Ričarda Niksona.

Jun 1972

01.jun 1972.

U Strazburu pod okriljem Saveta Evrope otvoren prvi Evropski omladinski centar.

05.jun 1972.

U Stokholmu počela prva konferencija Ujedinjenih nacija posvećena problemima zaštite i unapređenja čovekove okoline. Na predlog jugoslovenske delegacije, 5.jun je proglašen Svetskim danom čovekove okoline.

06.jun 1972.

U eksploziji u rudniku uglja u Rodeziji (Zimbabve) poginuo 431 rudar.

08.jun 1972.

vijetnamski rat

Fotograf agencije "Asošijeted Pres" Nik Ut snimio fotografiju koja je postala simbol užasa rata u Vijetnamu. Nik Ut je u selu Trang Bang, zasutom američkim napalm bombama, snimio vijetnamsku devojčicu koja zahvaćena plamenom trči raširenih ruku. Potresna fotografija devetogodišnje Fan Ti Kim Fuk, obišla je svet i postala jedan od simbola užasa rata u Vijetnamu. Njen autor nagrađen je Pulicerovom nagradom.

14.jun 1972.

Prilikom pada japanskog putničkog aviona tipa "DC-10" na aerodrom u Nju Delhiju poginulo 87 ljudi.

18.jun 1972.

Poginulo svih 118 putnika i članova posade prilikom pada britanskog putničkog aviona tipa „Trajdent“ neposredno po poletanju iz Londona.

Jul 1972

03.jul 1972.

U saobraćaj je predata deonica Valjevo-Užice na pruzi Beograd-Bar. Cela pruga puštena je u redovan saobraćaj 28. maja 1976.

Indija i Pakistan potpisali mirovni sporazum, čime je okončan sukob izazvan 1971. građanskim ratom u Istočnom Pakistanu (Bangladeš).

04.jul 1972.

Severna i Južna Koreja ugovorom se odrekle upotrebe sile u rešavanju sporova i u načelu se složile da rade na ponovnom ujedinjenju Koreje mirnim putem, bez mešanja spolja.

13.jul 1972.

Donji dom britanskog parlamenta se izjasnio za pristupanje Velike Britanije EZ. Nakon potpisivanja ugovora o prijemu Velike Britanije u Evropsku zajednicu 22. januara 1972. godine, Donji dom britanskog parlamenta se izjasnio za pristupanje.

18.jul 1972.

Egipat zatražio da Sovjetski Savez povuče svih 20 000 vojnih savetnika – početak zaoštravanja odnosa. Zvanični Kairo je optužio Moskvu da nije poslala obećano oružje, što je označilo početak zaoštravanja odnosa dveju zemalja i približavanje Egipta Vašingtonu.

22.jul 1972.

Sovjetska kosmička sonda "Venera 8" prva se meko spustila na površinu Venere s koje je 10 minuta emitovala podatke, pre nego što su sagoreli instrumenti.

Potpisan Sporazum o slobodnoj trgovini između EZ i EFTA. Sporazum je postignut između devet zemalja Evropske zajednice među kojima su bile tri koje su potpisale ugovore o pristupanju u članstvo 22. januara 1972. i koje će zvanično postati članice 1. januara 1973. godine i pet preostalih članica Evropske zone slobodne trgovine, Islanda, Austrije, Portugala, Švedske i Švajcarske. U EFTA su bile do svog pristupanja EZ i Velika Britanija i Danska.

Avgust 1972

04.avgust 1972.

Predsednik Ugande Idi Amin najavio da će u roku od tri meseca u Veliku Britaniju proterati 50.000 Azijata s britanskim pasošima, mahom Indusa.

14.avgust 1972.

Sovjetski avion tipa "Iljušin 62" eksplodirao odmah po poletanju iz Istočnog Berlina, što nije preživeo niko od 156 ljudi u letilici.

25.avgust 1972.

Kina prvi put upotrebila veto u Savetu bezbednosti UN usprotivivši se prijemu Bangladeša u svetsku organizaciju - UN.

26.avgust 1972.

Otvorene XX Letnje olimpijske igre u Minhenu u SR Nemačkoj - trajale do 10.septembra 1972. Ovo takmičenje će biti upamćeno po terorističkom napadu osam palestinskih terorista na olimpijsko selo takmičara iz Izraela. Tokom napada su ubijena dvojica članova izraelskog olimpijskog tima. Devet ostalih Izraelaca su držani kao taoci dok je za njihovo oslobađanje traženo da se iz zatvora pusti 200 palestinskih političkih zatvorenika. U akciji spasavanja je poginulo svih devet Izraelaca, petorica kidnapera i jedan nemački policajac. Otvaranje igara je odloženo za jedan dan. Na igrama je učestvovalo 7000 takmičara predstavljajući 122 nacije. Igre su zapamćene po mnogim nepravilnostima u suđenju. Amerikanac Mark Spic je osvojio čak sedam medalja na igrama što je do tada bio najveći broj medalja koje je dobio jedan takmičar na olimpijskim igrama.

30.avgust 1972.

Rođena američka filmska glumica Kameron Dijaz. (Rođena: San Dijego/Kalifornija/Sjedinjene Američke Države) Rođena je od oca Emilija Dijaza i majke Bili Erli. Otac joj je bio poreklom sa Kube, dok majka ima englesko, nemačko i indijansko poreklo. Sa 16 godina počinje da radi kao model u Elle modelling agency, a nakon završetka Long Beach Polytechnic High School, seli se u Japan. Nakon nekog vremena se vraća u SAD i još nekoliko godina radi kao model širom sveta za velike modne kompanije. Njena filmska karijera počinje sa ulogom u filmu Maska sa glumcem Džimom Kerijem. Iako nije imala prethodnog iskustva sa glumom, za taj film je unajmljena kao glavna glumica. Godine 1998. snima veliki filmski hit Ima nešto u vezi Meri, sa kojim osigurava status velike filmske zvezde. Kasnije igra u filmu Biti Džon Malkovič, za koga je nominovana za Zlatni globus, nagradu BAFTA i SAG, kao najbolja sporedna glumica. Posle toga igra u filmovima kao što su: Čarlijevi anđeli (2000), Šrek (2001), Vanilla Sky (2001), Bande Njujorka (2002), Čarlijevi anđeli 2: Gas do daske (2003), Šrek 2 (2004), Šrek 3 (2007) i Šrek srećan zauvek (2010).

pvxk9kqTURBXy84Y2QwNzAzOGEzZjlkY2M3NGE0OGVjZTU1ZDgzZDU4OC5qcGVnkZMCzQOOAIGhMAU.webp

Septembar 1972

01.septembar 1972.

Američki velemajstor Robert Fišer pobedio u meču u Rejkjaviku sovjetskog velemajstora Borisa Spaskog rezultatom 12,5:8,5 i postao 11. prvak sveta u šahu. Titulu je izgubio bez meča 3. aprila 1975, jer je odbio da prihvati uslove Međunarodne šahovske federacije, a za prvaka sveta proglašen je ruski velemajstor Anatolij Karpov.

02.septembar 1972.

Rođen srpski pozorišni, filmski i TV glumac Sergej Trifunović. (Rođen: Mostar/SFR Jugoslavija/MH Federacija/Bosna i Hercegovina) Poreklom je iz glumačke porodice. Njegov otac Tomislav Trifunović i brat Branislav Trifunović takođe su glumci. Studirao je glumu na Fakultetu dramskih umetnosti, a na velikom platnu se prvi put pojavio 1995. u filmu Tuđa Amerika. Proslavio se ulogama u filmovima Ubistvo s predumišljajem, Stršljen, Spasitelj, Munje!, Kad porastem biću kengur, Karaula i seriji Crni Gruja. Marta 2014. godine je osnovao humanitarnu organizaciju Podrži život, sa osnovnim ciljem prikupljanja potrebnih sredstava za lečenje dece, za operacije, kupovinu lekova i medicinskih pomagala. Dobitnik je nekoliko nagrada i priznanja, kao što su: Sterijina nagrada, Car Konstantin, Statueta Ćuran, Nagrada Zoran Radmilović i dr.

05.septembar 1972.

Palestinski teroristi ubili u Minhenu 11 izraelskih sportista, učesnika Olimpijskih igara, koje su prethodno oteli. U 24-časovnoj pucnjavi na aerodromu, poginula su i četvorica terorista i jedan zapadnonemački policajac.

18.septembar 1972.

Rođena srpska pozorišna, filmska i TV glumica Ana Sofrenović. (Rođen: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija) Ana je rođena u mešovitoj srpsko-britanskoj porodici. Pored uspešnog bavljenja glumom Ana Sofrenović je potvrđena pevačica, prevashodno džez i filmske muzike. Iz braka s glumcem Draganom Mićanovićem ima dve ćerke. Jedno vreme je živela u Londonu, a poslednjih nekoliko godina živi u Beogradu. Godine 1999. dobila je Caricu Teodoru na Filmskim susretima u Nišu za ulogu Tijane u filmu Nebeska udica. U Engleskoj je glumila u serijama: Ultimat Fors, Poroci i Holbi Siti, u kojoj je tumačila lik Marije Ovčar od 2000. do 2002. godine. Kao pevačica debitovala je u filmu Kaži zašto me ostavi iz 1993. godine pevajući naslovnu pesmu. Godine 2005. na 37. Bemusu nastupila je u operi Orfej i Euridika. Januara 2006. godine nastupila je u Karnegi Holu u Njujorku u okviru koncerta koji je priredila Meredit Mank. Nagrađena je u Parizu 2015. godine nagradom za najbolju ulogu u filmu Dečaci iz ulice Marksa i Engelsa.

25.septembar 1972.

Norveško stanovništvo se referendumom izjasnilo protiv ulaska njihove zemlje u EZ. Iako je potpisan ugovor o prijemu Norveške u Evropsku zajednicu 22. januara 1972. godine, Norvežani nisu dali svoju saglasnost za pristupanje na održanom referendumu.

Predsednik vlade Kakuei Tanaka doputovao u Peking kao prvi šef vlade Japana koji je stupio na tlo Kine posle Drugog svetskog rata.

29.septembar 1972.

Japan i Kina formalno okončali ratno stanje i normalizovali odnose.

30.septembar 1972.

Rođena Aleksandra Kovač, srpska kompozitorka, pevačica, aranžerka i producentkinja. (Rođen: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija) Karijeru započela sredinom devedesetih godina 20. veka. Kasnije počinje da gradi drugačiji muzički i vizuelni izraz, inspirisan soul legendama kao što je Areta Frenklin. Prva je dobitnica MTV nagrade iz Srbije. Odlikovana je Ordenom Karađorđeve zvezde trećeg stepena za zasluge na polju muzičke i filmske umetnosti, 2024. godine. Aleksandra je ćerka kompozitora Kornelija i tekstospisateljice Spomenke Kovač. Kada joj je bilo petnaest godina, Aleksandra je započela svoju muzičku karijeru u Velikoj Britaniji i potpisala ugovor sa menadžment kućom Mismenadžment. Punih pet godina, Aleksandra je sarađivala sa mnogim svetskim producentima i muzičarima. Nakon povratka u Beograd dve godine kasnije, objavljuje album prvenac „K2” sa sestrom Kristinom, sa kojom je prethodno pevala prateće vokale Bebi Dol, predstavnici SFR Jugoslavije na Pesmi Evrovizije 1991. u Rimu. Preko noći stiče ogromnu popularnost širom regiona. Uporedo sa razvojem svoje kantautorske karijere, Aleksandra je sarađivala sa najvećim muzičkim imenima regiona (Nina Badrić, Aleksandra Radović, Gabi Novak, Željko Samardžić, Šaban Šaulić, Boris Novković, Goran Karan, Deen, Severina), za koje je komponovala pesme i producirala muzičke albume. Aleksandra Kovač i Roman Goršek su kompozitori muzike za TV serije „Ubice mog oca”, „Državni službenik”, „Pevačica”, „Slučaj porodice Bošković”. Komponovali su i producirali muziku za filmove „Zaspanka za vojnike” i „Dara iz Jasenovca” Predraga Gage Antonijevića, srpski kandidat za nagrade Oskar i Zlatni globus, 2021. godine, kao i film „Šavovi”, reditelja Miše Terzića, koji je nagrađen sa dve nagrade na 69. Berlinskom festivalu.

y6-k9lMaHR0cDovL29jZG4uZXUvaW1hZ2VzL3B1bHNjbXMvTXpRN01EQV8vZDk5M2Q0MTgxZDFhNmE5YWQxYTViOTc

Oktobar 1972

02.oktobar 1972.

Stanovnici Danske na referendumu prihvataju pristupanje njihove zemlje EZ. Ugovorom od 22. januara 1972. godine Danska je primljena u Evropsku zajednicu sa čime su bili saglasni i gradjani te zemlje pokazavši to na održanom referendumu

06.oktobar 1972.

Najmanje 208 ljudi poginulo a više od 1.000 povređeno u železničkoj nesreći kod meksičkog grada Saltiljo.

13.oktobar 1972.

Prilikom pada sovjetskog putničkog aviona tipa „Iljušin 62“ u blizini moskovskog aerodroma poginulo svih 176 putnika i članova posade. Ova nesreća je do tada bila najveća u istoriji putničke avijacije.

17.oktobar 1972.

Umro princ Đorđe Karađorđević, stariji sin kralja Petra I. (Rođen: Cetinje/Kneževina Crna Gora 08.septembar 1887. - Umro: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 17.oktobar 1972.) Boravio je u Sankt Peterburgu u Paževskom korpusu s mlađim bratom Aleksandrom i vratio se u Srbiju nakon što je njihov otac Petar I 1903. postao kralj. Učestvovao je u oba balkanska i u Prvom svetskom ratu. Na Mačkovom kamenu 1914. teško je ranjen. Pošto se 1909. odrekao prava na nasleđe prestola, nikada nije imao nikakvu političku ulogu. Imao je zapaženu ulogu u protestima u Srbiji tokom Aneksione krize, kada je održao dva vatrena govora tokom dva velika mitinga. Bio je i član srpske delegacije koja je tokom krize otišla u zvaničnu diplomatsku posetu ruskom caru Nikolaju II u Sankt Peterburg. Na psihijatrijsko lečenje je poslat 15. maja 1925. godine najpre u lovačkom imanju dvorca Tikveš kod mesta Belje, da bi oko godinu dana kasnije bio prebačen u Gornju Toponicu, kod Niša. Iz duševne bolnice je izašao 1941. godine, nakon invazije i okupacije Kraljevine Jugoslavije od strane Sila osovine. Po nekim izvorima su mu Nemci ponudili da vlada okupiranom Srbijom kao kralj, što je on odbio. Posle rata je ostao da živi u Jugoslaviji, ubrzo se oženio, i dane je provodio kao obični građanin. Tokom tog perioda objavio je autobiografiju pod naslovom Istina o mome životu. Jedini je član dinastije Karađorđević koji je ostao da živi u Novoj Jugoslaviji nakon Drugog svetskog rata, i jedini pored sestre Jelene kome nije konfiskovana imovina, niti oduzeto državljanstvo ukazom iz 1947. godine.

1887-1972

26.oktobar 1972.

Umro rusko-američki konstruktor aviona i helikoptera Igor Ivanovič Sikorski, jedan od najznačajnijih pionira avijacije. (Rođen: Kijev/Ruska Imperija/Ukrajina 25.maj 1889. - Umro: Iston/Konektikat/SAD Države 26.oktobar 1972.) Helikopter je konstruisao još 1908, a 1913. prvi avion sa više motora. Njegove velike letelice su ga proslavile u Prvom svetskom ratu, posebno avion „Ilja Muromec“ sa četiri motora po 55 konjskih snaga. Posle emigriranja u SAD nastavio je da izrađuje višemotorne avione za interkontinentalne letove, a izradi helikoptera vratio se 1939, usavršavajući ih tokom Drugog svetskog rata i posle njega. Bio je međunarodno poznati ruski i američki pionir vazduhoplovstva, poljsko-ruskog porekla. Za života je stekao rusko i američko državljanstvo. Projektovao je i leteo sa prvim svetskim višemotornim vazduhoplovom i razvio prvi Pan Am leteći brod daleke 1930. godine. Sikorski je imao vrlo veliki uticaj u razvoju helikoptera, njegova Vazduhoplovna korporacija Sikorski osnovana 1925. godine i danas je jedna od vodećih proizvođača helikoptera. 1942. godine Sikorski R-4 postaje prvi serijski proizvođen helikopter, sa rasporedom ugradnje rotora kakav se i danas koristi na većini helikoptera.

1889-1972

31.oktobar 1972.

Umrla srpska slikarka nemačkog porekla Beta Vukanović, koja je tokom 80 godina naslikala impozantan broj ulja, akvarela, crteža i kao pedagog uticala na generacije srpskih slikara. (Rođena: Bamberg/Nemačko Carstvo/Nemačka 18.april 1872. - Umrla: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 31.oktobar 1972.) Rodila se u Bambergu u Nemačkoj kao Babet Bahmajer. Posle završetka osnovne škole i više ženske škole, upisala se 1890. na privatnu slikarsku školu Karl Mara i Anton Ažbea u Minhenu. U tom gradu je upoznala budućeg supruga Ristu Vukanovića, takođe slikara. S njim je 1898. došla u Beograd kojem je ostala privržena do kraja života i sa velikom predanošću je učestvovala u umetničkom životu Srbije. Zaslugom ovog umetničkog para Beograd je dobio slikarsku školu, koja je prerasla u Umetničku školu. Jedan je od osnivača „Lade“ i „Cvijete Zuzorić“, društava srpskih umetnika, slikara, vajara i začetnik je za ono doba relativno smele karikature. Isprva je slikala u maniru impresioniste, ali se docnije približila čvršćoj realističkoj formi. Umrla je u Beogradu u 101-oj godini života.

1872-1972

100

Novembar 1972

01.novembar 1972.

Umro američki pisac Ezra Paund, vrhunski poeta, jedan od utemeljivača pesničke imažinističke škole. (Rođen: Hejli/Ajdaho/SAD 30.oktobar 1885. - Umro: Venecija/Italija 01.novembar 1972.) Javno je izražavao podršku italijanskom fašizmu, pa mu je 1945. suđeno zbog veleizdaje. Proglašen je psihički bolesnim i 13 godina proveo je u ustanovi zatvorenog tipa, ali se nikada nije pokajao i zadržao je svoja ekscentrična uverenja i kasnije. Poezijom obeleženom velikom učenošću, individualizmom, nedostatkom smisla svojstvenom „izgubljenoj generaciji“ posle Prvog svetskog rata i širokom slobodom forme, više od bilo kojeg modernog pesnika unapredio je metričku formu engleskog jezika. Njegovo remek delo su „Cantos“, teško i složeno štivo, sastavljeno od niza nezavisnih pesama, objavljivano do smrti. Prevodio je i adaptirao latinske, kineske, japanske, provansalske i francuske pesnike. Objavio je i više kritičkih knjiga: „Duh romantike“, „Kritički eseji“, „Kako da čitamo esej“ itd.

1885-1972

08.novembar 1972.

Zapadna i Istočna Nemačka okončale posle 23 godine hladnoratovski antagonizam iniciranjem sporazuma o dobrosusedstvu i obostranim poštovanjem postojanja dveju suverenih nemačkih država.

12.novembar 1972.

Emitovana prva emisija "Znanje-imanje" TV Beograd.

16.novembar 1972.

Generalna skupština UN preporučila da Portugal treba da napusti svoje kolonijalne posede u Africi i Aziji (Angola, Mozambik, Port. Gvineja, Sao Tome, Kap Verde, Istočni Timor, Makao). Vlada u Lisabonu je pravo na nezavisnost kolonijama priznala posle "Revolucije karanfila" aprila 1974. kada je oboren režim koji je svojevremeno ustrojio Antonio Salazar.

Organizacija Ujedinjenih nacija za prosvetu, nauku i kulturu UNESCO usvojila Konvenciju o očuvanju svetske kulturne i prirodne baštine, koje je stupila na snagu decembra 1975. godine.

22.novembar 1972.

Predsednik SAD Ričard Nikson ukinuo 22 godine staru zabranu putovanja američkih brodova i aviona u Kinu.

Decembar 1972

02.decembar 1972.

Poginulo najmanje 50 ljudi u požaru koji je izbio tokom muzičkog pop festivala u južnokorejskom glavnom gradu Seulu.

04.decembar 1972.

Čileanski predsednik Salvador Aljende izjavio u Ujedinjenim nacijama da američka telefonska i telegrafska kompanija ITT čini sve da izazove građanski rat u Čileu. General Augusto Pinoče je uz američku pomoć organizovao vojni udar u kojem je Aljende ubijen 11. septembra 1973.

06.decembar 1972.

U saobraćajnoj nesreći život izgubio srpski (jugoslovenski) filmski glumac Aleksandar Gavrić. (Rođen: Beograd/Kraljevina Jugoslavija/Srbija 28.maj 1932. - Umro: Inđija/SFR Jugoslavija/Srbija 06.decembar 1972.) Glumu je diplomirao na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju u Beogradu 1956. godine. Prvu ulogu je ostvario u filmu Potraga iste godine. Dve sezone je igrao u zadarskom i splitskom pozorištu. Jugoslovenskoj i srpskoj publici je ostao upamćen po filmu Kapetan Leši. Film je doživeo ogromnu popularnost, pa je kasnije snimljen i nastavak Obračun, a čak je po njegovom liku nastao i strip Kapetan Leši. Iako ga je uloga kapetana Lešija učinila velikom zvezdom srpske kinematografije, ostao je upamćen i po ulozi u filmovima Marš na Drinu kao Kosta Hadživuković i po Signali nad gradom kao komandir Ranko. Glavne uloge je igrao u drugim filmovima Žike Mitrovića, Solunski atentatori (1961) i Operacija Beograd (1968). Igrao je i u italijanskim i nemačkim akcionim filmovima. Njegova poslednja uloga bila je u filmu Paja i Jare, gde je igrao Kostića direktora kombinata. Odlikovan je Ordenom rada sa srebrnim vencem. Poginuo je u automobilskoj nesreći u Inđiji 1972. godine. Sa njim je bila i Jasmina Lisac, koja je takođe nastradala.

1932-1972

11.decembar 1972.

Američki astronauti iz broda „Apolo 17“ spustili se na Mesec, u poslednjoj misiji u okviru programa „Apolo“.

18.decembar 1972.

vijetnamski rat

Amerikanci otpočeli masovno bombardovanje glavnog grada Vijetnama Hanoja - „božićno bombardovanje“. Tokom narednih 12 dana i noći, bombe iz džinovskih aviona „B 52“ usmrtile su više od 1.600 vijetnamskih civila. Poginulo je ili zarobljeno 70 američkih pilota.

19.decembar 1972.

Kapsuala vasionskog broda „Apolo 17“ spustila se u Tihi okean, čime je završen američki program „Apolo“ ljudskih letova na Mesec.

23.decembar 1972.

U zemljotresu koji je pogodio glavni grad Nikaragve Managvu poginulo 7.000 ljudi.

Umro ruski (sovjetski) konstruktor aviona Andrej Nikolajevič Tupoljev, koji je rukovodio izradom više od 100 tipova aviona, uključujući bombardere i džinovski ANT-20 "Maksim Gorki". (Rođen: Pustomazovo/Ruska Imperija/Rusija 10.novembar 1888. - Umro: Moskva/Sovjetski Savez/Rusija 23.decembar 1972.) Posle Drugog svetskog rata konstruisao je putničke avione, među kojima i "TU-144", prvi supersonični avion u svetu. Posebno poznat po bombarderima i putničkim avionima. Završio je srednju školu u mestu Tveru, a 1908 upisao se u Viši tehničku školu u Moskvi u kojoj je predavao čuveni ruski naučnik N. E. Žukovski. U školi je Tupoljev intenzivno radio u kružoku za vazduhoplovstvo i vrlo brzo postao jedan od najboljih učenika Žukovskog. Kada je 1918. godine diplomirao Tupoljev je zajedno sa Žukovskim osnovao Centralni aero hidrodinamiččki institut CAGI koji je postao najveći centar za razvoj vazduhoplovne nauke u svetu. Uspešan projektant aviona, u svetskim razmerama. Osnovao je 1922. godine OKB 156 Tupoljev (Opitni Konstrukcioni Biro - Tupoljev) prvu firmu za projektovanje i proizvodnju aviona u Sovjetskom Savezu.

1888-1972

26.decembar 1972.

Umro bivši predsednik SAD Hari Truman koji je u Drugom svetskom ratu 1945. naredio bacanje atomskih bombi na japanske gradove Hirošimu i Nagasaki. (Rođen: Lamar/Misuri SAD 08.maj 1884. - Umro: Kanzas Siti/Misuri/SAD 26.decembar 1972.) Posle smrti Frenklina Ruzvelta u aprilu 1945. postao je predsednik SAD i ostao na tom položaju do 1953. Atomske bombe koje su bačene na Hirošimu i Nagasaki po njegovoj naredbi, usmrtile su više od 150.000 civila. Objavio je 1947. doktrinu o vojnoj i ekonomskoj pomoći zemljama „ugroženim komunističkim pokretima“ i tako podstakao „hladni rat“. Uveo je SAD 1950. u korejski sukob i počeo program izgradnje vojnih baza i remilitarizacije Zapadne Nemačke. Vlada SAD je 1951. od „Maršalovog plana“ i „Trumanove doktrine“sačinila plan ekspanzije Zapada i osnivanja vojnih paktova. Tada su doneti propisi koji su u SAD onemogućili sindikalno organizovanje radnika. Njegov predsednički mandat obeležila je i desničarska kampanja predvođena republikanskim senatorom Džozefom Makartnijem.

1884-1972

27.decembar 1972.

Umro kanadski državnik Lester Bouls Pirson, šef diplomatije (1948-57), premijer Kanade (1963-68) i dobitnik Nobelove nagrade za mir 1957. (Rođen: Toronto/Kanada 23.april 1897. - Umro: Otava/Kanada 27.decembar 1972.) Zalagao se za mirno rešenje korejskog problema i istakao u naporima za očuvanje mira tokom Suecke krize.

vijetnamski rat

Australija obustavila pomoć Južnom Vijetnamu, okončavši učešće u Vijetnamskom ratu na strani SAD.

Belgija je, kao prva država članica NATO pakta, uspostavila diplomatske odnose sa Istočnom Nemačkom.

1897-1972

29.decembar 1972.

Prilikom pada putničkog aviona tipa "Lokid L-1011" američke kompanije "Istern Erlajnz" u močvaru Everglejds na Floridi poginulo 99 ljudi.