1977

1977 - 1978

Januar 1977

01.januar 1977.

Umro jugoslovenski, srpsko-hrvatski istoričar Viktor Novak profesor Zagrebačkog a potom Beogradskog univerziteta, član SANU i osnivač Istorijskog instituta SANU na čijem čelu je bio kao upravnik u periodu od 1947. do 1954.godine. (Rođen: Donja Stubica/Austro-Ugarska monarhija/Hrvatska 04.februar 1889. - Umro: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 01.januar 1977.) Novak, inače hrvatske narodnosti, diplomirao je na Filozofskom fakultetu u Zagrebu, dok je latinski i pomoćne istorijske nauke specijalizovao u Vatikanskoj školi u Rimu. Na Beogradskom univerzitetu je u periodu od 1924. do 1959. predavao latinsku paleografiju, diplomatiku i metodologiju nastave istorije. Objavio je veliki broj rasprava i studija iz istorije jugoslovenskih naroda i istorije književnosti. U kapitalnom delu „Magnum crimen“ objavljenom ubrzo nakon II svetskog rata, dokumentovao je zločin genocida hrvatskog ustaškog režima nad Srbima u „Nezavisnoj Državi Hrvatskoj“. U ovoj i u monografiji „Vatikan i Jugoslavija“ tematizovao je rimokatolički klerikalizam i negativan uticaj Vatikana među Južnim Slovenima. Sem istorijskom naučnom radu, posvetio se i muzičkoj kulturi. Osnivač je bivšeg zagrebačkog hora Lisinski 1910.godine. Bio je predsednik Prvog beogradskog pevačkog društva i inicijator osnivanja Južnoslovenskog pevačkog saveza u Beogradu i Sveslovenskog pevačkog društva u Pragu. Objavio je niz muzikoloških eseja i nekoliko stotina muzičkih kritika. Neka od njegovih ostalih dela: „Antologija jugoslovenskih misli i narodnog jedinstva“, „Latinska paleografija“, „Scriptura Beneventana“, „Masarik i Jugosloveni“, „Iz rimske književnsoti“, „Franjo Rački“, „Nikola Vulić, naučnik i čovek“, itd.

1889-1977

03.januar 1977.

Međunarodni monetarni fond odobrio do tada najveći zajam u svojoj tridesetogodišnjoj istoriji postojanja – 4 milijarde dolara podrške valuti Velike Britanije.

12.januar 1977.

Umro francuski režiser i scenarista Anri Žorž Kluzo, čiji su filmovi prepoznatljivi po oporom realizmu. (Rođen: Nior/Francuska 20.novembar 1907. - Umro: Pariz/Francuska 12.januar 1977.) Dobitnik Zlatnog lava za film Manon i Zlatne palme za film Misterija Pikaso. Poznat je i po filmovima Nadnica za strah, Gavran, Istina.

1907-1977

14.januar 1977.

Umro engleski državnik Robert Entoni Idn, premijer Velike Britanije od 1955. do 1957. (Rođen: Vindelston Hol/Engleska/Ujedinjeno Kraljevstvo 12.jun 1897. - Umro: Alvediston/Engleska/Ujedinjeno Kraljevstvo 14.januar 1977.) Kao ministar za vezu sa Društvom naroda pre Drugog svetskog rata zalagao se za sankcije Italiji zbog napada na Etiopiju. Od 1935. do 1938. bio je šef diplomatije i zastupao je „politiku nemešanja“ u Španski građanski rat. Dao je ostavku kad je premijer Nevil Čembrlen potpisao Minhenski sporazum kojim je Čehoslovačka prepuštena Nemačkoj. Ministar spoljnih poslova bio je ponovo od 1941. do 1945. i od 1951. do 1955. u vladama Vinstona Čerčila, posle čijeg je povlačenja 1955. postao premijer i šef Konzervativne stranke. Podneo je ostavku januara 1957. zbog neuspele britansko-francusko-izraelske agresije na Egipat u oktobru 1956.

1897-1977

Umrla američka književnica francusko-španskog porekla Anais Nin, čiji su dnevnici remek delo samoanalize i zanimljivo svedočanstvo o modernoj boemiji. (Rođena: Neji na Seni/Francuska 21.februar 1903. - Umrla: Los Anđeles/Kalifornija/Sjedinjene Američke Države 14.januar 1977.) Osnovna tema njenih romana je traganje za vlastitim identitetom, a pisala je po narudžbini erotske priče za kolekcionare erotike. Neka od dela: romani „Požarne lestve“, „Kuća incesta“, „Zavođenje Minotaura“, zbirka priča „Pod staklenim zvonom“, priče „Venerina delta“, „Ptičice“ itd.

1903-1977

18.januar 1977.

U najgoroj železničkoj nesreći u Australiji, u Sidneju poginulo najmanje 80 ljudi kada je lokomotiva udarila u most koji je potom pao na putnički voz.

26.januar 1977.

Jugoslavija i Španija zaključile Sporazum o uspostavljanju diplomatskih odnosa i otvaranju diplomatskih misija u Beogradu i Madridu na nivou ambasada.

Februar 1977

03.februar 1977.

Predsednika Etiopije generala Teferi Bentija i njegove bliske saradnike ubile u Adis Abebi snage lojalne potpukovniku Mengistu Haile Marijamu, koji je diktatorski vladao do maja 1991. kada je zbačen sa vlasti da bi potom prebegao u Zimbabve.

09.februar 1977.

Sovjetski Savez i Španija uspostavili pune diplomatske odnose.

Umro ruski (sovjetski) konstruktor aviona Sergej Vladimirovič Iljušin, koji je tokom tri decenije konstruisao više od 50 tipova aviona. (Rođen: Diljalevo/Ruska Imperija/Rusija 30.mart 1894. - Umro: Moskva/Sovjetski Savez/Rusija 09.februar 1977.) Posebno je poznat po oklopnom jurišnom avionu "Il-2" za potrebe sovjetskog ratnog vazduhoplovstva u Drugom svetskom ratu i putničkim avionima konstruisanim posle rata ("Il-12", "Il-18", "Il-62", "Il-86").

1894-1977

19.februar 1977.

U Bukureštu potpisan jugoslovensko-rumunski sporazum o daljem zajedničkom korišćenju Dunava i izgradnji HE Đerdap II. Na osnovu ovog sporazuma započeta je izgradnja druge zajedničke hidroelektrane na Dunavu decembra 1977.godine. Reka Dunav je pregrađena završetkom ogromne brane u noći između 26. i 27. novembra 1984.godine. Prvi agregat Hidroelektrane Đerdap II pušten je u pogon 1985.godine. Brodska prevodnica puštena je u rad 1992.godine. Na obe strane danas je u pogonu po deset agregata.

Mart 1977

04.mart 1977.

U zemljotresu (vrančeanski ili svištovski) jačine 7,2 stepena rihterove skale poginulo preko 1 500 ljudi. Epicentar ovog snažnog zemljotresa koji se osetio širom balkanskog poluostrva registrovan je u rumunskom okrugu Vrančea u istočnim oblastima Karpata na dubini od oko 94 km. Po ovom okrugu u Rumuniji je nazvan vrančeanski a u Bugarskoj svištovski po gradu Svištovu koji je takodje pretrpeo veliku štetu. Zemljotres se dogodio u petak 4.marta 1977. u 21:20 po lokalnom vremenu. Živote je u Rumuniji izgubilo oko 1 570 ljudi, više od 11 000 je zadobilo teže ili lakše povrede dok je 35 000 objekata pretrpelo veća ili manja oštećenja. Najveću štetu je pretrpeo glavni grad zemlje Bukurešt u kojem su 33 velike zgrade praktično sravnjene sa zemljom. Većina tih objekata je izgrađena pre II svetskog rata. Uništen je znatan broj zgrada od istorijskog značaja koje potom nisu obnavljane već je prostor koji su zauzimale raščišćen da bi potom bile podignute nove građevine među kojima je i Palata Parlamenta. Osim u Rumuniji potres se najviše osetio u Bugarskoj, tačnije u gradu Svištov koji je pretrpeo velika oštećenja. Tri velika stambena bloka u ovom gradu su se srušila. Poginulo je više od 100 ljudi. Među oštećenim objektima našla se i znamenita crkva Svete Trojice koja je kasnije obnovljena.

18.mart 1977.

Izvršen atentat na predsednika Narodne Republike Kongo Mariena Ngouabija, čijom zaslugom je uspostavljena prva država na afričkom tlu sa real-socijalističkim uređenjem. (Rođen: Ombele/Francuska Ekvatorijalna Afrika/Republika Kongo 31.decembar 1938. - Umro: Brazavil/Narodna Republika Kongo/Republika Kongo 18.mart 1977.) Bio je kapetan u vojsci Republike Kongo-Brazavil kada je došao u nemilost tadašnjeg predsednika Alfonsa Masambe zbog svog levičarskog političkog opredeljenja. Masamba je naredio njegovo hapšenje 29.jula 1968.godine što je izazvalo veliko nezadovoljstvo u vojnim krugovima. Vojska ga oslobadja dva dana kasnije. Ngouabi dolazi na čelo Nacionalnog Revolucionarnog Veća formiranog 5.avgusta 1968. koje oduzima sva ovlašćenja predsedniku Masambi te ovaj pod prisilom podnosi ostavku 4.septembra iste godine. Ngouabi stupa na predsedničku funkciju poslednjeg dana 1968. U skladu sa svojim marksističko-lenjinističkim političkim pravcem koji je zastupao, poslednjeg dana 1969.godine proglašava Narodnu Republiku Kongo što je potvrđeno ustavom donetim 3.januara 1970. čime je uspostavljeno prvo real-socijalističko društveno uređenje na tlu Afrike. Osnovana je Radnička Partija Kongoa jedina u jednopartijskom političkom sistemu po ugledu na tadašnje real-socijalističke države sveta. Na Ngouabija je izvršen neuspeo atentat februara 1972.godine koji mu poslužio kao izgovor za obračun sa oponentima. Smatra se da je izgubio podršku Francuske kada je odbio njen zahtev da okupira enklavu Kabinda bogatu naftom koja je bila pod suverenitetom susedne Angole. U skladu sa tim postoje pretpostavke da je Francuska finansirala pojedine pokušaje da se Ngouabi ukloni sa vlasti.

1938-1977

Posećuje Kinu 1973.godine. Postaje doživotni predsednik Centralnog komiteta Radničke partije 1974. Drugi predsednički mandat mu je počeo 9.januara 1975. Iste godine potpisuje ugovor o ekonomskoj pomoći sa Sovjetskim Savezom. Ubijen je u atentatu izvedenom 18.marta 1977.godine. Neki od okrivljenih organizatora atentata su osuđeni i pogubljeni. Među njima bio je i svrgnuti predsednik Alfonso Masamba. 18.mart proglašen je praznikom u Narodnoj Republici Kongo nazvan Danom Mariena Ngouabija. Jedini Univerzitet u prestonici Brazavil nazvan je njegovim imenom. Sahranjen je u Marien Ngouabi mauzoleju u Brazavilu.

21.mart 1977.

Premijer Indije Indira Gandi dala ostavku pošto je na izborima izgubila mesto u skupštini.

27.mart 1977.

U najtežem udesu u istoriji vazduhoplovstva, poginula 583 od 644 putnika i člana posade dva "Boinga 747" holandske kompanije KLM i američke Pan-Am, prilikom sudara na pisti aerodroma Tenerife na Kanarskim ostrvima.

28.mart 1977.

Portugal podnosi zahtev za prijem u članstvo Evropske zajednice.

Andreas Bader i ostali uhvaćeni članovi nemačke levičarske terorističke grupe "Bader-Majnhof" osuđeni su na doživotnu robiju posle dvogodišnjeg suđenja u Štutgartu.

April 1977

04.april 1977.

Osnovan Međunarodni pres-centar u Beogradu.

06.april 1977.

Na sceni Teatra na Taganki u Moskvi izvedena premijera dela Mihaila Bulgakova Majstor i Margarita.

09.april 1977.

Legalizovan rad Komunističke partije u Španiji, posle višedecenijske obustave rada, za vreme Frankove vladavine.

11.april 1977.

Umro francuski pisac Žak Anri Mari Prever, nazvan “pesnik Pariza“. (Rođen: Neji na Seni/Francuska 04.februar 1900. - Umro: Omonvil la Petit/Francuska 11.april 1977.) Počeo je pod uticajem nadrealista ali je vremenom izgradio originalan izraz jednostavne i sažete forme. Njegovu poeziju karakteriše revolt, mladalački cinizam, ismevanje autoriteta. Napisao je više poetskih scenarija, možda najlepših u francuskoj kinematografiji, za filmove režisera Marsela Karnea “Obala u magli“, “Hotel Sever“, “Dan se rađa“, “Ljubavnici iz Verone“ itd. Neka od dela: zbirke pesama “Reči“, “Veliki prolećni bal“, “Kiša i lepo vreme“ itd.

1900-1977

17.april 1977.

Žene su u Lihtenštajnu prvi put glasale.

Maj 1977

05.maj 1977.

Umro Ludvig Erhard, nemački ekonomista i političar, glavni arhitekta privrednog oporavka i uspona Zapadne Nemačke posle Drugog svetskog rata. (Rođen: Firt/Nemačko carstvo/Nemačka 04.februar 1897. - Umro: Bon/Zapadna Nemačka/Nemačka 05.maj 1977.) Tokom Prvog svetskog rata teško je ranjen boreći se u Nemačkoj vojsci kao artiljerac. Zahvaljujući tom ranjavanju nije bio regrutovan od strane nemačkog Vermahta tokom Drugog svetskog rata. Radio je u institutu za marketinška istraživanja u Frankfurtu dospevši na mesto zamenika direktora. Radeći na izučavanju i izradi koncepata vezanih za uspostavljanje posleratnog mira, dobija otkaz 1942. od strane nacističkih vlasti koje su proglasile totalni rat. Zbog svoje neukaljane prošlosti, jer nije pripadao niti radio za nacistički režim, Erhard je imao kredibilitet kod savezničkih okupacionih vlasti i bio angažovan na programima ekonomske obnove nekih nemačkih pokrajina. Stupanjem Konrada Adenauera na kancelarsku funkciju Zapadne Nemačke 1949.godine, Erhard biva postavljen za ministra ekonomije, funkciju koju će obavljati do 1963.godine. Istovremeno postaje član Hrišćansko Demokratske Unije (CDU). Preuzevši dužnost nastavlja sa primenom svog programa ekonomske obnove. Narednih godina Erhard implementira „socijalno tržišni sistem“ koji će doneti izvanredne rezultate kada je u pitanju ekonomski oporavak i dalji razvoj zemlje te je nazvan nemačkim „ekonomskim čudom“. Sistem je bio baziran na slobodnoj tržišnoj ekonomiji ali sa mnogobrojnim pogodnostima za različite slojeve stanovništva poput zdravstvene zaštite, doprinosa za nezaposlene, majčinskih i dečijih dodataka, penzija i ostalih državnih plaćanja. Imenovan je na funkciju federalnog vice-kancelara 1957. da bi nakon ostavke Konrada Adenauera bio izabran za zapadnonemačkog kancelara 1963.godine. Na ovoj funkciji će ostati do 1966. kada je primoran da podnese ostavku nakon nagomilanih problema tokom njegovog mandata. Sledeće 1967.godine biva imenovan za počasnog predsednika Hrišćansko Demokratske Unije. Umro je u Bonu u 81.godini života.

1897-1977

09.maj 1977.

Umro američki pisac Džejms Džons, čiji su najbolji romani tematski vezani za rat. (Rođen: Robinson/Ilinois/Sjedinjene Američke Države 06.novembar 1921. - Umro: Sauthempton/Njujork/Sjedinjene Američke Države 09.maj 1977.) Pisani su izrazito naturalistički sa mnogo nasilja i upečatljivom karakterizacijom likova. Neka od dela: romani „Odavde do večnosti“, „Neki su došli trčeći“, „Pištolj“, „Tanka crvena linija“, „Zviždaljka“, zbirka priča „Sladoledna glavobolja“ itd.

1921-1977

10.maj 1977.

Umrla američka filmska glumica Džoan Kraford, jedna od najvećih holivudskih zvezda tridesetih godina XX veka. (Rođena: San Antonio/Teksas/Sjedinjene Američke Države 23.mart 1904. - Umrla: Njujork/Njujork/Sjedinjene Američke Države 10.maj 1977.) Neki od filmova u kojima je igrala: „Mildred Pirs“ (Oskar), „Lice jedne žene“, „Humoreska“, „Prokletnici ne plaču“, „Strah“, „Nežna pesma“, „Demonska žena“ itd. Rođena kao Lusil Fej Lesuer, francusko-hugenotskog, engleskog, holandskog i irskog porekla bila je drugo, mlađe dete Tomas E. Lesuera, građevinskog radnika, i Ane Bel Džonson rođene u Teksasu. Počevši kao plesačica u putujućim pozorišnim kompanijama pre nego što je debitovala na Brodveju, Krofordova je potpisala filmski ugovor sa Metro-Goldvin-Mejerom 1925. U početku frustrirana veličinom i kvalitetom svojih uloga, Krofordova je započela kampanju samo-publiciteta i postala je nacionalno poznata kao flaperka do kraja 1920-ih. Tridesetih godina prošlog veka, Krofordova slava je konkurirala koleginicama iz MGM-a Normi Širer i Greti Garbo. Krofordova se udavala četiri puta. Njena prva tri braka završila su se razvodom; poslednji se završio smrću muža Al Stila. Usvojila je petoro dece, od kojih je jedno povratila njegova biološka majka.

1904-1977

14.maj 1977.

Otvoren Centar "Sava" u Beogradu.

18.maj 1977.

Osnovan Međunarodni dan muzeja ustanovljen, na 11. generalnoj konferenciji Međunarodnog saveta za muzeje. Tom prilikom, Savet, koji je svetska strukovna organizacija pri Unesku, uputio je poruku svetu, u kojoj je naglašeno da su "muzeji značajno sredstvo kulturne razmene, obogaćivanja kulture, razvoja međusobnog razumevanja, saradnje i mira među narodima".

24.maj 1977.

Predsednik Prezidijuma Vrhovnog sovjeta Sovjetskog Saveza Nikolaj Podgorni isključen iz Politbiroa vladajuće Komunističke partije.

Jun 1977

03.jun 1977.

Umro italijanski filmski i televizijski reditelj i scenarista Roberto Roselini, jedan od tvoraca italijanskog neorealizma. (Rođen: Rim/Kraljevina Italija/Italija 08.maj 1906. - Umro: Rim/Italija 03.jun 1977.) Roselini je svoj prvi veliki film "Rim, otvoreni grad" snimio 1945. i postigao nezapamćeni uspeh. Svoju filmsku promociju u njemu je imala glumica Ana Manjani, a promovisan je i nov pravac u italijanskom filmu - neorealizam. Ovim umetničkim oblikom Roselini je pokrenuo novi talas filmova čak i u neprikosnovenom Holivudu. Sledio je film "Paisa", a zatim čitava serija ostvarenja, koja su potvrdila stvaralačke sposobnosti autora: "Ljubav", "Stromboli", "Evropa 51", "Spaljivanje Jovanke Orleanke", "Putovanje po Italiji", "Indija" i "General od Rovere", nagrađen venecijanskim "Zlatnim lavom". Poslednja njegova ostvarenja bila su "Italija godine prve" i "Mesija". Umro je samo nekoliko dana nakon što je predsedavao žiriju filmskog festivala u Kanu 1977. Njemu u spomen, od 1978. se u San Remu održava filmski festival, a njegovim imenom nazvana je i filmska nagrada za progres filmske umetnosti, koju je 1989. dobio Emir Kusturica.

1906-1977

09.jun 1977.

Rođen srpski košarkaš, reprezentativac Predrag-Peđa Stojaković. (Rođen: Slavonska Požega/SFR Jugoslavija/Hrvatska) Godine 1991. kao Srbin je primoran da sa svojom porodicom izbegne iz Hrvatske u Srbiju. Sa 15 godina našao se u Crvenoj zvezdi gde je proveo dve godine. U mlađim selekcijama bio je pod komandom trenera Predraga Badnjarevića koji ga je i pronašao u Slavonskom Brodu i koji je ostavio veliki trag u budućoj košarkaškoj karijeri. U karijeri je igrao za Crvenu zvezdu, PAOK, Sakramento kingse, Indijana pejserse, Nju Orleans hornetse, Toronto reptorse, i Dalas maverikse. Stojaković je igrao na tri Ol-star utakmice i dva puta je pobedio u brzom šutiranju trojki. Jedan je od najboljih igrača u istoriji srpske košarke, a takođe važi za jednog od najboljih šutera u NBA istoriji. Sakramento kingsi su njegov broj na dresu 16, povukli iz upotrebe. Iako ima grčko državljanstvo izabrao je da igra za reprezentaciju Jugoslavije. Godine 1999. je debitovao za reprezentaciju na Evropskom prvenstvu 1999. u Francuskoj, na kom je SR Jugoslavija osvojila bronzanu medalju, ali je malo igrao na prvenstvu zbog povrede. Na Olimpijskim igrama 2000. u Sidneju Stojaković je sa reprezentacijom SR Jugoslavije osvojio 6. mesto. Stojaković je 2001. godine predvodio reprezentaciju SR Jugoslavije do zlatne medalje na Evropskom prvenstvu u košarci 2001. u Turskoj, kada je bio najbolji strelac ekipe i najkorisniji igrač prvenstva. U leto 2002. reprezentacija SR Jugoslavije je u Indijanapolisu osvojila zlatnu medalju na Svetskom prvenstvu u košarci, a Stojaković je bio izabran u najbolju petorku prvenstva. Učestvovao je još na Evropskom prvenstvu u košarci 2003, kada je oslabljena reprezentacija Srbije i Crne Gore zauzela šesto mesto. Dana 19. decembra 2011. Stojaković se povukao iz košarke zbog hroničnih problema sa leđima i vratom.

15.jun 1977.

Prve slobodne izbore u Španiji nakon 41. godine dobio Adolfo Suarez i njegova koalicija Demokratskog centra

16.jun 1977.

Predsednik SAD Džimi Karter i panamski vođa Omar Torihos potpisali ugovor kojim je predviđeno da Panamski kanal bude predat 2000. u vlasništvo Paname.

Umro nemačko-američki inženjer Verner fon Braun, konstruktor nacističkih raketnih projektila "Fau-1" i "Fau-2", kojima je u Drugom svetskom ratu bombardovana Velika Britanija. (Rođen: Virsic (danas Vižisk)/Nemačko carstvo/Poljska 23.mart 1912. - Umro: Aleksandrija/Virdžinija/Sjedinjene Američke Države 16.jun 1977.) Verner je bio drugo od troje dece nemačkog barona Magnusa fon Brauna koji je bio od 1932—1933. ministar za ishranu i poljoprivredu u Vajmarskoj republici i Eme fon Kuistop. Već u ranoj mladosti oduševljavao se mislima o putovanjima u svemiru i otkrivanju novih svetova. To ga je dovelo do čitanja naučne fantastike. Bio je član Nacističke partije i oficir SS sa rangom šturmbanfirer. Tokom dvadesetih i tridesetih godina, fon Braun je postao centralna ličnost nemačkog raketnog programa, odgovoran za projektovanje i realizaciju raketa za bombardovanje u Drugom svetskom ratu. Posle rata odveden je u SAD (u okviru operacije Spajalica). Rukovodio je proizvodnjom raketa Redstoun i Jupiter C, kojim je 1958. lansiran prvi američki veštački satelit Eksplorer 1. U SAD je postao istaknuti naučnik i 1955. godine mu je uručeno američko državljanstvo. Sedemadesetih godina XX veka je bio zamoljen od strane NASA agenture da se preseli u Vašington gde radi na gradnji raketa koje su bile u programu osvajanja Marsa, kao i na programu pojednostavljivanja spejs-šatla koji je bio tada u povojima. Fon Braun je tu radio samo dve godine na poslovima direktora konstruktorskog tima. Nakon dve godine posle prve operacije od raka otkriven mu je rak debelog creva i od novembra 1976. više nije smeo da napusti bolnicu. Sa svojom sestričinom Marijom fon Kuistorp, sa kojom se oženio imao je troje dece.

1912-1977

26.jun 1977.

Afrička država Džibuti stekla nezavisnost, posle 117 godina francuske vladavine.

"Kralj" rokenrola Elvis Prisli održao u Indijanapolisu svoj poslednji koncert.

27.jun 1977.

Umro srpski (jugoslovenski) slikar Ivan Tabaković, profesor Akademije primenjenih umetnosti u Beogradu, član Srpske akademije nauka i umetnosti. (Rođen: Arad/Austro-Ugarska monarhija/Rumunija 10.decembar 1898. - Umro: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 27.jun 1977.) Jedan je od najznačajnijih predstavnika srpskog modernog slikarstva. Studirao je u Minhenu, Budimpešti, Zagrebu i Parizu. Počeo je sa senzibilnim realističkim portretima i mrtvim prirodama. Potom počinje njegova socijalno angažovana faza. Primenjivao je tehniku kolaža. Pripadao je grupama „Zemlja“, „Dvanaestorica“ i „Šestorica“. Dobio je „Gran pri“ za slikarstvo na međunarodnoj izložbi u Parizu 1937. i Zlatnu medalju na međunarodnoj izložbi keramike u Pragu 1962.

1898-1977

Jul 1977

01.jul 1977.

Okončan proces ukidanja carina između devet država članica Evropske zajednice. Prvo delimično uskladjivanje carinskih stopa šest zemalja osnivača Evropske ekonomske zajednice izvršeno je 1. januara 1961. godine. Do uvođenja zajedničke spoljne carine i stvaranja carinske unije dolazi sedam godina kasnije, 1. jula 1968. godine. Spoljnotrgovinske nadležnosti sa država članica prelaze na Evropsku zajednicu 1. januara 1970. godine. Proces ukidanja carina izmedju devet država članica je okončan 1. jula 1977. godine.

02.jul 1977.

Umro rusko-američki književnik Vladimir Vladimirovič Nabokov. (Rođen: Sankt Peterburg/Ruska Imperija/Rusija 22.april 1899. - Umro: Montre/Švajcarska 02.jul 1977.) Odrastao je u jednoj od najbogatijih aristokratskih porodica u carskoj Rusiji, gde je dobio izuzetno kućno obrazovanje. Od ranog detinjstva je putovao i učio jezike. Godine 1910. upisuje Tenjiščevsku veliku školu, jednu od najcenjenijih školskih ustanova u Peterburgu. Istovremeno se bavi šahom, sportom, entomologijom. Sa sedamnaest godina objavljuje prvu zbirku pesama, 1916. godine. Nakon Oktobarske revolucije, porodica Nabokov se sklonila na Krim, da bi 1919. zauvek napustili Rusiju. Živeo je potom Londonu, Berlinu i Parizu da bi napustio Evropu 1940.godine kada odlazi u SAD gde ostaje do kraja života. U Berlinu 1919. je, nakon studija u Engleskoj, delovao kao književnik, sportski instruktor, prevodilac i novinar. U SAD-u piše na engleskom jeziku. Pod uticajem klasične ruske i moderne evropske književnosti piše romane u kojima uz obilje fantazije i humora suprotstavlja tradicionalni i moderni sistem vrednosti. Nabokovljeva Lolita (1955) zauzela je četvrto mesto na listi 100 najboljih romana moderne biblioteke u 2007. godini; Delo Bleda vatra (1962) zauzela je 53. mesto na istoj listi; a njegovi memoari, Govori, sećanje (1951), stavljeni su na osmo mesto na listi najvećih nefikcionih dela 20. veka, izdavača Random Haus. Bio je sedmostruki finalista Nacionalne nagrade za beletristiku. Umro je usled virusne infekcije pluća, izazvane prekomernim pušenjem.

1899-1977

05.jul 1977.

General Mohamad Zija ul Hak zbacio u Pakistanu vojnim udarom predsednika vlade Zulfikara Ali Buta.

11.jul 1977.

Njujork zbog nestanka struje ostao u potpunom mraku – policija uhapsila oko 3 000 pljačkaša.

24.jul 1977.

Rođena srpska atletičarka Olivera Jevtić, evropska šampionka. (Rođena: Užice/SFR Jugoslavija/Srbija) Od početka karijere je u užičkom Atletskom klubu „Mladost”. Njen trener je Slavko Kuzmanović, koji i sam ima zapažene rezultate u atletici. Više puta je proglašavana za najbolju atletičarku Jugoslavije, Srbije i Crne Gore, Srbije. Dnevni list Sport je 1996. proglasio Oliveru za mladog sportistu godine, a 2006. joj je dodeljena nagrada „Zlatna značka”, nagrada za najboljeg sportistu u Srbiji. Iste godine, kao i 1998. i 1999. je proglašena za najbolju sportistkinju od strane Olimpijskog komiteta Srbije, odnosno Jugoslavije. Predstavljala je Srbiju pet puta na Olimpijskim igrama 2000, 2004, 2008, 2012. i 2016. godine. Osvojila je srebrnu medalju u maratonu na Evropskom prvenstvu 2006. u Geteborgu u Švedskoj.

27.jul 1977.

Uništena Ipatieva kuća u kojoj je ubijen poslednji ruski car od strane boljševičkih vojnika nakon Oktobarske revolucije, verovatno da bi se uklonili poslednji tragovi ovog zločina. Naređenje za uništenje kuće je stiglo sa vrha komunističke vlasti, Politbiroa iz Moskve a upućeno je šefu komunističke partije u okrugu Sverdlovsk. Zanimljivo je da je predsednik komunista u tom okrugu tada bio Boris Nikolajevič Jelcin koji će biti izabran za prvog demokratskog predsednika Rusije 1991. godine. Boris je revnosno izvršio zadatak pošto je kuća uništena tokom noći 27. jula.

28.jul 1977.

Španija podnosi zahtev za prijem u članstvo Evropske zajednice.

Avgust 1977

01.avgust 1977.

Umro američki pilot Frensis Geri Pauers, koji je oboren 1960. dok je iznad sovjetske teritorije leteo špijunskim avionom tipa "U-2", što je izazvalo veliku diplomatsku krizu između SAD i Sovjetskog Saveza. Pauers se tada spasao iskakanjem, zarobljen je i 1962. razmenjen za jednog sovjetskog špijuna.

03.avgust 1977.

Umro kiparski arhiepiskog Makarios III, vođa pokreta za nezavisnost Kipra od Velike Britanije i prvi predsednik te mediteranske zemlje od 1960. do smrti. (Rođen: Panaja/Osmansko carstvo/Kipar 13.avgust 1913. - Umro: Nikozija/Kipar 03.avgust 1977.) Tokom Drugog svetskog rata, studirao je teologiju i pravo na Univerzitetu u Atini, gde je diplomirao 1942. godine. Nakon rata podupirao je politiku enozis, ujedinjenje Kipra sa Grčkom. Godine 1950. postao je arhiepiskop Kipra i postao veoma uticajan među grčkom zajednicom na ostrvu. Do 1955. na Kipru su eskalirale pobune protiv britanske kolonijalne vlasti, pa je guverner ostrva proterao Makariosa. Nakon godinu dana egzil mu je završio, ali i dalje nije smeo da se vrati na Kipar, pa je otišao u Atinu. Kako su pregovori o davanju nezavisnosti Kipru napredovali, Makarios se vratio u Nikoziju 1959. godine. Krajem 1959. Ujedinjeno Kraljevstvo, Grčka i Turska sporazumele su se o nezavisnosti Kipra, a Makarios je 13. decembra izabran je za budućeg predsednika Kipra. Nakon što je Kipar 1960. godine stekao nezavisnost, Makarios je vodio politiku održavanja dobrih odnosa sa Grčkom i Turskom i bio značajna ličnost u Pokretu nesvrstanih. S vremenom su se na Kipru pojavili problemi u odnosima između kiparskih Grka i Turaka. Godine 1967, u Grčkoj je na vlast došao tzv. „režim pukovnika“, što je uzrokovalo napetosti između Kipra i Grčke. Državni udar na Kipru izvršen je 15. jula 1974, a Makarios otišao u egzil u London. Turska je udar iskoristila za okupaciju severnog Kipra od 20. jula, pod izgovorom zaštite turskog stanovništva, prilikom čega je izvršeno etničko čišćenje tog dela ostrva. Tri dana posle invazije, diktatura u Grčkoj je propala, ali je Makarios ostao u Londonu još pet meseci. Nakon povratka na Kipar, radio je na ujedinjenju ostrva, ali bezuspešno. Kipar je do danas ostao podeljen na dva dela. Tokom svoja tri predsednička mandata je preživeo 4 pokušaja atentata, i državni udar u 1974. godini. Grci sa Kipra ga smatraju za oca nacije, ili "Etnarha". Makarios III umro je neočekivano, od srčanog udara. Sahranjen je u grobnici u planini Trodos, kraj Kikos manastira

1913-1977

04.avgust 1977.

Umro nemački filozof Ernst Bloh, jedan od najznačajnijih mislilaca XX veka. (Rođen: Ludvigshafen na Rajni/Nemačko carstvo/Nemačka 08.jul 1885. - Umro: Tibingen/Zapadna Nemačka/Nemačka 04.avgust 1977.) Završio je studije filozofije, fizike i muzike i doktorirao u Vircburgu, a univerzitetsku karijeru počeo je 1918. u Lajpcigu. Posle dolaska nacista na vlast 1933. izbegao je iz Nemačke u Švajcarsku, potom u SAD. Predavao je filozofiju na Univerzitetu u Lajpcigu od 1948. do 1957, kada su mu vlasti Istočne Nemačke zabranile rad zbog kritičnosti u pogledu razvoja marksističke misli u toj zemlji. Posle prelaska u Zapadnu Nemačku, od 1961. do smrti 1977. bio je profesor na Univerzitetu u Tibingenu. Dela: "Duh utopije", "Tomas Mincer kao teolog revolucije", "Tragovi", "Nasleđe ovog vremena", "Sloboda i poredak", "Subjekt-Objekt" (monografija o Hegelu), "Princip nade", "Prirodno pravo i ljudsko dostojanstvo", "Tibingenski uvod u filozofiju".

1885-1977

16.avgust 1977.

Umro američki muzičar i glumac Elvis Aron Prisli, „kralj roka“, izuzetno popularan pedesetih i šezdesetih godina XX veka. (Rođen: Tupelo/Misisipi/Sjedinjene Američke Države 08.januar 1935. - Umro: Memfis/Tenesi/Sjedinjene Američke Države 16.avgust 1977.) Majka mu je bila 22-godišnja Gladis Lav Presli, a otac 18-godišnji Vernon Elvis. Jese Garon Presli, Elvisov brat i identični blizanac, rodio se 35 min ranije kao mrtvorođenče. Kao jedinac, Elvis je bio vrlo blizak s oba roditelja, a izrazito s majkom. Elvisovi preci bili su zapadnoevropskog porekla. S majčine strane škotsko-irskog porekla, te delimično francusko-normanskog porekla, a jedna pra-pra-prabaka bila je Čeroki indijanka. Očevi koreni su bili škotski i nemački. Poznat je pod nadimkom „Kralj Roka”, a smatra se jednom od najznačajnijih kulturnih ličnosti 20. veka. Prodao je više od 700 miliona ploča i igrao u 33 filma. Elvis je kulturna ikona, i jedan od simbola popularne muzike dvadesetog veka. Svojim nastupima i popularnošću napravio je revoluciju u popularnoj kulturi, postavši prva muzička zvezda koja je stekla nesvakidašnju slavu na globalnom nivou, uz to uživajući status seks simbola i izvođača koji je napravio prekretnicu u sferi muzike kao kulturološke grane. Njegov prvi singl za tu izdavačku kuću, „Heartbreak Hotel” izašao je u januaru 1956. i odmah je postao hit broj jedan. Postao je vodeća figura novog rokenrol zvuka sa više javnih pojava na televiziji i velikih hitova. Njegov način izvođenja i energični pokreti učinili su ga jednim od najpopularnijih izvođača, ali i najkontroverznijih.

1935-1977

Filmsku karijeru započeo je 1956. filmom „Voli me nežno”. Uglavnom je igrao u muzičkim filmovima osrednje vrednosti, ali s naslovnim pesmama koje su redovno postajale hit. U periodu od 1957. do 1966. Presli se nalazio na listi deset najkomercijalnijih američkih glumaca. Godine 1975. nastaju ozbiljni zdravstveni problemi, dijabetes, gastritis, a pridružuje se i droga od koje je Presli postao zavisan. Godine 1977. doživljava srčani udar, ali ne menja način života. Dana 16. avgusta 1977. Elvis pada u duboku komu zbog prekomerne upotrebe droge. Doktori pokušavaju da mu spasu život ali ne uspevaju. Elvis je još za života postao legenda: za dvadesetak godina rada objavio je 97 ploča, a na vrhovima top-lista proveo je čak 996 nedelja. Njegova ćerka bils je Lisa Mari Presli.

Septembar 1977

05.septembar 1977.

Zapadnonemački komunistički teroristi (Crvene brigade) oteli predsednika Federacije zapadnonemačke industrije Hansa Martina Šlejera, čije je telo pronađeno 19.oktobra 1977. u Francuskoj.

12.septembar 1977.

Južnoafrička policija ubila u zatvoru crnačkog lidera Stiva Bikoa.

16.septembar 1977.

Umrla grčka operska pevačica Marija Kalas, jedan od najvećih soprana u istoriji opere i poznata ličnost u svetskim mondenskim krugovima. (Rođena: Njujork/Njujork/Sjedinjene Američke Države 02.decembar 1923. - Umrla: Pariz/Francuska 16.septembar 1977.) Marija Kalas je rođena u Njujorku u porodici grčkih emigranata. Sa majkom i sestrom se vratila u Grčku 1937. Međunarodnu karijeru je počela 1947. i s velikim uspehom pevala na najvećim svetskim operskim scenama. Pravo ime bilo joj je Marija Sesilija Sofija Ana Kalogeropulos. Pevala je s ogromnim uspehom na najvećim svetskim operskim scenama. Pevanje je učila na Konzervatorijumu u Atini, gde je kao petnaestogodišnjakinja debitovala u ulozi Santuce u Maskanjijevoj operi "Kavalerija rustikana". Sa 18 godina pevala je Tosku, kao i Lenoru u Betovenovoj operi "Fidelio". Sugestivna gluma uz glas velikog raspona, neobične boje i izuzetne topline, kojim je s lakoćom savladavala i najteže deonice , doneli su joj svetsku slavu. Njen uspon ka svetskom operskom Olimpu počeo je 1950, kada je nastupila kao Aida u Milanskoj skali. Četiri godine kasnije, pevala je u Čikaškoj operi, a zatim u ulozi Norme u Kovent gardenu i njujorškom Metropolitenu. Sa scene se povukla veoma rano, u 42. godini, ali je ostala zapamćena kao svojevrsni fenomen, velikog raspona glasa, izvanredne tehnike i prefinjenog osećaja za belkanto. Marija Kalas se ubraja među znamenite reformatore opere, kao što su Rihard Vagner i Arturo Toskanini. Kultura druge polovine XX veka se neminovno povezuje sa njenim imenom. Usponu njene karijere doprinela je pojava gramofonskih ploča sredinom 20. veka, kao i prijateljstvo sa producentom kompanije EMI Volterom Legeom. U privatnom životu, poznata je dugogodišnja ljubavna veza Marije Kalas sa milionerom Aristotelom Onazisom. Postoje svedočanstva da su njih dvoje imali sina koji je umro kratko po rođenju 1960.

1925-1977

20.septembar 1977.

Vijetnam i Džibuti primljeni u UN.

Oktobar 1977

03.oktobar 1977.

Umro srpski (jugoslovenski) književni i pozorišni kritičar Velibor Gligorić, predsednik Srpske akademije nauka i umetnosti od 1965. do 1971. profesor Beogradskog univerziteta. (Rođen: Ripanj/Kraljevina Srbija/Srbija 28.jul 1899. - Umro: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 03.oktobar 1977.) Bio je direktor drame i upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu, upravnik Jugoslovenskog dramskog pozorišta i urednik više časopisa, iskazavši se kao zastupnik realizma i oštar polemičar. Dela: "Kritike", "Lica i maske", "Matoš - Dis - Ujević", "Pozorišne kritike", "Srpski realisti", "Ogledi i kritike", "U vihoru", "Branislav Nušić", "Portreti", "Senke i snovi", "Knjiga života", "Kuća smrti", "Hronika jednog doba".

1899-1977

04.oktobar 1977.

Ujedinjene nacije proklamovale Opštu deklaraciju o zaštiti životinja, a 4. oktobar proglašen Svetskim danom zaštite životinja.

11.oktobar 1977.

Stupili na snagu "Osimski sporazumi" između vlada Jugoslavije i Italije o regulisanju graničnih pitanja.

U atentatu ubijen predsednik Severnog Jemena pukovnik Ibrahim al Hamdi.

13.oktobar 1977.

Četiri palestinska otmičara otela iznad Mediterana putnički avion nemačke kompanije Lufthanza koji je leteo iz Majorke. Avion su preusmerili ka Mogadišu prestonici Somalije. Nemački komandosi su uspešno savladali otmičare i oslobodili putnike 17.oktobra.

14.oktobar 1977.

Umro američki pevač i filmski glumac Hari Lilis „Bing“ Krozbi, dobitnik Oskara za film „Idući svojim putem“, zvezda holivudskog muzičkog filma. (Rođen: Takoma/Vašington/Sjedinjene Američke Države 03.maj 1903. - Umro: Alkobendas kod Madrida/Španija 14.oktobar 1977.) Kao prva multimedijska zvezda, Krozbi je bio vodeća ličnost u pogledu prodaje ploča, radio rejtinga, i filmskih zarada od 1931 do 1954. Njegova rana karijera se podurara sa izumima kao što je mikrofon. To mu je omogućilo da razvije intimni stil pevanja koji je uticao na mnoge muške pevače koji su mu sledili, uključujući Perija Koma, Frenka Sinatru, Dika Hejmsa, i Dina Martina. Prema Yank magazinu on je bio osoba koja je najviše učinila za moral američkih vojnika tokom Drugog svetskog rata. Godine 1948, američke ankete su ga deklarisale „najviše obožavanim živim čovekom”, ispred Džekija Robinsona i Pape Pija XII. Isto tako 1948. godine, Music Digest je procenio da su njegovi snimci ispunili više od polovine 80.000 nedeljnih časova alociranih za snimljenu radio muziku. Svetsku popularnost stekao je u muzičkim filmovima „Carski valcer” i „Najveći pevač Amerike”. Oskarom je nagrađen za ulogu u filmu „Idući svojim putem” 1944. godine. Tvorac je pevačkog stila koji su kasnije preuzeli Frank Sinatra i Din Martin. Pesmom „White Christmas” srušio je sve rekorde u prodaji ploča. Krozbi je takođe važna ličnost za muzičku industriju i zbog toga što je godine 1947. investirao u Ampeks, firmu koja je razvila magnetofone.

1903-1977

29.oktobar 1977.

Umro srpski (jugoslovenski) glumac Radomir Raša Plaović, jedan od najznačajnijih karakternih glumaca srpskog pozorišta XX veka, koji je između dva svetska rata uticao na razvitak pozorišta u pravcu modernijeg izraza. (Rođen: Ub/Kraljevina Srbija/Srbija 20.februar 1899. - Umro: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 29.oktobar 1977. U rodnom Ubu je završio osnovnu školu i gimnaziju. Diplomirao je na Filozofskom i Građevinskom fakultetu u Beogradu. Rano je počeo da se bavi glumom (još kao student bio je angažovan u Narodnom pozorištu) i to je opredelilo njegov život bez obzira na njegovo obrazovanje. Radomir Raša Plaović je bio pozorišni glumac. Na sceni Narodnog pozorišta se prvi put pojavio u ulozi Prvog momka u Dragaševićevom komadu Hajduk Veljko 1. februara 1921. godine, a stalni član Nacionalnog teatra postao je 1922. godine. Raša Plaović je važio za izvanredno obdarenog glumca, jednog od najistaknutijih domaćih pozorišnih umetnika koji je snažno uticao na razvoj pozorišta u Srbiji. Bio je režiser i prvak drame Narodnog pozorišta u Beogradu. Prvi je adaptirao i režirao na profesionalnoj sceni "Gorski vijenac" Petra II Petrovića Njegoša. Bavio se i pedagoškim radom i napisao nekoliko udžbenika za glumu i režiju i pozorišne komade "Car David", a sa Milanom Đokovićem "Voda sa planine", "Rastanak na mostu". Jedno vreme bio je profesor na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu. Njegovi najpoznatiji učenici bili su Ljuba Tadić i Petar Banićević.

1899-1977

Novembar 1977

12.novembar 1977.

U zatvorskoj ćeliji izvršila samoubistvo Ingrid Šubert, jedan od osnivača zapadnonemačke komunističke terorističke grupe "Bader-Majnhof".

13.novembar 1977.

U znak protesta zbog podrške Moskve Etiopiji tokom sukoba dve zemlje, Somalija naredila sovjetskim savetnicima da napuste zemlju i zabranila Sovjetskom Savezu korišćenje pomorskih baza.

16.novembar 1977.

Osnovan Institut za kardiovaskularne bolesti u Sremskoj Kamenici.

17.novembar 1977.

Predsednik Egipta Anvar el Sadat prihvatio poziv da poseti Izrael, ignorišući nezadovoljstvo arapskih zemalja, kao i sopstvene vlade.

19.novembar 1977.

Predsednik Egipta Anvar el Sadat kao prvi arapski lider doputovao u Jerusalim, gde je s predsednikom vlade Izraela Menahemom Beginom pregovarao o okončanju ratnog stanja između dve zemlje. Prethodno su njih dvojica, uz posredovanje predsednika SAD Džimija Kartera, sklopila u Kemp Dejvidu sporazum o separatnom miru i etapnom povlačenju Izraelaca sa Sinaja.

21.novembar 1977.

U jugoistočnoj Indiji ciklon usmrtio oko 3.000 ljudi a ogromni morski talasi (cunami) zbrisali čitava sela.

25.novembar 1977.

Generalna skupština UN osudila izraelsku okupaciju arapskih teritorija. Prilikom glasanja predstavnici četiri zemlje su glasali protiv - Izrael, SAD, Kanada i Salvador.

30.novembar 1977.

Umro srpski (jugoslovenski) pisac Miloš Crnjanski, izuzetan stilista, jedna od najbitnijih pojava srpske književnosti uopšte - ubrojan je među 100 najznamenitijih Srb. (Rođen: Čongrad/Austro-Ugarska monarhija/Mađarska 26.oktobar 1893. - Umro: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 30.novembar 1977.) Crnjanski je rođen u siromašnoj građanskoj porodici. Otac Toma bio je niži činovnik (opštinski beležnik) koji je zbog svog temperamentnog zastupanja srpske manjinske politike „prognan” iz Banata, iz Ilandže (koju je Crnjanski nazivao Ilančom, po njenom starom nazivu) u Čongrad, koji je po Crnjanskom bio neka vrsta „tadašnjeg činovničkog Sibira”. Majka mu se zvala Marina Vujić i bila je rodom iz Pančeva. Miloš Crnjanski je od 1896. godine odrastao u Temišvaru, u patrijarhalno-rodoljubivoj sredini koja će mu kult Srbije i njene prošlosti usaditi u dušu kao najdražu relikviju. Najdublje i najtrajnije senzacije svojih dečjih i dečačkih godina doživljavao je u tipično srpskim nacionalnim i verskim sadržajima: crkvena škola, ikona Svetoga Save, tamjan, pravoslavno srpsko groblje sa ritualom sahrane i zadušnica, večernje priče i pesme o Srbiji, hajdučiji i nabijanju na kolac. Odrastanje u srpskoj tradiciji je imalo veliki uticaj na Crnjanskog i njegove lične poglede u životu i radu. Diplomirao je na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Školovao se i u Beču i Parizu. Osim književnog rada bavio se profesurom, žurnalistikom, a od 1928. zaposlen je u Pres birou vlade Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (docnije Jugoslavije). Većinom se nalazio pri diplomatskim predstavništvima na strani. Drugi svetski rat ga je zatekao u Rimu, odakle se preko Lisabona zaputio u London.

1893-1977

Iz emigracije se vratio u otadžbinu 1965. U romanu "Seobe", čiji je prvi deo napisao 1929. a drugi 1962. opisivao je tragično rasejanje Srba na širokim prostorima Srednje Evrope i Južne Rusije. Delo je nastalo na realnim istorijskim osnovama. Njegova poetska ostvarenja smatraju se neprevaziđenim. Ostala dela: romani "Dnevnik o Čarnojeviću", "Kap španske krvi", "Kod Hiperborejca", "Roman o Londonu", pesme "Lirika Itake", "Lament nad Beogradom", novela "Priča o muškom", drame "Maska", "Konak", "Nikola Tesla", putopisi "Ljubav u Toskani", "Knjiga o Nemačkoj", "Naša nebesa", "Naše plaže na Jadranu", "Boka Kotorska". Po povratku u Beograd objavio je "Embahade" koje obuhvataju vreme od 1928. do 1945. godine, kada je pisac bio u poslanstvu u Berlinu, Rimu i Londonu. U prologu Crnjanski je naveo da su to njegove "beleške o nesreći našeg naroda, a nisu ni dnevnik, ni istorijat, ni studija, ni pamflet", već da su to uspomene pisca - očevica "o dobu koje je bilo puno nesreća, žalosti, strahota".

Decembar 1977

03.decembar 1977.

Počela gradnja "Đerdapa 2".

04.decembar 1977.

Diktator Žan Bedel Bokasa - na ceremoniji koja je koštala četvrtinu nacionalnog proizvoda njegove zemlje - sam sebe krunisao za cara Centralnoafričkog carstva.

Na jugu Malezije poginulo 100 ljudi prilikom pada aviona koji je otela japanska teroristička grupa Crvena armija.

05.decembar 1977.

Egipat prekinuo diplomatske odnose sa nizom arapskih država koje su se žestoko protivile otpočetom mirovnom procesu između Egipta i Izraela. Diplomatske odnose Egipat je prekinuo sa Sirijom, Libijom, Alžirom, Irakom i Južnim Jemenom.

25.decembar 1977.

Umro britansko-američki filmski glumac, scenarista, režiser i producent Čarli Čaplin, jedan od pionira kinematografije i najvećih umetnika i komičara u istoriji filma. (Rođen: London/Ujedinjeno Kraljevstvo 16.april 1889. - Umro: Vevej/Švajcarska 25.decembar 1977.) Posle tragedije koja mu se desila kada je imao pet godina (majka mu je doživela nervni slom, a otac poginuo), on i njegov polubrat, Sidni Čaplin, postali su beskućnici. Nakon kraćeg vremena provedenog u domu za nezbrinutu decu, Čarli je postao član jedne siromašne dečje muzičko-pozorišne trupe u kojoj je imao nekoliko sporednih uloga. U osmoj godini je počeo i sam da nastupa. Na filmu se pojavio 1914. godine i snimio svoja prvi nemi film - „Keystone Was Making a Living“ i drugi Dečije auto trke u Veneciji („Kid Auto Races at Venice“, 1914). Tokom rada na svom drugom filmu 1914. godine, Čaplin je osmislio lik skitnice i kostim – šlampave pantalone, polucilindar, prevelike cipele i štap – koji su postali zaštitni znak njegovog filmskog lika malog skitnice kojeg je razvijao čitave karijere i koji je obeležio ranu istoriju filmske industrije. Brzo je potom postao samostalan i počeo da režira svoje filmove jer film Skitnica iz 1915. godine ga je preko noći učinio prvom filmskom zvezdom u svetu, svetsku slavu stekao je originalnim likom sentimentalnog klovna-skitnice. Njegov izvorni humanizam, izgrađen u vreme teške mladosti – izražen je upravo likom dobroćudne skitnice Čarlija. Bio je opredeljeni komunista, pa ga je godinama držao pod prismotrom šef FBI Edgar Huver, a u vreme antikomunističke histerije u SAD postao je žrtva američkog republikanskog senatora Džozefa Makartija, otuda je 1952. emigrirao u Švajcarsku, u kojoj je i umro. Snimio je 75 kratkih i dugometražnih filmova, a 1972. dodeljen mu je Oskar za životno delo.

1889-1977

Neki od njegovih filmova: „Idila u polju“, „Pasji život“, „Mirna ulica“, „Potera za zlatom“, „Veliki diktator“, „Grofica iz Hongkonga“ itd. Čarli Čaplin je imao puno ljubavnih veza i afera, četiri braka i desetoro dece, od kojih je Džeraldin Čaplin najuspešnija i to kao glumica. Njegove supruge bile su i po više od 30 godina mlađe od njega, zbog čega je bio kritikovan u javnosti.

1978

Januar 1978

01.januar 1978.

Tokom leta u blizini Mumabaja (Bombaj) eksplodirao indijski putnički avion tipa „Boing 747“ – poginulo svih 213 putnika i članova posade.

17.januar 1978.

Umrla Nadežda Stanojević, prva Srpkinja pedijatar, autor više knjiga iz pedijatrije, profesor Babičke škole u Beogradu. (Rođena: Pirot/Kraljevina Srbija/Srbija 09.avgust 1887. - Umrla: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 17.januar 1978.) Rođena je u uglednoj pirotskoj porodici, kao jedno od troje dece, od oca Stanoja, carinskog činovnika, i majke Marije, poreklom iz ugledne cincarske porodice iz varošice Breznik. Medicinu je studirala u Petrogradu, a u Parizu je specijalizovala pedijatriju. Koristeći stečeno iskustvo i znanje iz Francuske, dr Nadežda Stanojević je na Akušerskom odeljenju Opšte državne bolnice u Beogradu 1921. godine, uz pomoć dr Jovana Jovanovića, osnovala prvo Savetovalište za majke u Srbiji, u kome se neprestano povećavao broj majki koje su tražile savete i pomoć dečjeg lekara. Bila je učesnica balkanskih i Prvog svetskog rata. Dodeljen joj je Orden Svetog Save V reda. Pored stručnog rada u Dispanzeru dr Nadežda je predavala higijenu u Trećoj ženskoj gimnaziji u Beogradu, bila profesor u Babičkoj školi u Beogradu. U Društvu „Srpska majka“ koje je osnovano 1911. godine, u Beogradu, na inicijativu dr Jovana Jovanovića, razvila je svoje najopsežnije aktivnosti kao pedijatar, radeći u njemu od 1921. do 1941. godine. Po završetku Drugog svetskog rata dr Nadežda je zbog nedostataka kadrova ponovo stupila u službu i postala upravnica Doma materinskog udruženja. Odlukom Ministarstva narodnog zdravlja 1950. godine dr Nadežda je razrešena dužnosti upravnika, ali je ostala i dalje na radu u ovoj ustanovi, sve do odlaska u zasluženu penziju 1953. godine. U međuvremenu, odlukom tog istog Ministarstva, dodeljena joj je pohvalnica "za nesebičan i primeran rad kao lekara".

1887-1978

25.januar 1978.

Umro srpski (jugoslovenski) pisac Skender Kulenović član SANU, autor potresne pesme „Stojanka majka Knežopoljka“ kojom je zadužio srpsku kulturu. (Rođen: Bosanski Petrovac/Austro-Ugarska monarhija/Federacija Bosna i Hercegovina/Bosna i Hercegovina 02.septembar 1910. - Umro: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 25.januar 1978.) U rodnom mestu je završio osnovnu školu. Otac mu je bio Salih-beg iz stare begovske porodice, čije ime sugeriše na poreklo od Kulin-bana. Nakon naglog osiromašenja njegove begovske porodice agrarnom reformom, prelazi u majčino rodno mjesto Travnik. Tu je kao spoljni učenik završio Jezuitsku gimnaziju. Već u trećem razredu gimnazije javio se prvim književnim radom, zbirkom soneta „Ocvale primule“. Zatim je studirao pravo na Zagrebačkom univerzitetu, ali je studije napustio i posvetio se novinarstvu. Godine 1941. stupa u prvi partizanski odred Bosanske Krajine. Nosilac je Partizanske spomenice 1941. Bio je većnik AVNOJ-a na drugom zasedanju 1943. godine. Posle Drugog svetskog rata bio je direktor drame u sarajevskom pozorištu i urednik beogradske izdavačke kuće „Prosveta“. U književnosti se javio 1927. vencem od pet soneta "Ocvale primule". Neka od njegovih dela: roman “Ponornica“, poeme „Ševa“, „Zbor derviša“, drama „Svjetlo na drugom spratu“, komedije „Đelidba“, „Večera“ itd. Njegova najbolja i najslavnija poema "Stojanka majka Knežopoljka" nastala je kao pjesničko svjedočanstvo užasa ustaškog klanja nad srpskim civilima na Kozari. Oblikovana je po modelu narodne tužbalice. Bio je oženjen Verom Crvenčanin Kulenović, prvom ženom filmskom rediteljkom u Jugoslaviji, sa kojom je imao dvoje dece.

1910-1978

Februar 1978

02.februar 1978.

Prvi put u istoriji kosmičkih letova dvojica sovjetskih kosmonauta sa svemirskog broda „Saljut“ obavila operaciju dopune goriva u otvorenom svemiru.

04.februar 1978.

Džunijus Džajavordene preuzeo dužnost prvog predsednika Šri Lanke.

08.februar 1978.

U najvećoj snežnoj mećavi od 1888.godine koja je pogodila region Nove Engleske živote izgubilo 56 ljudi. Tokom 5.februara formirana su tri velika sistema snežnonosnih oblaka u Atlantskom okeanu u neposrednoj blizini istočne obale SAD. Masivne snežne padavine najpre su pogodile Njujork da bi se potom modri snežni oblaci pomerali ka severu sručivši tokom naredna tri dana svoj teret na područije severoistočnog regiona SAD Novu Englesku. Novu Englesku čini šest saveznih država SAD i to Mejn, Nju Hempšir, Vermont, Masačusets, Rod Ajland i Konektikat. Snežna oluja je najpre iznenadila stanovnike država Konektikat, Rod Ajlend i Masačusets. U veoma kratkom vremenskom periodu snežna mećava je zarobila oko 3 500 automobila na autoputevima i ulicama Masačusetsa. Nekoliko ljudi je tada izgubilo živote. Koliko su padavine bile intenzivne i masivne pokazuje slučaj snežne blokade gledalaca koji su pratili utakmicu koledžkog plej-ofa u hokeju u Boston Gardenu. Snežni nanosi visoki oko jednog metra su sprečili mnoge da se vrate svojim domovima. Sledećeg dana 6.februara snežna oluja brzine od oko 50 milja (80km) na sat je duplirala svoj intenzitet duvajući čak 100 milja (160km) na sat. Tom prilikom formirani morski talasi visoki oko 50 stopa ( oko 15m) su uništili mnogobrojne domove građana države Masačusets na atlantskoj obali dok su sa obale države Mejn zbrisali tri svetionika i pristanište za zabavu. Među gradove Nove Engleske koji su pretrpeli najviše žrtava i štete tokom ove snežne nepogode spada Providens glavni grad države Rod Ajlend. Putevi su bili zavejani i čitav grad je ostao odsečen od sveta. Guverner ove države je naredio da svi privredni subjekti obustave radne aktivnosti sem prodavnica hrane od kojih su neke u međuvremenu ostale prazne. Snabdevanje namernicama vršeno je vazdušnim putem. Slična situacija zahvatila je pojedine oblasti Bostona. U periodu od 5. do 8. februara tokom kojeg je besnela snežna oluja živote je izgubilo 56 ljudi dok je na hiljade stanovnika ostalo bez svojih domova.

16.februar 1978.

Kina i Japan potpisali u Pekingu trgovinski ugovor vredan 20 milijardi američkih dolara. Potpisivanje ovog ugovora je označilo početak velikog ekonomskog otvaranja socijalističke Kine prema svetu.

27.februar 1978.

Egipat ukinuo povlastice za Palestince u toj zemlji, izjednačivši ih sa ostalim Arapima.

Mart 1978

12.mart 1978.

Partije levice prvi put u istoriji Francuske, dobile apsolutnu većinu u prvom krugu parlamentarnih izbora.

16.mart 1978.

Teroristička organizacija "Crvene brigade" otela u Rimu bivšeg italijanskog premijera Alda Mora. Teroristi su ga držali u zatočeništvu do maja 1978. kada je ubijen.

18.mart 1978.

Bivši pakistanski šef vlade Zulfikar Ali Buto proglašen krivim na montiranom suđenju i osuđen na smrt jer je navodno naredio ubistvo političkog protivnika.

19.mart 1978.

U nastojanju da spreči upade arapskih terorista, izraelska armija okupirala veći deo juga Libana.

29.mart 1978.

Rođen bivši srpski košarkaš i reprezentativac Igor Rakočević. (Rođen: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija) Igrao je na poziciji beka. U karijeri je igrao za Crvenu zvezdu (u tri navrata), Budućnost, Minesota timbervulvse, Pamesu, Real Madrid, Taukeramiku, Efes Pilsen i Montepaski Sijenu. Jedini je košarkaš koji je tri puta bio najbolji strelac Evrolige, i tako zaslužio nagradu Alfonsa Forda. Sa košarkaškom reprezentacijom SR Jugoslavije osvojio je zlatne medalje na Evropskom prvenstvu 2001. u Turskoj i na Svetskom prvenstvu 2002. u Indijanapolisu. Sredinom decembra 2019. godine, španski košarkaški klub Baskonija objavio je da će povući iz upotrebe dres sa brojem 8 koji je nosio Rakočević. Tokom 2015. godine je postavljen za potpredsednika Košarkaškog saveza Srbije. Na toj funkciji je bio do decembra 2020. godine.

April 1978

27.april 1978.

Osnovana Demokratska Republika Avganistan pod vladavinom levičara. Daud Kan koji je sa trona svrgao kralja Zahira Šaha (1933-1973) i uspostavio republiku, vladao je apsolutistički kao predsednik Avganistana samo pet godina. Levo orijentisane partije su se udružile u borbi protiv Daud Kana da bi na kraju uspele da ubiju njega i većinu članova njegove familije. Nakon njegovog uklanjanja osnovana je socijalistička republika.

Maj 1978

01.maj 1978.

Japanski istraživač Naomi Uemura postao prvi čovek koji je uspeo da sam dopre do Severnog pola.

Umro jermenski (sovjetski) kompozitor Aram Iljič Hačaturijan, autor blistave "Igre sabalja", čije je stvaralštvo zasnovano na jermenskoj narodnoj muzici. (Rođen: Tbilisi/Ruska Imperija/Gruzija 06.jun 1903. - Umro: Moskva/Sovjetski Savez/Rusija 01.maj 1978.) Njegovo delo krase bogata ritmika i raskošne instrumentalne boje. Dela: baleti "Gajane", "Spartak", koncerti za klavir, koncerti za violinu, simfonije, kamerna muzika. Rođen je u siromašnoj jermenskoj porodici. U svojoj mladosti, bio je fasciniran muzikom koju je slušao oko sebe, ali u početku nije proučavao muziku niti učio kako da je čita. Godine 1921, otputovao je u Moskvu kako bi se pridružio svom bratu, ne znajući ni reč ruskog. Iako nije imao gotovo nikakvog muzičkog obrazovanja, Hačaturjan je pokazao takav talenat da je primljen na Gnesin institut, gde je studirao violončelo kod Mihaila Gnesina i upisao kurs kompozicije (1925). Godine 1951, postao je profesor na Gnesin muzičkoj akademiji i Moskovskom konzervatorijumu. Takođe je bio na važnim mestima u Sindikatu kompozitora, koji je kasnije oštro optužio neka njegova dela da pripadaju muzičkom „formalizmu“, zajedno sa delima Sergeja Prokofjeva i Dmitrija Šostakoviča. Ova tri kompozitora postali su takozvani „titani“ sovjetske muzike, uživajući svetski ugled kao jedni od vodećih kompozitora 20. veka. Hačaturjan je bio oduševljen komunizmom. Godine 1920, kada je Jermenija postala sovjetska republika, Hačaturjan se priključio propagandnom vozu koji je obilazio Jermeniju, punom gruzijsko-jermenskih umetnika. Hačaturjan se učlanio u Komunističku partiju Sovjetskog Saveza 1943. godine. Njegovi komunistički ideali, zajedno sa jermenskim nacionalizmom, očigledni su u njegovim delima.

1903-1978

02.maj 1978.

Umro srpski (jugoslovenski) pozorišni, filmski i televizijski glumac Slobodan - Cica Perović. (Rođen: Kragujevac/Kraljevina SHS/Srbija 06.maj 1926. - Umro: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 02.maj 1978.) Detinjstvo je proveo u Kruševcu, Prištini i Nišu. Tokom Drugog svetskog rata, nalazio se u nemačkom zarobljeništvu. Po oslobođenju Jugoslavije, zaposlio se u Ministarstvu za socijalno staranje, u svojstvu finansijskog inspektora. Potom je radio u Industriji precizne mehanike, da bi naposletku bio zaposlen kao knjigovođa u Jugoslovenskom dramskom pozorištu (JDP). Glumom je počeo da se bavi pre nego što je upisao Akademiju za pozorišnu umetnost u Beogradu, 1949. godine. Diplomirao je 1953. Pozorišnu akademiju Perović je završio u Beogradu u klasi profesora Joze Laurenčića. U tri decenije umetničkog stvaranja, tumačio je niz zapaženih uloga u Jugoslovenskom dramskom, Beogradskom dramskom, Savremenom pozorištu i Ateljeu 212 u predstavama: "Ko se boji Virdžinije Vulf", "Delikatna ravnoteža", "Čudo u Šarganu" i "Marija". Poslednju ulogu na sceni Ateljea 212, čiji je stalni član bio od 1975. godine, igrao je u predstavi "Proleće u Januaru". Televizijska publika pamti ga po ulogama Jakoba Jeriha u seriji "Salaš u Malom Ritu", naslovnoj ulozi u drami "Gospodin Foka", kao i u dramama "Paviljon 6" i Kupanje". Upečatljive uloge ostvario je u filmovima: "Muškarci", "Diližansa snova", "Pop Ćira i pop Spira" i "Mećava". Ostao je upamćen po ulogama usamljenika; nemoćnih, očajnih i otuđenih likova, ljudi koji u sebi kriju veliku traumu, prećutanu bol ili pritajeni poriv za samouništenjem.

1926-1978

05.maj 1978.

Teroristička grupa "Crvene brigade" saopštila da je ubila bivšeg premijera Italije Alda Mora, otetog u martu 1978.

08.maj 1978.

Na najviši svetski vrh Mont Everest bez upotrebe kiseonika prvi su se popeli italijanski planinar nemačkog porekla Rajnhol Mesner i Austrijanac Peter Habeler.

09.maj 1978.

Pronađeno izrešetano telo bivšeg italijanskog premijera Alda Mora u parkiranom automobilu u centru Rima, 54 dana nakon otmice koju su izvršili teroristi „Crvenih brigada“.

Ubijen italijanski političar i univerzitetski profesor Aldo Moro, predsednik vlade Italije od 1963. do 1968. i od 1974. do 1976. (Rođen: Malje/Kraljevina Italija/Italija 23.septembar 1916. - Umro: Rim/Italija 09.maj 1978.) Bio je i ministar pravosuđa, ministar prosvete, levo orjentisan politički sekretar Hrišćansko-demokratske stranke i više puta šef diplomatije. Bio je premijer Italije na vrhuncu Hladnog rata, kada je Italija prolazila kroz teške unutrašnje nemire i krize sa mafijom i ekstremističkim grupama, u periodu koji je kasnije nazvan Olovne godine. Dok je bio na vlasti sproveo je značajne socio-ekonomske reforme koje su modernizovale Italiju. Kidnapovan je 16. marta 1978. od strane Crvenih brigada, komunističke terorističke organizacije u Italiji, koja ga je nakon 55 dana zatočeništva 9. maja 1978. i ubila. Sudeći po zaključcima do kojih su došli istraživači terorizma na Apeninskom poluostrvu, britanski Gardijan, kao i italijanski novinar Mino Pekoreli, poznati autor prve medijske istrage ovog napada u Evropi, koji je i sam ubijen godinu dana nakon Mora, u atentat Alda Mora su, pored političkih i kriminalnih elemenata iz Italije, potencijalno upletene i Američke i Sovjetske tajne službe. Direktni učesnici u Morovom ubistvu, Prospero Galinari i Mario Moreti su osuđeni na doživotnu zatvorsku kaznu, ali su tokom kraja devedesetih uslovno pušteni. Danas se Moro smatra jednim od osnivača savremenog levog centra u Italiji, kao i jednim od najpopularnijih i najboljih italijanskih lidera.

1916-1978

15.maj 1978.

Umro australijski državnik Gordon Menzis, premijer Australije sa najdužim stažom, šef vlade kao lider Ujedinjene australijske partije od 1939. do 1941, a potom kao vođa Liberalne partije od 1949. do 1966. (Rođen: Džeparit/Kolonija Viktorija/Britansko carstvo/ Australija 20.decembar 1894. - Umro: Malvern/Australija 15.maj 1978.) Znatno je doprineo jačanju uticaja SAD u Australiji i uvukao zemlju u Vijetnamski rat na američkoj strani. Tokom svoja dva mandata, Menzies je na poziciji premijera bio ukupno 18 godina, što je najduži staž u istoriji te zemlje. Zbog svoje višegodišnje prisutnosti na političkoj sceni, Menzies danas ostaje jedan od najznačajnijih i najuticajnijih australijskih političara.

1894-1978

26.maj 1978.

Umrla ruska balerina Tamara Platonovna Karsavina, jedna od najvećih umetnica klasičnog baleta u prvoj polovini XX veka. (Rođena: Sankt Peterburg/Ruska Imperija/Rusija 10.mart 1885. - Umrla: Bikonsfild/Ujedinjeno Kraljevstvo 26.maj 1978.) Rođena je kao ćerka Platon Konstantinoviča Karsavina i njegove supruge, Ane Josifovne (devojački Komjakova). S Anom Pavlovom i Vaclavom Nižinskim bila je među glavnim zvezdama Ruskog baleta Sergeja Đagiljeva, u Imperatorskom baletu u Petrogradu nastupala je kao primabalerina i gostovala je na scenama u Parizu i Londonu, gde je 1928. osnovala baletsku školu. Karsavina je napustila Rusiju 1918. godine, neposredno pre nego što su boljševici pokrenuli Crveni teror na početku Ruskog građanskog rata, i preselila se u Pariz, gde je nastavila saradnju sa Ruskim baletom kao vodeća balerina. Upamćena je kao nezamenjiva partnerka Nižinskog u baletu "San o ruži" i po sjajnim rolama u baletima "Šeherezada", "Žar ptica", "Petruška", "Fantastični dućan", "Trorogi šešir". Čuvena po svojoj lepoti, koja je bila glavni umetnik Carskog ruskog baleta, a kasnije i Ruskog baleta Sergeja Djagiljeva. Nakon što se nastanila u Britaniji, u Hempstedu u Londonu, ona je počela da profesionalno predaje balet i postala je jedna od osnivačica modernog britanskog baleta. Ona je pomagala u osnivanju Kraljevskog baleta i bila je jedan od osnivača Kraljevske akademije plesa, koja je sada najveća svetska organizacija koja se bavi plesnom obukom.

1885-1978

29.maj 1978.

Šef kineske diplomatije Huang Hua u Ujedinjenim nacijama označio Sovjetski Savez kao najopasniji izvor izbijanja novog svetskog rata.

Jun 1978

27.jun 1978.

Sa sovjetskog kosmodroma Bajkonur lansiran vasionski brod "Sojuz 30" u kojem su bili poljski major Miroslav Hermaševski i sovjetski pukovnik Peter Klimuk. Posle osmodnevnog boravka u vasioni, u toku kojeg su se dvojica kosmonauta sastala na orbitalnoj stanici "Saljut-6" s posadom "Sojuza 29" Vladimirom Kovaljonokom i Aleksandrom Ivančekovom, "Sojuz 30" se vratio na Zemlju.

Jul 1978

07.jul 1978.

Evropski savet EZ donosi odluku o stvaranju evropskog monetarnog sistema (EMS) na svom zasedanju održanom u Bremenu. Tom prilikom doneta je odluka i o stvaranju evropske monetarne jedinice. Borba protiv inflacije u državama Evropske zajednice vođena je od sredine sedamdesetih pa je za posledicu imala usklađivanje ekonomskih i monetarnih politika. To je poslužilo kao dobra osnova za nemačko-francusku inicijativu Helmuta Šmita i Žiskara d Estena usmerenu ka stvaranju Evropskog monetarnog sistema (EMS). Osnovu te inicijative činio je koncept zajedničkog mehanizma deviznog kursa. Devizne kurseve je trebalo stabilizovati a stopu inflacije smanjiti. EMS je stupio na snagu 13. marta 1979, retroaktivno od 1. januara 1979. godine.

Solomonova ostrva u jugozapadnom delu Tihog okeana stekla nezavisnost i ušla u Britanski komonvelt posle 85 godina britanske kolonijalne uprave.

11.jul 1978.

Poginulo najmanje 180 ljudi u eksploziji cisterne sa tečnim gasom u španskom mediteranskom turističkom kampu u mestu San Karlos de la Rapita.

25.jul 1978.

U bolnici u Lankaširu u Velikoj Britaniji rođena prva beba začeta u epruveti.

Avgust 1978

02.avgust 1978.

Umro meksički kompozitor i dirigent indijanskog porekla Karlos Čavez, osnivač Simfonijskog orkestra Meksika. (Rođen: Popotla/Meksiko 13.jun 1899. - Umro: Meksiko/Meksiko 02.avgust 1978.) Istraživao je meksički muzički folklor. Bio je dominantna muzička figura XX veka u Meksiku, direktor Konzervatorijuma i šef Državnog umetničkog odeljenja. Neka od dela: simfonije „Simfonija proletarija“, „Simfonija India“, baleti, kamerna muzika, klavirske kompozicije itd.

1899-1978

06.avgust 1978.

Umro papa Pavle VI, rođen kao Đovani Batista Enriko Antonio Marija Montini poglavar Rimokatoličke crkve od 21.juna 1963. do smrti. (Rođen: Koncesio/Kraljevina Italija/Italija 26.septembar 1897. - Umro: Kastel Gandolfo/Italija 06.avgust 1978.) Điovani Batista rodio se kao drugo dete u porodici mesnih plemića. Njegov otac Đeorđ Montini i majka Điudita, rođena Algisi, imali su još dva sina Ludovika i Franciska. Điovani je kao dečak bio sramežljiv i vrlo osetljivog zdravlja. Njegova nesigurnost i hipersenzibilnost pratiće ga kroz celi život i nikada ih neje u potpunosti uspeo da sakrije pred ljudima. Ali to ga nije sprečilo da postane papa. Nasledio je Jovana XXIII, nastavio je Drugi vatikanski sabor, koji je zatvorio 1965. godine, sprovodeći njegove brojne reforme, i podstičući poboljšane ekumenske odnose sa istočnim pravoslavnim i protestantskim crkvama, što je rezultiralo mnogim istorijskim sastancima i sporazumima. Pavle VI je opisivao sebe kao poniznog slugu stradalnog čovečanstva i zahtevao je značajne promene od bogatih u Severnoj Americi i Evropi u korist siromašnih u Trećem svetu. Kao pobornik reformske struje u katoličkoj crkvi ukinuo je 1966. Indeks zabranjenih knjiga, reorganizovao vatikansku kuriju, zalagao se za miroljubiva rešenja međunarodnih sporova i normalizovanje odnosa s komunističkim zemljama.

1897-1978

12.avgust 1978.

U Pekingu potpisan desetogodišnji sporazum o miru i prijateljstvu Japana i Kine - uspostavljeni diplomatski odnosi dveju zemalja, prvi put posle Drugog svetskog rata.

19.avgust 1978.

U požaru koji su islamski teroristi podmetnuli u pozorište u iranskom gradu Abadan poginulo više od 400 ljudi.

20.avgust 1978.

Umrla Diana Budisavljević, humanitarka austrijskog porekla, spasilac preko 15.000 dece, pretežno srpske nacionalnosti sa Korduna i Kozare, iz ustaških logora smrti u fašističkoj tvorevini NDH. (Rođena: Inzbruk/Austro-Ugarska monarhija/Austrija 15.januar 1891. - Umrla: Inzbruk/Austrija 20.avgust 1978.) Deca koju je pokušavala da spasi su bila uglavnom srpske nacionalnosti sa Korduna, Kozare, iz srpskih sela sa teritorije NDH. Ova akcija je bila jedna od najtežih i po broju spasenih najobimnijih humanitarnih akcija vezanih za koncentracione logore u Drugom svetskom ratu. Umrlo je 3.254 dece, tokom spasavanja ili odmah po napuštanju logora, iscrpljeno torturom, glađu i bolešću, dok je 12.082 izbavljene dece preživelo rat. Bila je udata za hirurga Julija Budisavljevića, šefa hirurške klinike Medicinskog fakulteta u Zagrebu. On je bio jedan od malobrojnih zagrebačkih Srba pošteđenih ubijanja, proterivanja ili pljačke imovine za vreme NDH. Da bi sačuvala podatke o deci koju je zbrinjavala tokom rata, vodila je kartoteku o njima, s nadom da bi jednoga dana deca mogla biti vraćena svojim biološkim porodicama. Imala je podršku uskog kruga ljudi, svi koji su se bavili spašavanjem dece iz logora rizikovali su sopstvene živote. Krajem maja 1945. dva agenta OZNE odnose albume sa fotografijama dece. Po nalogu Ministarstva socijalne politike Hrvatske 28. maja 1945. od Diane Budisavljević je uzeta i celokupna kartoteka dece, iako nije bila završena identifikacija i repatrijacija. Oduzimanjem dokumentacije Diani Budisavljević i njenoj saradnici Ivanki Džakuli, onemogućeno je da dalje rade na identifikaciji velikog broja dece. „Znali smo da će sada mnoge majke uzalud tražiti svoju decu.

1891-1978

Strašno rastajanje u logorima, dugogodišnja čežnja za njima na radu u Nemačkoj, a sada neće naći svoje najdraže”. Njena ponuda da svojim radom pomogne na identifikaciji dece, u Ministarstvu nije prihvaćena. Kartoteka sa 5631 imenom pronađena je 2023. godine i neki sa spiska su uspeli na osnovu toga da otkriju svoje poreklo. Posle Drugog svetskog rata vratila se da živi povučena i zaboravljena u Inzbruk. Više nije govorila o svom radu za vreme rata i do smrti se nije oporavila od posledica obilaska logora. „Dnevnik Diane Budisavljević”, originalno napisan na nemačkom, izdat je u samo 700 primeraka. Pokriva period od 23. oktobra 1941. do 13. avgusta 1945. Snimljen je film „Dnevnik Diane Budisavljević”.[18] Film je bio apsolutni pobednik 66. Pulskog filmskog festivala 2019. godine.

22.avgust 1978.

Umro predsednik Kenije Džomo Kenijata, jedan od najistaknutijih afričkih boraca protiv kolonijalizma, predsednik Kenijskog afričkog saveza koji je 1963. izborio nezavisnost zemlje od Velike Britanije, zatim premijer, a od 1964. šef države. (Rođen: Gatundu/Britanska Istočna Afrika/Kenija 1897. - Umro: Mombasa/Kenija 22.avgust 1978.) Smatra se ocem kenijske nacije, i zbog toga i naziv Kenijata (Otac Kenije). Aerodrom u Najrobiju nosi njegovo ime kao i veliki broj institucija u Keniji, ulice, glavni trgovi itd. 20. oktobar se smatra državnim praznikom u Keniji i nosi njegovo ime. Mzee Džomo Kenijata, kako je bio poznat među masama, je bio važan i uticajan državnik u Africi. Smatra se da je on jedan od zaslužnih što je Kenija postala nezavisna kao i da je od nje napravio relativno prosperitetnu kapitalističku državu. Vodio je umereno prozapadnu politiku, kao i antikomunističku ekonomsku filozofiju i spoljnu politiku. Međutim prevideo je neke ključne stvari, poput reforme vlasništva, stvaranje novih institucija, kao i članstvo Kenije u Ujedinjenim nacijama. Za vreme njegove vladavine oformljena je relativno mirna i stabilnu država, razvijala se ekonomija i privlačene su velike količine stranog kapitala, te samim tim i stvorena crna kenijska srednja klasa. Njegov sin Uhuru Kenijata postao je predsednik Kenije 2013. godine.

1897-1978

26.avgust 1978.

Venecijanski kardinal Albino Lučani postao papa Jovan Pavle I. Umro je 33 dana docnije, kako je zvanično saopšteno, od srčanog udara. Mediji su neretko špekulisali da je otrovan.

Jan Zigmund je kao prvi Nemac poleteo u kosmos u sovjetskom brodu "Sojuz 31".

27.avgust 1978.

Grupa "Riblja čorba" u Elemiru održala svoj prvi koncert.

Septembar 1978

01.septembar 1978.

Umro Dušan Baranin, srpski (jugoslovenski) romansijer i publicista. (Rođen: Žabljak/Kneževina Crna Gora/Crna Gora 03.avgust 1903. - Umro: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 01.septembar 1978.) Rođen je u seljačkoj porodici i osnovnu školu je završio u rodnom mestu. Školovanje je nastavio u Pljevljima, gde završava šest razreda gimnazije, učiteljsku školu u Skoplju i višu pedagošku školu u Beogradu. Takođe je apsolvirao na Katedri za istoriju Filozofskog fakulteta. Odgojen u duhu narodne poezije, Baranin svoje prve književne inspiracije i umetnička saznanja nalazi u motivima i legendama iz narodnih pesama, predanja i pripovedaka. Kasnije se odaje pomnom čitanju velike ruske literature 19. veka. Njegovo interesovanje je isključivo vezano za staru realističku prozu. U književnost je stupio zbirkama pripovedaka "Seljaci", "Šume padaju" kao i romanom "Njih troje". Docnije se pojavljuju njegove romansirane biografije i istorijski romani, najčešće na temu devetnaestovekovne Srbije. Dela: "Zeka Buljubaša", "Prota Mateja", "Karađorđe", "Hajduk Veljko", "Veliki gospodar", "Kralj Milan". Iako mu kritika nije bila sklona, u skladu s tadašnjim ideološkim odrednicama, njegova dela su uživala i uživaju široku popularnost. Najzanimljivije je da iz romana Dušana Baranina saznajemo kolika je bila povezanost naroda Srbije sa ljudima iz Hercegovine, Bosne i Crne Gore i ostalih krajeva u borbi za slobodu i vaskrs srpske države.

1903-1978

15.septembar 1978.

Umro nemački konstruktor aviona i industrijalac Vilhelm Meseršmit, glavni konstruktor aviona nacističke Nemačke u Drugom svetskom ratu. (Rođen: Frankfurt na Majni/Nemačko carstvo/Nemačka 26.jun 1896. - Umro: Minhen/Zapadna Nemačka/Nemačka 15.septembar 1978.) Rođen je kao sin baptiste Ferdinanda Meseršmita i njegove druge žene Ane Marije Šaler. Godine 1934, u saradnji sa Valterom Retelom, dizajnirao je Meseršmit Bf 109, koji je postao najvažniji borbeni avion u Luftvafeu kada se Nemačka prenaoružala pre Drugog svetskog rata. Ostaje drugi najproizvedeniji ratni avion u istoriji, sa oko 34.000 proizvedenih, iza sovjetskog Iljušin Il-2. Još jedan Meseršmit avion, prvo nazvan „Bf 109R“, namenski napravljen za postavljanje rekorda, ali je kasnije preimenovan za Meseršmit Me 209, oborio je apsolutni svetski rekord u brzini i držao svetski rekord u brzini aviona na propeler do 1969. godine. Meseršmitova firma je takođe proizvela prvi lovac na mlazni pogon koji je ušao u službu – Meseršmit Me 262. Posle Drugog svetskog rata, Meseršmitu je sudio sud za denacifikaciju zbog korišćenja ropskog rada, a 1948. je osuđen za saradnju sa nacističkim režimom. Posle dve godine u zatvoru, pušten je i ponovo stupio na funkciju šefa svoje kompanije. Meseršmit je svoju kompaniju razvijao kroz spajanja prvo sa Bolkov-om 1968, a zatim sa Hamburger Flugzeugbau-om 1969. godine, nakon čega je postala MBB (Messerschmitt-Bolkov-Blohm, koja je postala dio EADS-a koji se sada zove Airbus) sa Meseršmitom kao predsednikom do 1970. godine.

1896-1978

16.septembar 1978.

U zemljotresu koji je pogodio iranski grad Tabas sa okolnim selima poginulo najmanje 25 000 ljudi. Potres koji je potpuno razrušio Tabas i obližnja sela bio je jačine između 7,5 i 7,9 stepeni Rihterove skale

17.septembar 1978.

Potpisivanjem okvirnih mirovnih planova za Bliski istok u Kemp Dejvidu, završeni razgovori najviših zvaničnika Egipta, Izraela i SAD. U Kemp Dejvidu u SAD su završeni razgovori predsednika Egipta Anvara el Sadata, predsednika vlade Izraela Menahema Begina i predsednika SAD Džimija Kartera.

18.septembar 1978.

Zbog egipatsko-izraelskog sporazuma u Kemp Dejvidu, ostavke u znak protesta podneli šef diplomatije Egipta Ibrahim Kamel i ambasador u SAD Ašraf Gorbal.

25.septembar 1978.

Američki putnički avion "Boing 727" sudario se iznad San Dijega sa drugim avionom (manjeg tipa) - u nesreći poginuo 137 putnika i članova posade kao i 14 ljudi na zemlji.

28.septembar 1978.

Umro papa Jovan Pavle I (Albino Lučani), poglavar rimokatoličke crkve samo 33 dana. (Rođen: Beluni/Kraljevina Italija/Italija 17.oktobar 1912. - Umro: Vatikan 28.septembar 1978.) Njegove ideje koje je izložio na samom početku pontifikata veoma su uznemirile vatikansku kuriju. Od 1969. bio je arhiepiskop Venecije, a za papu je izabran 26. avgusta 1978. Bio je treći po redu papa sa najkraćom službom (prvo mesto zauzima papa Urban VII, koji je bio papa samo 12 dana) što je rezultovalo da su se 1978. godine na mestu pape promenile tri osobe. Papa Jovan Pavle I je bio prvi papa koji je rođen u 20. veku. Dana 29. septembra 1978. godine, 35. dana njegovog pontifikata, Jovan Pavle I pronađen je mrtav u svom krevetu sa materijalom za čitanje i još uvek upaljenom noćnom lampom. Postoji mogućnost da je prethodne noći doživeo srčani udar. I dalje mnogi veruju da je umro pod nerazjašnjenim okolnostima.

1912-1978

Oktobar 1978

09.oktobar 1978.

Umro francusko-belgijski šansonjer, kantautor i glumac Žak Brel. (Rođen: Sharbeg/Belgija 08.april 1929. - Umro: Bobinji/Francuska 09.oktobar 1978.) Žak Romen Žorž Brel je rođen u buržoaskoj porodici koja je govorila francuski iako su bili Flamanci. Otac mu je bio vlasnik fabrike kartonske ambalaže. Brel od ranih dana nije bio dobar učenik, jer ga škola nije zanimala, ali je pokazivao izuzetno interesovanje za glumu i muziku, a sa 15 godina počeo je da svira gitaru. Njegovi hitovi „Ne me quitte pas“, „Amsterdam“, „Mathilde“, postali su svojevrsni spomenici frankofonske baštine, a Brelovi tekstovi ali i retko sugestivan nastup, inspirisali su brojne muzičke stvaraoce širom sveta. Njegove dramatične pesme, donele su mu velik krug obožavalaca, u početku po Francuskoj, a kasnije širom sveta. Njegove pesme, najčeće pune oštre satire i implicitno religiozne, postale su veoma popularne. Brel se danas smatra za rodonačelnika moderne šansone. Iako je snimao gotovo isključivo na francuskom, njegove pesme probile su se i na anglosaksonsko tržište, preko obrada koje su izvodili brojni tadašnji popularni muzičari; Rej Čarls, Džudi Kolins, Džon Denver, Kingston trio, Nina Simon, Frenk Sinatra, Skot Voker, Endi Vilijams. Brel je bio i uspešni filmski glumac i reditelj, njegov film, Le Far West, bio je nominovan za Zlatnu palmu na Filmskom festivalu u Kanu 1973. godine. Iako rođeni Belgijanac veći deo života proveo je u Parizu da bi poslednje godine proživeo u Francuskoj Polineziji, gde je i sahranjen, nedaleko od groba francuskog slikara Pola Gogena.

1929-1978

12.oktobar 1978.

U Vašingtonu počeli mirovni pregovori Izraela i Egipta uz učešće predsednika SAD Džimija Kartera.

16.oktobar 1978.

Poljski kardinal Karol Vojtila izabran za 264. poglavara rimokatoličke crkve kao prvi neitalijanski papa posle 456 godina, pod imenom Jovan Pavle II.

20.oktobar 1978.

Umro srpski istoričar umetnosti Svetozar Radojčić, profesor Filozofskog fakulteta u Skoplju do 1941. i Beogradu od 1945, član Srpske akademije nauka i umetnosti. (Rođen: Sremski Karlovci/Austro-Ugarska monarhija/Srbija 14.maj 1909. - Umro: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 20.oktobar 1978.) Autor je niza značajnih radova iz oblasti srpske srednjovekovne umetnosti. Dela: "Portreti srpskih vladara u srednjem veku", "Stare srpske minijature", "Umetnički spomenici manastira Hilandara", "Majstori starog srpskog slikarstva", "Studije o umetnosti XIII veka", "Ikone Srbije i Makedonije", "Mileševa", "Staro srpsko slikarstvo", "Tekstovi i freske", "Uzori i dela starih srpskih umetnika", "Srpski psaltir", "Geschichte der serbischen Kunst von den Anfangen bis zum Ende des Mittelalters".

1909-1978

27.oktobar 1978.

Egipatski predsednik Anvar el Sadat i izraelski predsednik vlade Menahem Begin dobili Nobelovu nagradu za mir.

Novembar 1978

02.novembar 1978.

Dvojica sovjetskih kosmonauta s vasionskog broda "Saljut 6" vratila se na Zemlju, postavivši nov rekord boravka u vasioni - 139 dana i 14 časova.

03.novembar 1978.

Ostrvo Dominika u Malim Antilima postalo nezavisna država. Do dobijanja nezavisnosti Dominika je bila britanska kolonija.

15.novembar 1978.

Prilikom pada u Šri Lanki islandskog putničkog aviona "DC-8", poginulo svih 175 putnika i osam članova posade. Avion je iz Meke prevozio indonežanske muslimanske hodočasnike.

18.novembar 1978.

U Džonstaunu u Gvajani ispijanjem otrova izvršilo kolektivno samoubistvo 914 Amerikanaca, pripadnika sekte "Hram naroda", uključujući vođu sekte Džima Džonsa. Članovi sekte koji su odbili da ispiju otrov su ubijeni.

20.novembar 1978.

Umro italijanski slikar Đorđo de Kiriko. (Rođen: Volos/Kraljevina Grčka/Grčka 10.jul 1888. - Umro: Rim/Italija 20.novembar 1978.) De Kiriko je slikarstvo učio u Grčkoj i na Akademiji likovnih umetnosti u Minhenu. Odlazi u Pariz 1911, gde počinje da izlaže, a 1918. ima prvu izložbu u Rimu. Jedno vreme boravi u SAD, da bi se ponovo vratio u Italiju. Kuća u kojoj je živeo i radio u Rimu danas je spomen - muzej, otvoren na 20- godišnjicu slikareve smrti. De Kiriko je začetnik metafizičkog slikarstva - pionir nadrealizma. U svojim delima spajio je svet imaginacije sa konstruktivnim oblicima realnog sveta, posebno naglašavajući plastične vrednosti objekta. Nekim radovima približava se kubizmu, a ima i slika - kompozicija sa elementima grčke klasične arhitekture. Najpoznatije njegove slike su: "Veliki metafizičar", "Hektor i Andromaha", "Konji u klasičnom pejzažu". Radio je i pozorišne scenografije, bavio se književnošću i likovnom kritikom. Napisao je i autobiografsko delo "Uspomene iz mog života".

1988-1978

23.novembar 1978.

Ciklon usmrtio najmanje 1.000 ljudi na istočnoj obali Šri Lanke.

26.novembar 1978.

Proglašen generalni štrajk u Iranu kojim je ta zemlja paralizovana. Štrajk su proglasili muslimanski verski lideri koji su nastojali da obore šaha Rezu Pahlavija.

Decembar 1978

03.decembar 1978.

Umrla srpska glumica (jugoslovenska) Ljubinka Bobić, dugogodišnja članica Narodnog pozorišta u Beogradu. (Rođena: Kruševac/Kraljevina Srbija/Srbija 02.januar 1897. - Umrla: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija 03.decembar 1978.) Glumačku karijeru je započela 1921.godine, kao tumač uloga naivnih, nestašnih, vragolastih devojaka, osvojivši ubrzo gledalište svojom neposrednošću i vedrinom. Tumačeći karakterne uloge iskazivala je izuzetno scensko umeće. Njenu karijeru je najviše obeležila nenadmašna interpretacija Živke u komadu „Gospođa ministarka“ Branislava Nušića. Dala je znatan doprinos međuratnoj srpskoj glumi. Nastavila je uspešnu glumačku karijeru i nakon II svetskog rata. Dobila je „Zlatnu arenu“ 1957. za najbolju žensku ulogu u filmu „Pop Ćira i pop Spira“. Dobitnik je „Sedmojulske nagrade“ SR Srbije. Osim glume pisala je i scenarije za strip Momi Markoviću. Preminula je u Beogradu i sahranjena u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu. Godine 2006. ustanovljena je Nagrada Ljubinka Bobić za glumačka ostvarenja u oblasti komedije.

1897-1978

05.decembar 1978.

Podstaknute od strane islamskih verskih vođa, otpočele demonstracije protiv iranskog šaha Reze Pahlavija. Zbog masovnih štrajkova proizvodnja nafte u Iranu je bila prepolovljena.

06.decembar 1978.

Španci referendumom odobrili novi ustav, prema kojem je Španija definisana kao ustavna monarhija sa parlamentarnom demokratijom.

08.decembar 1978.

Umrla izraelska državnica Golda Mabovič Mejrson, poznata kao Golda Meir, prva žena predsednik vlade Izraela od 1969. do 1974. (Rođena: Kijev/Ruska Imperija/Ukrajina 03.maj 1898. - Umrla: Jerusalim/Izrael 08.decembar 1978.) Iz rodnog Kijeva otišla je 1906. u SAD, a u Palestinu je prešla 1921. i živela je u jednom kibucu. Bila je rukovodilac u Savezu sindikata (Histadrut) i Svetskoj jevrejskoj agenciji, a 1948. postala je prvi ambasador Izraela u Sovjetskom Savezu. Potom je bila ministar rada i šef diplomatije, od 1956. do 1966. generalni sekretar partije MAPAJ, a od 1972. i zamenik predsednika Socijalističke internacionale. Ostavila je neobično zanimljive memoare. Pošto je postala premijer, nakon smrti Levija Eškola, njena vlada je bila potresana trvenjima unutar vladajuće koalicije, i ozbiljnim pitanjima u vezi pogrešnih strateških procena, i ukupnog manjka vođstva, koji su rezultovali neočekivanim Jom Kipurskim ratom. Golda Meir je podnela ostavku, i nasledio ju je Jicak Rabin. Kulturno se snažno identifikovala sa judaizmom, ali je bila ateista u religioznom pogledu. Poznato je da je ona izjavila: „Ja verujem u jevrejski narod, a jevrejski narod veruje u Boga“.

1898-1978

15.decembar 1978.

Predsednik SAD Džimi Karter saopštio da će njegova zemlja od 1.januara 1979. uspostaviti diplomatske odnose sa Kinom a prekinuti iste sa Tajvanom.

18.decembar 1978.

Osnovana Jedinica milicije za specijalna dejstva MUP-a Srbije, 1994. godine dobila današnji naziv Specijalna atiteroristička jedinica – SAJ.

27.decembar 1978.

Umro alžirski državnik Huari Bumedijen, koji je predsednik Alžira postao juna 1965. oborivši sa vlasti Ahmeda Ben Belu u državnom udaru bez prolivanja krvi.