VREMEPLOV
2001 - 2002
2001
Januar 2001
01.januar 2001.
Grčka postaje 12 država članica zone važenja evra. Od 15 država članica Evropske unije van evrozone ostale su tri i to Velika Britanija koja je zadržala svoju nacionalnu valutu funtu, Danska koja je zadržala svoju krunu i Švedska čija se valuta takodje naziva kruna.
Umro hrvatski (jugoslovenski) filmski i pozorišni glumac Fabijan Šovagović. (Rođen: Ladimirevci,Valpovo/Kraljevina Jugoslavija/Hrvatska 04.januar 1932. - Umro: Zagreb/Hrvatska 01.januar 2001.) Rođen je i odrastao u slavonskom selu Ladimirevci u tadašnjoj kraljevini Jugoslaviji. Srednju školu je završio u Osijeku a studije glume na Akademiji kazališne umjetnosti u Zagrebu 1957.godine. Ostvario je niz uspešnih glumačkih uloga kako na pozorišnim daskama tako i u mnogim poznatim i veoma gledanim igranim serijama i filmovima u bivšoj Jugoslaviji pa se ubraja među najbolje jugoslovenske glumce ikada. Treba pomenuti uspešna ostvarenja TV serija u kojima je Fabijan odigrao svoje brilijantne glumačke role kao što su „Prosijaci i sinovi“, „Kuda idu divlje svinje“, „U registraturi“ itd. Godinama je bio član pozorišta „Gavela“, HNK u Zagrebu, učestvovao u radu „Teatra u gostima“, delovao kao slobodni umetnik i nastupao na svim najvećim festivalima. U proleće 1990.godine doživeo je jedan u nizu moždanih udara koji će postepeno gasiti život ovog sjajnog glumca. I pored teške bolesti Šovagović je smogao snage da odigra još po neku ulogu u filmovima i na pozornici. Od proleća 2000. godine smešten je i lečen u privatnom zagrebačkom sanatorijumu u kojem umire u zoru 1.januara 2001.godine. Dobitnik je brojnih nagrada za svoja glumačka ostvarenja. Fabijan je iz braka sa svojom suprugom Majom Blaškov imao dvoje dece Anju i Filipa koji su nastavili očevim glumačkim stopama.
1932-2001
68
02.januar 2001.
Posle više od pola veka, prvi tajvanski brod legalno pristao u Kinu, uplovivši u luku grada Fuđijan na jugoistoku te zemlje.
11.januar 2001.
Umro srpski (jugoslovenski) pesnik, romansijer, pripovedač, novinar, pisac za decu, Branko V. Radičević autor više monografija, antologija i knjiga etno-zapisa. (Rođen: Čačak/Kraljevina SHS/Srbija 14.maj 1925. - Umro: Beograd/SR Jugoslavija/Srbija 11.januar 2001. -75-) Potiče iz građanske porodice, od oca Velimira i majke Kosare, rođ. Milikić. U ranoj mladosti, tokom Drugog svetskog rata, još kao šesnaestogodišnjak, bio je partizanski kurir Ratka Mitrovića. Odveden je u logor u Smederevskoj Palanci, gde se teško razboleo, jedva preživeo, i tek onda nastavio školovanje u čačanskoj Gimnaziji. Diplomirao je na Pravnom fakultetu u Beogradu. Živeo je i stvarao u Čačku, Sarajevu i Beogradu. Kao novinar i urednik radio je u "Dugi", "Borbi" i "Večernjim novostima". Za svoj obiman književni rad i angažman u oblasti kulture dobio je niz uglednih književnih i društvenih priznanja: "Sedmojulsku", "Vukovu" nagradu, nagradu "Srpske književne zadruge" za životno delo, plaketu "Disovo proleće" i druge. Branko V. Radičević je objavio oko sedamdeset knjiga, među kojima su najpoznatije knjige poezije: "Zemlja", "Večita pešadija", "Vojničke pesme" i romani: "Bela žena", "Izgubljeni grad", "Ponoćni svirači", "Seljaci" i "Svedok", kao i knjige za decu "Pesme o majci", "Priče o dečacima" i "Duh livada". Stvaralačko delo Branka V. Radičevića svrstava se u same vrhove savremene srpske književnosti.
13.januar 2001.
Poginulo najmanje 725 ljudi u zemljotresu sa epicentrom u blizini San Salvadora, glavnog grada centralnoameričke države El Salvador.
18.januar 2001.
Predsednik Konga Loran Kabila zvanično proglašen mrtvim, dva dana pošto je na njega pucao jedan od njegovih telohranitelja.
26.januar 2001.
U zemljotresu koji je pogodio zapadnu indijsku državu Gudžerat poginulo najmanje 18 000 ljudi.
31.januar 2001.
Bivši libijski agent Abdel Beset el Migrahi osuđen na doživotnu robiju zbog podmetanja bombe u avion „Pan Amerikena“ koji je 1988. eksplodirao iznad Lokerbija u Škotskoj, kada je poginulo 270 ljudi u letelici i na tlu. Njegovog zemljaka El Amina Kalifu Fahimu sud je oslobodio krivice.
Februar 2001
23.februar 2001.
_svg.png){kind=small}
SR Jugoslavija i Severna Makedonija potpisale sporazum o razgraničenju (graničnoj liniji).
26.februar 2001.
Skupština SR Jugoslavije ukinula ukaz o oduzimanju državljanstva dinastiji Karađorđević koji je 1947. donela tadašnja komunistička vlada.
Potpisan Ugovor iz Nice usvojen na Samitu Evropskog saveta u tom francuskom gradu, održanom od 7. do 11. decembra 2000. godine. Ugovorom je predviđeno pre svega da se izvrše sveobuhvatne promene kada su u pitanju institucionalne regulative i da se pripremi teren za stvaranje Evropske unije koja će imati 27 država članica.
Umro srpski (jugoslovenski) ekonomski stručnjak i nekadašnji guverner NBJ Dragoslav Avramović poznatiji kao Deda Avram. (Rođen: Skoplje/Kraljevina SHS/Severna Makedonija 14.oktobar 1919. - Umro: Rokvil/Merilend/SAD 26.februar 2001.) Doktorat ekonomskih naukla stekao je 1956. Bio je savetnik u NBJ od 1951. Potom radi u Svetskoj banci na mestu šefa Odeljenja za opšte studije da bi napredovao do funkcije direktora. Bio je savetnik generalnog sekretara Konferencije UN za trgovinu i razvoj (UNCTAD) za pitanja ekonomske saradnje zemalja u razvoju i za opšta pitanja u Ženevi od 1980. do 1984.godine. Narednu funkciju koju je obavljao bila je ekonomski savetnik Banke za trgovinu i razvoj u Vašingronu (1984-1988). Postao je poznat široj javnosti nakon lansiranja svog ekonomskog programa januara 1994.godine u SR Jugoslaviji, kojim je zaustavljena jedna od najvećih hiperinflacija u svetu ikada. Od marta 1994. do maja 1996. obavljao je funkciju guvernera Narodne banke Jugoslavije. Za dopisnog člana SANU izabran je 27.oktobra 1994.godine. Bio je protivnik politike koju je vodio Slobodan Milošević. Postao je centralna figura opozicionog Saveza za promene iz kojeg će kasnije izrasti Demokratska opozicija Srbije (DOS) koja je srušila Miloševićevu autokratsku vlast. Dragoslav Avramovć je preminuo 26.februara 2001.godine u Rokvilu kod Vašingtona. Sahranjen je na Novom groblju u Beogradu.
1919-2001
81
Mart 2001
05.mart 2001.
U stampedu muslimanskih hodočasnika poginulo najmanje 35 ljudi na mostu Džamarat u blizini Meke u Saudijskoj Arabiji, tokom rituala „kamenovanje đavola“.
08.mart 2001.
Tročlano veće čileanskog apelacionog suda presudio sa 2:1 da bivšem diktatoru Augustu Pinočeu može da bude suđeno za kršenje ljudskih prava posle vojnog udara 1973, koji je izveo i u kojem je ubijen demokratski izabrani šef države Salvador Aljende.
13.mart 2001.
Vladajući avganistanski ekstremno islamistički talibanski pokret okončao uništavanje dve drevne statue Bude u Bamijanu, neprocenjive umetničke i istorijske vrednosti, ne obazirući se na zgražavanje celog sveta.
19.mart 2001.
Izbore za gradonačelnika Pariza dobio socijalista Bertran Delanoe, čime je levica preuzela vlast u glavnom gradu Francuske prvi put za 130 godina, od vremena Pariske komune.
20.mart 2001.
Najveća naftna platforma u svetu potonula naspram obala Brazila za samo nekoliko minuta, pet dana nakon snažne eksplozije u kojoj je poginulo 11 ljudi.
22.mart 2001.
Umro američki crtač Vilijem Hana, autor svetski proslavljenih animiranih likova, junaka crtanih filmova Toma i Džerija, Kremenkovih i Skubi-Dua. (Rođen: Melrouz/Novi Meksiko/SAD 14.jul 1910. - Umro: Los Anđeles/Kalifornija/SAD 22.mart 2001.) Bio američki animator, glasovni glumac i povremeno muzičar, ipak najpoznatiji po zajedničkom stvaranju Toma i Džerija sa Džozefom Barberom i obezbeđivanju vokalnih efekata za naslovne likove serije. Zajedno sa Barberom klojeg je upoznao 1937.godine u MGM-u, osnovao je i studio za animaciju i produkcijsku kuću Hanna-Barbera 1957.godine. Tom i Džeri osvojili su sedam Oskara, dok su Hana i Barbera nominovani za još dve i osvojili su osam nagrada Emi. Njihovi crtani filmovi postali su kulturne ikone, a njihovi crtani likovi su se pojavljivali u drugim medijima kao što su filmovi, knjige i igračke. Emisije Hane-Barbere imale su širom sveta publiku od preko 300 miliona ljudi u vreme svog vrhunca 1960-ih i prevedene su na više od 28 jezika.
1910-2001
90
23.mart 2001.
Ostaci ruske svemirske stanice "Mir" pali u Tihi okean, čime je posle 15 godina okončana misija te kosmičke laboratorije.
26.mart 2001.
SAD vetom sprečile donošenje rezolucije Saveta bezbednosti UN o stvaranju međunarodnih posmatračkih snaga s ciljem zaštite civila na Zapadnoj obali i u pojasu Gaze.
31.mart 2001.
U Holandiji se venčala četiri homoseksualna para, na osnovu novog zakona kojim je u toj zemlji takva mogućnost dozvoljena.
April 2001
01.april 2001.
Bivši predsednik Srbije i SRJ Slobodan Milošević uhapšen u Beogradu. Demokratska opozicija Srbije je došla na vlast posle izbora održanih 24. septembra 2000. i demonstracija od 5. oktobra iste godine, na talasu obećanja da će sve zloupotrebe i zločini počinjeni tokom vladavine Slobodana Miloševića biti ispitani, a njihovi počinioci odgovorati na sudu. Šest meseci posle demokratskih promena, Uprava kriminalističke policije podnela je krivičnu prijavu protiv Miloševića zbog osnovane sumnje da je izvršio krivična dela zloupotrebe službenog položaja i udruživanja radi vršenja krivičnih dela određenih saveznim zakonom. Američka administracija dala je vladi Srbije rok do 31. marta da uhapsi Miloševića i izruči ga Međunarodnom krivičnom sudu za bivšu Jugoslaviju po optužnici za ratne zločine na Kosovu, objavljenoj 22. maja 1999. Akcija hapšenja Miloševića, koji se nalazio u vili Mir u beogradskom naselju Dedinje, počela je 30. marta 2001. Međutim, zbog okupljenih pristalica Miloševića u kući i izvan nje, među kojima je bilo i naoružanih ljudi, sukoba između policije i Gardijske brigade Vojske Jugoslavije koja je obezbeđivala kuću, akcija hapšenja je trajala dva dana. Milošević je sproveden u Centralni zatvor u Beogradu, gde je bio do 28. juna iste godine, kada je sramotno pod pritiskom okupacione zapadne kamarile izručen tribunalu u Hagu, baš na Vidovdan.
Špijunski avion američke mornarice sa 24 člana posade prinudno sleteo na kinesko ostrvo Hajnan posle sudara s lovcem F-8 kineskog ratnog vazduhoplovstva, što je izazvalo veliku diplomatsku napetost koja je između SAD i Kine potrajala nekoliko sedmica.
10.april 2001.
Holandija postala prva zemlja u svetu u kojoj je ozakonjeno ubistvo iz milosrđa - eutanazija. Gornji dom holandske skupštine u Hagu je glasao nadmoćnom većinom za zakon o eutanaziji ne obazirući se na ulične demonstracije hiljada protivnika tog zakona.
12.april 2001.
Umrla srpska (jugoslovenska) pozorišna, filmska i TV glumica Ljiljana Krstić. (Rođena: Kragujevac/Kraljevina SHS/Srbija 31.oktobar 1919. - Umrla: Beograd/SR Jugoslavija/Srbija 12.april 2001.) Rođena je od oca Marka, profesora doktora filozofije, i majke Desanke, domaćice. Diplomirala je 1943. godine na pozorišnom odseku na Muzičkoj akademiji u Beogradu i apsolvirala na Pravnom fakultetu takođe u Beogradu. Govorila je ruski jezik i koristila se francuskim i engleskim. Udala se za Milivoja Todorovića, arhitektu, sa kojim je imala kćerku Nevenu, novinarku. Ljiljana je bila član Jugoslovenskog dramskog i Beogradskog dramskog pozorišta. Bila je i profesor glume na Pozorišnoj akademiji u Beogradu. Veći deo svoje karijere je provela u Ateljeu 212, gostovala je sa ekipama „Ateljea 212“ i Jugoslovenskog dramskog pozorišta u Sofiji, Bukureštu, Moskvi, Lenjingradu, Njujorku, Firenci... Sa velikim uspehom nastupala je na radiju, filmu i televiziji. Imala je lice, pokrete i glas običnog čoveka. Ljuba Tadić je za nju rekao da je velika glumica, ali da ni on ne može da je definiše. Živela je tiho i povučeno. Dobila je 1995. godine najveće glumačko priznanje, nagradu Dobričin prsten. Osim što je bila prvakinja beogradske pozorišne scene, pretežno igrajući u “Ateljeu 212”, Ljiljanu smo gledali i kao Joku u kultnoj seriji reditelja Živka Nikolića "Đekna još nije umrla, a ka' će ne znamo”, svekrvu u “Petrijinom vencu”, staricu u “Spasitelju” sa Denisom Kvejdom i drugima. Odlikovala se velikom skromnošću i povučenošću od očiju javnosti.
.jpg)
1919-2001
81
28.april 2001.
Prvi svemirski turista u svetu, Amerikanac Denis Tito platio 20 miliona dolara kako bi učestvovao u okviru ruske svemirske ekspedicije.
Maj 2001
03.maj 2001.
U Centralnom zatvoru u Beogradu pokušano uručenje optužnice Haškog tribunala bivšem predsedniku Srbije i SRJ Slobodanu Miloševiću, što je on odbio.
08.maj 2001.
Papa Jovan Pavle II prvi u istoriji među rimokatoličkim poglavarima ušao u džamiju. Papa je okončao posetu Siriji tokom koje je posetio jednu džamiju ušavši u nju.
09.maj 2001.
U najtragičnijoj nesreći afričkog fudbala, na najvećem stadionu u Akri, glavnom gradu Gane, poginulo 126 ljudi u stampedu koji je izazvala policija ispaljivanjem suzavca.
12.maj 2001.
Umro ruski konstruktor aviona Aleksej Tupoljev sin Andreja Nikolajevič Tupoljeva, sovjetskog generala i konstruktora aviona koji je tokom svog radnog veka konstruisao više od 100 tipova aviona.
Jun 2001
01.jun 2001.
„Nepalski kraljevski masakr“ počinio prestolonaslednik Dipendra. U kraljevskoj palati u Katmanduu na ručak kojem su prisustvovali članovi nepalske kraljevske familije upao je naoružan naslednik nepalskog prestola princ Dipendra pucajući na prisutne. Tom prilikom smrtno je ranio svog oca kralja Nepala Birendru, majku kraljicu Aisvarju, mlađu sesetru princezu Šruti, mlađeg brata princa Nirajana i pet članova kraljevske familije. U oružanom napadu Dipendra je ranio još pet svojih rođaka. Posle počinjenog zločina pucao je u sebe preminuvši tri dana kasnije. Veruje se da je oružani napad počinio pod jakim dejstvom droga i alkohola. Kao razlog počinjenog masakra navodi se Dipendrino razočaranje zbog protivljenja kraljevskog para njegovom izboru buduće supruge. Na prestolu Nepala ubijenog kralja Birendru nasledio je njegov rođeni brat Gajanendra.
02.jun 2001.
Kolumbijska vlada i pobunjenički pokret FARC potpisali sporazum kojim je posle 37 godina građanskog rata u toj zemlji prvi put omogućena razmena zarobljenika.
03.jun 2001.
Umro američki filmski glumac meksičkog porekla Manuel Antonio Rodolfo Kvin Oahaka, poznatiji kao Entoni Kvin, sjajan tumač izrazitih karaktera, snažne individualnosti. (Rođen: Čivava/Meksiko 21.april 1915. - Umro: Boston/Masčusets/SAD 03.jun 2001.) Bio je poznat po portretisanju zemaljskih, strastvenih likova „obeleženih brutalnom i elementarnom muževnošću“ u preko 100 filmskih, televizijskih i scenskih uloga između 1936. i 2002. Bio je dvostruki dobitnik Oskara i nominovan za pet nagrada Zlatni globus, dve BAFTA nagrade i nagradu Toni. Kvin je rođen u Čivava Sitiju u Meksiku, a odrastao je u El Pasu, Teksasu i Istočnom Los Anđelesu. Nakon što je radio kao bokser i arhitekta, debitovao je na filmu Cecil B. DeMille Vestern The Plainsman 1936. Dobio je svog prvog Oskara, za najbolju sporednu mušku ulogu, za ulogu Eufemija Zapate u Viva Zapata! (1952), postavši prvi izvođač rođen u Meksiku koji je osvojio Oskara. Drugog Oskara dobio je 1957. za film Žudnja za životom. Osim glumačke karijere, Kvin je bio i aktivista za građanska prava, strastveni slikar i autor nekoliko autobiografskih knjiga. Godine 1987. uručen mu je Zlatni globus Sesil B. Demil za životno delo. I kroz svoje umetničke poduhvate i aktivizam, smatra se suštinskom figurom latino-američkog predstavljanja u medijima Sjedinjenih Država. Glumio je i u brodvejskim predstavama Tramvaj zvani Želja (zamenivši Marlona Branda), Beketa (zaradivši nominaciju za Tonija kao najboljeg glumca u predstavi) i Zorbe (ponovo u svojoj filmskoj ulozi). Neki od Filmova u kojima je igrao: "Parola", "Viva Zapata", "Crno zlato", "Ulica", "Žudnja za životom" (Oskar), "Grk Zorba", "Topovi sa Navarona", "Poslednji ratnik", "Nasledstvo Feramonte" itd.
1915-2001
86
07.jun 2001.
Stanovnici Irske odbacuju Ugovor iz Nice pošto je na referendum izašlo samo 32,9% od ukupnog biračkog tela.
08.jun 2001.
Umro srpski (jugoslovenski) pozorišni glumac i reditelj, scenarista Branko Pleša, profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu. (Rođen: Kiseljak/Kraljevina SHS/Bosna i Hercegovina 06.mart 1926. - Umro: Beograd/SR Jugoslavija/Srbija 08.jun 2001.) Branimir Vjenceslav Pleša, rođen je u katoličkoj porodici od oca Milana, Ličanina i majke Bosanke. Završio je osnovnu školu i pohađao gimnaziju u Vinkovcima. Studije glume završio je u Zemaljskoj glumačkoj školi u Zagrebu i Akademiji za pozorišnu umetnost u Beogradu. Prvi profesionalni ugovor potpisao je sa Hrvatskim narodnim kazalištem u Zagrebu (sezona 1945/46.), zatim je od 1946. do 1947. angažovan u Hrvatskom narodnom kazalištu u Splitu, a 1947. godine prelazi u Jugoslovensko dramsko pozorište u Beogradu, gde doživljava punu afirmaciju. Bio je oženjen sekretaricom režije, splićankom Sonjom Karmen, sa kojom je dobio sina Gorana. Sin Goran se takođe bavio glumom. Isticao se prefinjenom interpretacijom i plemenitom dikcijom uloga mnogih domaćih i stranih autora, a posebno ulogama Markiza Posa (Schiller, Don Carlos), Ivana (Dostojevski, Braća Karamazovi), Edgara (Šekspir, Kralj Lir), Barona (Gorki, Na dnu) itd. Ukupno je glumio u 74 filma i tv serije domaće i strane proizvodnje. Režiser je 11 tv drama i pisac 11 scenarija. Značajna glumačka ostvarenja dao na radiju i televiziji. Pored glume bavio se i režijom te pedagoškim radom na Pozorišnoj akademiji u Beogradu. Krajem osamdesetih otišao u penziju ali i dalje je bio aktivan, na polju glume, režije i pisanja scenarija, ostavio je neizbrisiv trag na srpsku dramsku umetnost, film i uopšte kulturu.
1926-2001
75
11.jun 2001.
Pogubljen američki ratni veteran Timoti Mekvej, šest godina pošto je aktivirao kamion-bombu ispred jedne federalne zgrade u Oklahoma sitiju, pri čemu je poginulo 168 ljudi.
13.jun 2001.
Osnovan Atlantski savet Srbije. Atlantski saveti su krovne asocijacije društvenih grupacija i pojedinaca brojnih savremenih zemalja, koje popularišu ideje atlantizma i hijerarhiju vrednosti evro-atlantskog sveta.
16.jun 2001.
Predsednici SAD i Rusije Džordž Buš Junior i Vladimir Putin su se prvi put sreli u Sloveniji.
Predsednik Rusije Vladimir Putin doputovao u prvu službenu posetu SR Jugoslaviji.
Posle 11 godina komplikovanih radova, okončani radovi na krivom tornju u Pizi, čime je spasena jedna od najvećih italijanskih turističkih atrakcija.
17.jun 2001.
Pokret koji je bivši bugarski car Simeon II osnovao samo dva meseca ranije pobedio na parlamentarnim izborima u Bugarskoj. Po prvi put je neka bivša monarhija postala politički aktivna u jednoj od zemalja istočne Evrope. Simeon Saks Koburg je 24. jula izabran za premijera Bugarske.
_svg.png){kind=small}
Umro vladika Sava (Svetozar)Vuković, akademik, episkop Srpske pravoslavne crkve, profesor Teološkog fakulteta u Beogradu. Predavao je Liturgiku sa istorijom umetnosti. Bio je episkop moravički, istočnoamerički i kanadski i od 1977. šumadijski. Administrirao je eparhijama: žičkom, banatskom, bačkom, temišvarskom... Doktorirao je sa temom „Tipik arhiepiskopa Nikodima“ 1961. Krasila ga je retka intelektualna snaga i erudicija. Pokrenuo je, obnovio i uređivao više glasila Srpske crkve ( „Kalenić“, „Pravoslavlje“, „Glasnik“ itd.). Izgradio je i obnovio više crkava i manastira, ambulanti, domova za decu, osnivač je i nekolicine dobrotvornih fondova. Neka od njegovih dela: „Istorija srpske pravoslavne crkve u Americi i Kanadi 1891-1941“, „Srpski jerarsi“, „Grobna mesta srpskih arhijereja“ itd.
18.jun 2001.
Umro Davorin Popović, pevač grupe "Indeksi", jedan od najboljih i najpoznatijih pevača pop muzike bivše Jugoslavije. (Rođen: Sarajevo/FNR Jugoslavija/Bosna i Hercegovina 23.septembar 1946. - Umro: Sarajevo/Bosna i Hercegovina 18.jun 2001.) Čitav život je živeo i radio u Sarajevu. Bio je jedan on najomiljenijih muzičara u bivšoj Jugoslaviji, a zajedno sa Indeksima ostavio je neizbrisiv trag na muzičkoj sceni celog Balkana. On i Indexi postali su osnivači specifičnog muzičkog stila u bivšoj Jugoslaviji poznatog kao Sarajevska škola pop roka, koji je kasnije uticao na ostale bendove i pevače u Sarajevu i ostalim delovima Jugoslavije. Osnovnu i srednju školu završio je u Sarajevu gdje je i studirao na Fakultetu političkih nauka. Od rane mladosti bavio se rukometom i košarkom. Košarkaški treneri su govorili da je jedan od najtalentovanijih bekova u Sarajevu. Bio je kapiten Mlade Bosne (kasnije Željezničar). Odigrao je više od 500 utakmica, a sportom se aktivno prestao baviti 1968. godine. Ljubav prema muzici je prevladala. Tokom svoje karijere, dobio je nadimke kao što su "Pimpek", "Davor", "Dačo" ili jednostavno "Pjevač" zbog svog jedinstvenog nazalnog glasa. Sa Indeksima je nastupao od 1964. godine pa do svoje smrti 2001. godine. Godine 1995. predstavljao je BiH na Evroviziji u Dablinu sa pesmom „Dvadeset prvi vijek“, i osvojio 19. mesto. Antologijske su pesme: „Ti si mi bila naj, naj“, „Bacila je sve niz rijeku“ (na tekst Davorinovog velikog prijatelja i kolege Kemala Montena), „Žute dunje“ (koja je korišćena kao muzika u filmu Kuduz), „Sanjam“, „Plima“, „Jutro će promijeniti sve“ i druge. Od 2002. godine u Bosni i Hercegovini ustanovljena je muzička nagrada „Davorin“. Preminuo je od raka gušterače.
1946-2001
54
21.jun 2001.
Umro veteran američkog bluza Džoni Li Huker koji je svojim retko viđenim hipnotičkim stilom sviranja gitare uticao na generacije rok zvezda. (Rođen: Tutvajler/Misisipi/SAD 22.avgust 1912. - Umro: Los Altos/Kalifornija/SAD 21.jun 2001.) Kao sin napoličara, stekao je slavu izvodeći adaptacije delta bluza električnom gitarom. Huker je često uključivao druge elemente poput govorećeg bluza i raogi Hil kantri bluza severnog Misisipija. Razvio je sopstveni stil bugi ritam, različit od klavirom vođenog bugi-vugija iz tridesetih i četrdesetih godina 20. veka. Huker je rangiran na 35. mestu Roling Stounsovog spiska 100 najboljih gitarista iz 2015. godine. The Healer (za pesmu „I'm In The Mood”) i Chill Out (za album) zaradili su mu Gremi pobede, kao i Don't Look Back, za koji je dobio dvostruku Gremi nagradu za Najbolji tradicionali bluz snimak i Najbolju pop saradnju sa vokalom (sa Van Morisonom). Među mnoštvom njegovih nagrada, je uvođenje u Dvoranu slavnih bluza 1980. godine, i Dvoranu slavnih rokenrola 1991. Bio je dobitnik članstva Nacionalne baštine 1983. godine, koje dodeljuje američka Nacionalna zadužbina za umetnost, što je najveća počast vlade Sjedinjenih Država u narodnim i tradicionalnim umetnostima. Dobitnik je nagrade Gremi za životno delo 2000. godine i zvezde je na Holivudskom šetalištu slavnih. Takođe je primljen u Dvoranu slavnih muzičara iz Misisipija. Dve njegove pesme, „Boogie Chillen” i „Boom Boom”, uvrštene su u listu 500 pesama koje su oblikovale rokenrol dvorane slavnih.
1912-2001
88
22.jun 2001.
Ustavni sud Turske zabranio rad glavnoj opozicionoj proislamskoj Partiji vrline zbog njene anti-sekularne aktivnosti. Ova partija je u parlamentu ove države imala 102 poslanika. Mesec dana kasnije polovina članova Partije vrline je osnovala novu partiju pod nazivom „Saadet“.
Nemačka počela isplatu ratne odštete ljudima koje je nacistička vlast držala na prinudnom radu tokom II svetskog rata.
24.jun 2001.
Na 25-tom Evropskom prvenstvu u vaterpolu održanom u Budimpešti, vaterpolo reprezentacija SR Jugoslavije osvojila šampionsku titulu Evrope pobedivši Italiju u finalu sa rezultatom 8:5.
Slobodan Milošević osudio uredbu Vlade SRJ koja omogućava njegovo izručenje Haškom tribunalu nazvavši je „pravnim divljaštvom bez presedana“.
Ubijen vodja čečenskih pobunjenika Arbi Barajev u operacijama ruskih snaga bezbednosti u Čečeniji.
25.jun 2001.
Evropska unija i Egipat potpisuju ugovor o pridruživanju.
Otpočeta nova era u odnosima Indonezije i Australije posetom indonežanskog predsednika Abdurahmana Vahida Australiji.
26.jun 2001.
U katastrofalnom zemljotresu u Indiji, poginulo preko 20 000 ljudi.
27.jun 2001.
Umro američki filmski i pozorišni glumac Džek Lemon, jedan od najpopularnijih američkih komičara, dobitnik dva Oskara i nagrade za životno delo (1988) Američkog instituta za film. (Rođen: Njuton/Masačusets/SAD 08.februar 1925. - Umro: Los Anđeles/Kalifornija/SAD 27.jun 2001.) Na filmu je debitovao 1949. godine malom ulogom u filmu The Lady Takes a Sailor, ali nije bio zapažen sve do 1954. godine i uloge u Kjukorovoj komediji To ti se trebalo dogoditi, gde je bio partner Džudi Holidej. Već sledeće godine dobija Oskara za mušku sporednu ulogu u filmu Gospodin Roberts, u kome igra mornaričkog oficira kome ništa ne polazi za rukom. Možda najpoznatiju ulogu ostvario je 1959. u filmu Neki to vole vruće Bili Vajldera, postavši mnogima omiljeni glumac. Dobio je dva Oskara: za epizodnu ulogu u filmu Gospodin Roberts (1955) i za glavnu u filmu Spasite tigra (1973), kao prvi glumac koji je dobio te dve nagrade. Bio je nominovan za Oskara i za uloge u filmovima Neki to vole vruće (1959), Apartman (1960), Dani vina i ruža (1962), Kineski sindrom (1979), Priznanje (Tribute) (1980) i Nestali (1982). Dobitnik je dve nagrade za najboljeg glumca na festivalu u Kanu (za Kineski sindrom i Nestali), što je do sada pošlo za rukom još jedino Marčelu Mastrojaniju. Dobio je Srebrnog medveda za najbolju mušku ulogu na Filmskom festivalu u Berlinu 1981, za ulogu u kanadskom filmu u režiji Boba Klarka Priznanje (Tribute). Dobitnik je nagrade za životno delo Američkog filmskog instituta 1988. Dobitnik je tri BAFTA nagrade: za najboljeg glumca 1983. (Nestali), odnosno za najboljeg stranog glumca 1960. (Neki to vole vruće) i 1961. (Apartman). Dobio je nekoliko Zlatnih globusa: 2000. za Nasledi vetar (najbolja uloga u mini-seriji ili TV filmu), 1994. za Kratke rezove (specijalna nagrada dodeljena čitavoj glumačkoj ekipi), 1973. za Avanti (najbolji glumac u mjuziklu ili komediji), 1961. za Apartman (najbolji glumac u mjuziklu ili komediji) i 1960. za Neki to vole vruće (najbolji glumac u mjuziklu ili komediji). Inače, sa 22 nominacije je rekorder u broju glumačkih nominacija za Zlatni globus, računajući i glumce i glumice.
1925-2001
76
28.jun 2001.
Bivši predsednik SRJ Slobodan Milošević izručen Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu kao prvi šef neke države koji je predat međunarodnom sudu. Milošević je 27.maja 1999.godine optužen za zločine protiv čovečnosti, kršenje zakona, pravila rata i genocid tokom ratova u Hrvatskoj 1991-92. i BiH 1992-95. i na Kosovu 1999.godine.
29.jun 2001.
Ruski plivač Roman Sludnjov prvi uspeo da 100 metara prsnim stilom ispliva za manje od minut, prešavši tu deonicu za 59,97 sekundi.
30.jun 2001.
Sprečeno održavanje prve “Gej parade” u Srbiji pošto je grupa političkih ekstremista u Beogradu na Trgu republike pretukla nekoliko homoseksualaca i lezbijki.
Srpska glumica Tijana Kondić dobila Zlatnu arenu na filmskom festivalu u Puli. Nagradu je dobila za najbolju žensku ulogu u filmu „Nataša“. To je bilo prvo učešće filma iz SRJ odnosno Srbije na ovom festivalu u Hrvatskoj od raspada SFRJ.
Održana prva poseta nekog od belgijskih zvaničnika Kongu nakon 20 godina. Belgijski premijer Gaj Verhofštad je obavio posetu afričkoj državi i bivšoj belgijskoj koloniji Kongu nakon hladnog rata i prekida odnosa između dve zemlje koji su trajali 20 godina.
Umro Čet Atkins legendarni američki kantri gitarista i predvodnik „Nešvilskog zvuka“ akustične muzike sa prizvukom popa.
Jul 2001
01.jul 2001.
U Acehu u Indoneziji, pronađeno 27 izmasakriranih tela. Tokom separatističkog rata pobunjenika, članova za oslobođenje Aceha, u tom mestu je od sredine sedamdesetih godina XX veka ubijeno preko 870 ljudi.
02.jul 2001.
Prvo usađivanje mehaničkog srca izvršeno u SAD. Sedmočasovnu operaciju izveli su hirurzi Univerziteta Luizvila Leman Grej i Robert Dauling.
03.jul 2001.
Bivši predsednik SRJ i Srbije Slobodan Milošević izjavio na prvom pojavljivanju pred Međunarodnim sudom za ratne zločine u Hagu da ne priznaje taj sud i odbio da se izjasni o optužnici koja ga je teretila za progon, deportaciju i ubijanje kosovskih Albanaca 1999.
Poginulo svih 145 putnika i članova posade prilikom pada ruskog putničkog aviona „Tupoljev TU-154“ kod Irkutska.
09.jul 2001.
Apelacioni sud u Santjagu suspendovao proces protiv bivšeg čileanskog diktatora Augusta Pinočea proglasivši ga mentalno nesposobnim. Pinoče je uhapšen 1998. u Londonu zbog zločina počinjenih u Čileu nakon dolaska na vlast vojnim udarom 1973, koje je naredio, uključujući masovna ubistva političkih protivnika.
10.jul 2001.
Crtež Leonarda da Vinčija prodat u aukcijskoj kući Kristi s za rekordnih 8,1 miliona funti (11,4 miliona dolara).
11.jul 2001.
U Kambodži odobreno donošenje zakona koji bi omogućio suđenje bivšim liderima Crvenih Kmera, tokom čije vladavine je ubijeno više od 1 700 000 ljudi.
13.jul 2001.
General Pervez Mušaraf, pakistanski predsednik, stigao u Indiju na samit posvećen smirivanju tenzija u odnosima Pakistana i Indije.
Kinesko-američki naučnik Li Šaomin osuđen u Kini zbog špijuniranja u korist Tajvana. Kineske vlasti naredile njegovu deportaciju. SAD su zatražile od Kine da reši slučajeve pet zatvorenih naučnika, takođe američkih državljana.
Avgust 2001
09.avgust 2001.
U napadu palestinskog teroriste samoubice u Jerusalimu poginulo 15 ljudi.
10.avgust 2001.
U terorističkom napadu na putnički voz južno od Luande, glavnog grada Angole, pripadnici pobunjeničkog pokreta UNITA ubili najmanje 252 ljudi.
15.avgust 2001.
Makedonska vlada formalno dozvolila razmeštaj 3 500 vojnika NATO radi oduzimanja oružja od pobunjenih Albanaca.
17.avgust 2001.
Počela velika politička kriza u okviru DOS-a, u koaliciji koja je na izborima pobedila Slobodana Miloševića. Nezadovoljna radom vlade Srbije, Demokratska stranka Srbije (DSS) donela je odluku da povuče svoje pretstavnike iz vlade. Bio je to početak ozbiljne krize u Demokratskoj opoziciji Srbije (DOS) koja je izbornom pobedom septembra 2000.godine srušila desetogodišnji autokratski režim Slobodana miloševića.
22.avgust 2001.
Umro britanski astronom i matematičar Fred Hojl, jedan od najvećih naučnika XX veka. Sa Tomasom Goldom i Hermanom Bandijem postavio je teoriju o konstantnoj gustoći svemira (steady-state theory, 1948). Pored naučnih dela namenjenih popularizaciji astronomije, pisao je i romane naučne fantastike – „Crni oblak“, „A kao Andromeda“ itd.
23.avgust 2001.
Japanska vlada mora platiti odštetu od 375 000 dolara 15 Korejanaca koji su preživeli eksploziju na japanskom brodu odmah po završetku Drugog svetskog rata. Odluku o naplati odštete doneo je Japanski sud.
Septembar 2001
01.septembar 2001.
U eksploziji u jednom tokijskom noćnom klubu poginule 44 osobe.
03.septembar 2001.
Umro južnoafrički hirurg Kristijan Barnard, koji je 1967. obavio prvo presađivanje ljudskog srca.
06.septembar 2001.
Britanac Piter Brej prvi kajakom preplovio Atlantski okean, za šta mu je trebalo 75 dana.
09.septembar 2001.
Smrtno ranjen Ahmad Šah Masud, dugogodišnji vodeći gerilski komandant u Avganistanu u borbi protiv vladajućih talibana. Terorista-samoubica upao je u njegovu kancelariju i aktivirao eksploziv. Masud je umro pet dana docnije.
10.septembar 2001.
Savet bezbednosti Organizacije ujedinjenih nacija ukinuo embargo na uvoz oružja SRJ, uveden marta 1998. godine.
11.septembar 2001.
Izvršen najveći teroristički napad svih vremena na Sjedinjene Američke Države, na Njujork i Vašington. Prema zvaničnoj verziji događaja, prethodno oteta četiri putnička aviona na komercijalnim letovima od strane pripadnika terorističke mreže Al Kaida su upotrebljena za ovaj napad. Dva aviona su u samoubilačkim napadima udarila u obe zgrade kompleksa Svetskog Trgovinskog Centra, poznatijeg po nazivu “tornjevi blizanci” koji su se nakon udara urušili. Bio je to spektakularan i jeziv prizor neviđen u dosadašnjoj istoriji. Jedan od četiri oteta aviona je udario u jugozapadnu stranu zgrade Pentagona koja se urušila. Četvrti avion je srušen ili se srušio u zapadnoj Pensilvaniji. Procenjuje se da je poginulo oko 3 000 ljudi. Za napad je okrivljen Bin Laden vođa Al Kaide zbog čega je uskoro započeo rat protiv talibana, islamskih ekstremista koji su preuzeli vlast u Avganistanu. SAD i predsednik Džordž Buš su objavili rat terorizmu na globalnom nivou.
Međutim, sa ovom verzijom dešavanja se ne slaže čitava armija istraživača, novinara, pisaca, političara i ostalih ljudi koji misle svojom glavom i čije mišljenje ne može biti predstavljeno širokim narodnim masama jer se masmediji nalaze u rukama, tj. pod kontrolom i finansiranjem globalističkih struktura moći koje i stoje iza ovog događaja. Iz alternativnih istraživanja i izvora mogli smo čuti sledeće zaključke:
Najpre, ovaj teroristički napad se može svrstati pod "false-flag" terorizam ili terorizam pod lažnom zastavom - Pod false flag terorizmom se podrazumeva teroristički akt kada jedna grupa, poput vlade države ili bolje rečeno istinske vladajuće strukture iste iza kulisa, napadne sopstvene građane ili infrastrukturu, a za to potom okrive grupu s kojom žele zaratiti ili koju žele terorisati, ne bi li građane toliko razbesneli da postanu željni osvete i rata protiv te grupe!
Za ovaj teroristički akt vladari iz senke okrivili su terorističku organizaciju koju su nazvali Al-Kaida. Prividni predvodnik otpora sovjetskoj okupaciji bio je Osama bin Laden, slugan CIA-e i saudijske 'kraljevske' familije, a CIA baza podataka o pripadnicima mudžahedina poslužila je kao nadahnuće za naziv Al-Kaida ('al-Qaeda'). Ta reč doslovno znači „baza ili baza podataka", kao što je otkrio bivši britanski premijer Robin Kuk mesec dana pre nego što je umro od “srčanog udara”. U britanskom listu Guardian od 8. jula 2005. Cook je napisao: “Tokom 80-ih [bin Ladena] je naoružavala CIA, a finansirali Saudijci kako bi pokrenuli džihad (sveti rat) protiv ruske okupacije Avganistana. Al-Kaida, što doslovno znači „baza podataka" prvobitno je bila kompjuterska datoteka o hiljadama mudžahedina koji su regrutovani i obučeni uz pomoć CIA-e kako bi pobedili Ruse. Čini se da vlastima u Vašingtonu ni u jednom trenutku nije palo na pamet – što je samo po sebi neobjašnjivo, a imalo je i katastrofalne posledice - da će bin Ladenova organizacija, jednom kada potera Ruse, svoju pažnju usmeriti na Zapad.”
Osama bin Laden je po automatizmu izabran za glavnog krivca ovog terorističkog napada. Bin Laden je odlučno odbio da ima ikakvog udela u ovom napadu i odmah je sugerisao da je napad na STC, 11 septembra, orkestriran od strane Cionista. BBC je objavio Bin Laden-ovu izjavu: "Ja nisam učestvovao u septembarskom napadu na SAD, niti sam išta znao o tome. U SAD postoji vlada unutar vlade. Amerika treba da potraži počinioce ovoga akta unutar sebe same, među ljudima koji žele da naprave od ovog veka - vek sukoba između Islama i hrišćanstva. Pitajte svoju tajnu vladu ko je počinio taj napad…američki sistem je pod totalnom kontrolom Jevreja, kojima je na prvom mestu Izrael, a ne Amerika."
Ono što je promaklo većini ljudi širom sveta pa i u samim SAD-u jeste da su tokom takozvanog napada Al-Kaide 11.9.2001. srušene ne dve već tri zgrade STC - pored blizanaca i zgrada WTC 7. Ova niža zgrada koja se nalazila u podnožju blizanaca je praktično razneta eksplozivom baš kao što su eksplozivom, tj. kontrolisanim eksplozijama razneti i blizanci! Nezavisni stručnjaci su jasno istakli, potkrepivši svoje mišljenje mnogobrojnim ranijim primerima, da se zgrade nisu mogle srušiti usled nastalog požara. Posebno je frapantna priča da su i usled urušavanja zgrada i požara pronađeni gotovo neoštećeni pasoši terorista koji su ispali iz aviona nakon udara u zgrade. Pominje se čitav niz drugih tehničkih nelogičnosti vezanih za izvedbu ovih avionskih ataka na pomenute zgrade kao i na zgradu Pentagona u Vašingtonu.
Pored čitavog niza ciljeva koje su želele globalističke strukture ostvariti ovim napadom terora pod lažnom zastavom treba pomenuti dva. Prvi: za napad je optužena tzv. Al - Kaida da bi pokrenuli akciju protiv talibana u Avganistanu - okupirali tu državu a potom uspešno - pored ostalih koristi za sebe - pokrenuli proizvodnju maka - nakon zauzeća Avganistan je proizvodio 90% svetskih zaliha opijuma! Pre napada, talibani su proizvodnju opijuma sveli na nulu! Da apsurd bude veći tamo poslate snage NATO i UN-a su praktično obezbeđivale useve a da vojnici toga nisu bili ni svesni! Deluje šokantno, ali upućeni nisu iznenađeni jer proizvodnja narkotika je poodavno unosni biznis globalističkih struktura. Setimo se samo nekadašnjih opijumskih ratova u Kini. Drugi: "Zakon o spremnosti zemlje za terorizam" je među prvim "izglasanim" zakonima u SAD posle 11.9.2001. Šta je cilj? Ima ih više ali neki su očigledni. Jedan od njih jeste značajno uskraćivanje ljudskih prava i sloboda. Naravno tu je i večita potreba da stanovništvo SAD-a drže u konstantnom strahu kako bi ono tobože zbog svoje sigurnosti bilo spremno da se odrekne i ljudskih prava. Postoji čitav niz drugih ciljeva koji su bili u planu biti ostvareni i koji se i danas ostvaruju. Koga interesuje više moraće istraživati u sopstvenoj režiji ovaj neverovatni događaj. Nepoverenje u zvanične izjave postojećeg korumpiranog sistema koji počiva na lažima i prevarama i preispitivanje bukvalno svega što nam iz usta njegovih zastupnika i portparola dolazi, jedan su od sigurnih puteva ka spoznaji istine i izlaska iz mentalnog mraka u koji nas utapaju jer je on preduslov daljeg porobljavanja čovečanstva što im je ujedno i jedan od dugoročnih ciljeva.
13.septembar 2001.
Državni sekretar SAD Kolin Pauel potvrdio, prvi put, da je saudijski islamski terorista Osama bin Laden osumnjičen kao organizator terorističkih napada, koji su izvedeni dva dana ranije u Njujorku i Vašingtonu a u kojima je poginulo najmanje 2 973 osobe.
14.septembar 2001.
Predsednik SAD Džordž Buš od Senata dobio odobrenje da „preduzme sve neophodne i odgovarajuće mere“ povodom terorističkog napada 11.septebra. Nakon što je Senat SAD usvojio rezoluciju, Buš je odobrio mobilizaciju 50 000 rezervista koji će biti angažovani u ratu protiv talibana u Avganistanu.
Umro Ahmad Šah Musad, godinama vodeći gerilski komandant avganistanske gerile u borbi protiv talibana. Musad je podlegao povredama koje mu je naneo pet dana ranije terorista samoubica nakon što je aktivirao eksploziv u njegovoj kancelariji.
Umrla srpska (jugoslovenska) pozorišna, filmska i TV glumica Olga Ivanović. (Rođena: Horgoš/Kraljevina SHS/Srbija 20.maj 1920. - Umrla: Beograd/SR Jugoslavija/Srbija 14.septembar 2001.) Od malih nogu bila je pomalo ekscentrična i zaljubljena u javni nastup. Navodno je još kao devojčica bila očarana pozorištem, ali nije ni pomišljala da bi od glume mogla da živi. Upisala je Medicinski fakultet u Beogradu 1940. godine i završila jedan semestar, ali je Drugi svetski rat i okupacija Kraljevine Jugoslavije prekinuo njeno školovanje. Tada se uputila da pomogne borcima. Bila je raspoređena kao bolničarka u improvizovanoj vojnoj bolnici u Aleksincu, a ovo teško i bolno iskustvo nateralo ju je da shvati da lekarski poziv možda ipak nije za nju. Te je po okončanju rata i povratku u Beograd potražila novi životni poziv. Na sceni je najznačajnije domete ostvarila u zlatnim danima Beogradskog dramskog pozorišta, kao i u prvim decenijama rada „Ateljea 212“.Tumačila je prvenstveno uloge iz savremenog domaćeg repertoara. Ogromnu popularnost, širom granica Jugoslavije, dobila je ulogom Snežane Nikolajević u TV seriji „Pozorište u kući“ Novaka Novaka. Olga je zabeležila više desetina filmskih i televizijskih uloga, kao i bezbroj pozorišnih, ali je u mislima publike na našim prostorima prva asocijacija na nju "Pozorište u kući", serija u kojoj je igrala džangrizavu taštu gospođu Snežanu Nikolajević. Poslednje godine života provela je povučeno, van profesionalnog delovanja.
1920-2001
80
15.septembar 2001.
Predsednik Džordž Buš prvi put izjavio da su SAD "u ratu", označivši vođu islamističke terorističke mreže Al Kaida, Saudijca Osamu bin Ladena, kao organizatora terorističkih napada četiri dana ranije na Njujork i Vašington.
16.septembar 2001.
Na 22-om Evropskom prvenstvu u odbojci održanom u Ostravi, odbojkaška reprezentacija SR Jugoslavije osvojila šampionsku titulu Evrope pobedivši Italiju u finalu sa rezultatom 3:0.
Prva zvanična javna komunikacija izmedju Irana i SAD od Islamske revolucije u Iranu 1979.godine – izrazi saučešća koje je uputio gradonačelnik Teherana Morteza Alviri kolegi Rudolfu Đulijaniju povodom terorističkog napada na Njujork 11.septembra.
17.septembar 2001.
Njujorška berza počela da radi posle četiri dana pauze izazvanih terorističkim napadom islamista 11. septembra, što je najduži prekid od velike depresije krajem dvadesetih godina XX veka. Na Volstritu je zabeležen najveći pad vrednosti akcija tokom jednog dana u istoriji.
18.septembar 2001.
Predsednik SAD Džordž Buš potpisao dokument kojim je odobrio vojnu akciju protiv odgovornih za terorističke napade na Njujork i Vašington sedam dana ranije.
23.septembar 2001.
U Poljskoj izbore dobili reformisani komunisti.
25.septembar 2001.
_svg.jpg){kind=small}
Haškom tribunalu predao se bivši komandant armije bosanskih muslimana u Bosni i Hercegovini Sefer Halilović, optužen za masakr više od 60 bosanskih Hrvata civila u septembru 1993.
27.septembar 2001.
Čovek obučen u policijsku uniformu ubio 14 ljudi kada je upao na sednicu skupštine švajcarskog kantona Cug i otvorio vatru iz automatskog oružja.
Oktobar 2001
04.oktobar 2001.
Ruski avion tipa „Tu-154“ sa 78 putnika i članova posade, koji je leteo iz Izraela, greškom oboren ukrajinskom raketom iznad Crnog mora tokom vojnih vežbi.
07.oktobar 2001.
rat u avganistanu
Počeo rat u Avganistanu. Nakon odbijanja talibanskih vlasti u Avganistanu da izruče Bin Ladena koji je osumnjičen za glavnog organizatora terorističkog napada izvršenog 11. septembra, započinju vazdušne a potom kopnene vojne operacije od strane SAD-a i njihovih saveznika na Avganistan. Rat u Avganistanu je proglašen ratom protiv terorizma.
08.oktobar 2001.
Poginulo svih 110 putnika aviona skandinavske kompanije SAS koji je udario u hangar na milanskom aerodromu „Linate“ posle sudara u gustoj magli sa malim privatnim avionom. Poginulo je i četvoro ljudi u privatnom avionu i četvorica aerodromskih radnika.
10.oktobar 2001.
Nobelovu nagradu za ekonomiju dobili Amerikanci Džordž Akerlof, Majkl Spens i Džozef Stiglic za svoju „analizu tržišta sa asimetričnim informacijama. Pokazali su u kojoj meri informacije utiču na funkcionisanje tržišta, od prodaje polovnih automobila do uspona i kolapsa na velikim berzama.
12.oktobar 2001.
U požaru izgorela Saborna crkva u Nišu.
14.oktobar 2001.
U nigerijskom gradu Kano u dvodnevnim anti-američkim demonstracijama ubijeno najmanje 200 demonstranata koji su palili džamije, crkve i prodavnice.
18.oktobar 2001.
Četvorica sledbenika Osame bin Ladena, vođe Al Kaide osuđeni na doživotnu robiju u Njujorku bez prava žalbe, zbog bombaških napada 1998. na ambasade SAD u Africi.
19.oktobar 2001.
Najmanje 350 osoba, mahom iračkih izbeglica, poginulo kad je u blizini obala Jave potonuo prenatrpani brod koji je iz Lampunga na indonežanskom ostrvu Sumatra plovio u pravcu Australije.
21.oktobar 2001.
Jugoslovenski general u penziji Pavle Strugar dobrovoljno se predao Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu, koji ga je u februaru 2001. optužio za kršenje zakona i običaja rata na područiju Dubrovnika 1991. General Strugar je bio prvi oficir bivše JNA koji se dobrovoljno predao ovom sudu. Osuđen je 31.decembra 2005. na osam godina zatvora.
24.oktobar 2001.
rat u avganistanu
U američkom napadu na Kabul ubijena 22 pripadnika terorističke organizacije pakistanskih islamista „Harakat-ul-mudžahedin“, militantsne grupacije koja nastoji da okonča vladavinu Nju Delhija u severnoj indijskoj provinciji Kašmir.
Novembar 2001
01.novembar 2001.
Umro pisac i državnik Huan Boš Gavinjo, predsednik Dominikanske Republike od februara do septembra 1963. kada je svrgnut vojnim udarom. Njegova pripovetka „Žena“ stekla je slavu klasičnog štiva i svrstana je u sve antologije hispanoameričke proze. Neka od sotalih dela: roman „Lukava“, zbirke pripovedaka „Kraljevski put“, „Dva pezosa vode“, „Božićna priča“ itd.
05.novembar 2001.
Ukinuta smrtna kazna u SRJ.
07.novembar 2001.
Belgijska aviokompanija „Sabena“ sopštila da je bankrotirala – prva među evropskim nacionalnim vazdušnim prevoznicima posle 11.septembra, kada su se desili teroristički napadi na STC u Njujorku. Kompanija je postojala 80 godina.
08.novembar 2001.
Gornji dom francuske skupštine izglasao zakon kojim je mediteranskom ostrvu Korzika data ograničena autonomija.
Umrla srpska (jugoslovenska) pozorišna, filmska i TV glumica Radmila Savićević. (Rođena: Kruševac/Kraljevina SHS/Srbija 08.februar 1926. - Umrla: Beograd/SR Jugoslavija/Srbija 08.novembar 2001.) Uživala je veliku popularnost i naklonost publike i smatrana je jednim od simbola jugoslovenskog glumišta. Radmila Savićević je rođena 1926. u Kruševcu, kao Radmila Milenković. Majka Cana je bila samohrana krojačica, a osim Radmile imala je i dva sina. Po završetku škole postala je član Kruševačkog pozorišta sa kojim je gostovala po celoj Jugoslaviji. Karijeru je počela 1946, a prvi film snimila 1961. godine. Pažnju na sebe je skrenula 1968. u filmu Višnja na Tašmajdanu, gde je igrala razrednog starešinu. Popularnost stiče kao Violeta u Kamiondžijama, devojka zaljubljena u Paju Čuturu (Pavle Vuisić), i kao baka Vuka u Pozorištu u kući. Godine 1976. snima TV seriju Babino unuče, da bi potom igrala u seriji Vruć vetar. Krajem osamdesetih tumači lik sekretarice Žarke u Boljem životu, a godine 1993. njena karijera dolazi do vrhunca ulogom Riske Golubović u Srećnim ljudima. Njena poslednja uloga bila je Dostana u Porodičnom blagu. Nagradu Dobričin prsten nikada nije dobila, budući da joj, kako je sama govorila, filmski kritičari nikada nisu bili naklonjeni. Nagradu Žanka Stokić dobila je 2003. posthumno. Ostala je upamćena po ulogama baka i dobronamernih, prostodušnih žena sa sela. Fedis (srpski festival koji je posvećen domaćim serijama) je od 2021. godine po njo njoj nazvao Nagradu za najbolju žensku epizodnu ulogu.
1926-2001
75
Pedesetih godina dvadesetog veka Radmila igra u pozorištu i lagano kroji lik glumice koja se najbolje snalazi u komičnim ulogama. Negde u to vreme postaje prvakinja Beogradskog dramskog pozorišta i upravo u Beogradu, uz veliku pomoć i nagovor reditelja Aleksandra Đorđevića, upoznaje prednosti filmske umetnosti. Bila je udata za glumca Božidara Savićevića. Sahranjena je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.
12.novembar 2001.
Avion kompanije "Ameriken erlajnz" tipa "Erbas A 300" sa 260 putnika i članova posade srušio se neposredno posle poletanja na njujoršku četvrt Kvins, što nije preživeo niko u letelici - poginulo i pet ljudi u razorenim kućama.
Umro srpski (jugoslovenski) pozorišni, filmski i TV glumac hrvatskog porekla Đorđe Đokica Milaković. (Rođen: Darda/Kraljevina SHS/Hrvatska 20.septembar 1925. - Umro: Zagreb/Hrvatska 12.novembar 2001.) U gimnazijskim godinama opredelio se za glumu. Bio je upravnik Narodnog pozorišta u Osijeku, reditelj i glumac Zagrebačke komedije, Beogradske komedije i Savremenog pozorišta. Igrao je u mnogim komedijama. Nastupao je u više humorističkih serija Radivoja Lole Đukića kao što su "Servisna stanica", "Nema malih bogova", "Na mesto građanine Pokorni", "Sreća u torbi" i njihovim filmskim varijantama kao što su "Zlatna praćka" i "Bog je umro uzalud". Bio je stalni član ansambla Beogradske komedije i Savremenog pozorišta (danas Pozorište na Terazijama) u Beogradu. Vrhunac njegove karijere je 1964. godina, kad je napravljena legendarna serija „Ogledalo građanina pokornog“. U doba kad broj TV-prijemnika još ni izbliza nije bio u svakom domu, ova je humoristička serija praznila ulice. Uz najpoznatiji komični duet toga doba, ingeniozne Miju Aleksića i Miodraga Petrovića Čkalju, lik „Medenog“ igrao je Đokica Milaković i, ako ne već kao prva dvojica, postigao je svakako veliku popularnost u čitavoj Jugoslaviji.
1925-2001
76
14.novembar 2001.
Pet zemalja naslednica SFRJ sporazumelo se o raspodeli 74,5 miliona monetarnog zlata, prvom delu preostale imovine bivše zajedničke države procenjene na oko dve milijarde dolara.
24.novembar 2001.
rat u avganistanu
Grad Kunduz, poslednje talibansko uporište na severu Avganistana, pao posle 12 dana opsade u ruke snaga Severne alijanse. Grad je branilo oko 5.000 talibana i oko 1.000 stranih plaćenika.
25.novembar 2001.
rat u avganistanu
Strani borci na strani talibana koje je zarobila Severna alijansa pobunili se u nekadašnjoj tvrđavi u blizini grada Mazari-i-Šarif. Pobuna je ugušena u krvi dva dana kasnije uz pomoć američkih bombardera pobijeni su svi pobunjenici, njih najmanje 700.
Američka privatna kompanija ATC (Advanced Cell Technology) iz grada Vuster u Masačusetsu saopštila da je klonirala ljudski embrion. Bila je to prva kompanija kojoj je to pošlo za rukom. Motiv je, kako je navedeno, bio medicinske prirode.
29.novembar 2001.
Poslednji put proslavljen praznik Dan Republike.
Umro engleski muzičar Džordž Harison, bivši član "Bitlsa", legendarne četvorke iz Liverpula. (Rođen: Liverpul/Engleska/Ujedinjeno Kraljevstvo 25.februar 1943. - Umro: Los Anđeles/Kalifornija/SAD 29.novembar 2001.) Harison je bio najmlađi od četvoro dece Harolda Harisona i njegove žene Luize. Majka mu je bila prodavačica iz katoličke porodice sa irskim korenima, a njegov otac je bio kondukter koji je radio kao upravitelj broda. Njegova Majka sve što je želela za svoju decu je da budu srećni, primetila je i da ništa ne čini Džordža toliko srećnim od stvaranja muzike. Godine 1956, doživeo je otrkovljenje: dok je vozio bicikl, čuo je pesmu Elvisa Prislija "Heartbreak Hotel" iz obližnje kuće, pesma je potstakla njegovo interesovanje za rokenrol. Iako su Pol Makartni i Džon Lenon bili glavni tekstopisci u grupi, mnogi njihovi albumi sadržali su makar jednu Harisonovu kompoziciju, kao što su "While My Guitar Gently Weeps", "Here Comes the Sun" i "Something". Od 1965. počeo je da vodi Bitlse u folk-rok kroz svoj interes prema muzici Boba Dilana kao i prema klasičnoj indijskoj muzici kroz njegovo korišćenje sitara (tradicionalnog instrumenta) u pesmi "Norwegian Wood (This Bird Has Flown)". Nakon raspada Bitlsa 1970. objavljuje trostruki album All Things Must Pass, sa koga su nastala dva hit singla. Takođe je 1971. organizovao Koncert za Bangladeš sa Ravijem Šankarom, kao prethodnica za kasniji veliki humanitarni koncert Live Aid. Kao uspešan muzičar učestvovao je u svojstvu gostujućeg gitariste u pesmama Bedfingera, Ronija Vuda i Bilija Prestona, poznate su i njegove kolaboracije sa Bobom Dilanom, Erikom Kleptonom i Tomom Petijem. Magazin Roling stoun ga je proglasio 11. najboljim gitaristom svih vremena. Harisonov prvi brak sa Peti Bojd okončan je razvodom 1977. Sledeće godine oženio se Olivijom Trinidad Aris sa kojom ima jednog sina. Harison je preminuo od raka pluća. Kremiran je i njegov pepeo je rasut u rekama Gang i Jamuna u skladu sa hinduističkom tradicijom.
1943-2001
58
Decembar 2001
02.decembar 2001.
U seriji bombaških napada islamskih terorista u Jerusalimu i Haifi ubijeno 30 ljudi. U znak odmazde narednog dana izraelski borbeni helikopteri ispalili su rakete na središte palestinskog vođe Jasera Arafata u Ramali.
Bankrotirala sedma najveća američka kompanija „Enron“ – do tada, najveći bankrot u istoriji SAD. „Enron“ je bio i vodeći svetski trgovac strujom i gasom.
03.decembar 2001.
Umro Gerhard Rigner, autor telegrama koji je objavljen kao upozorenje svetu na nacistički plan o uništenju jevrejskog naroda. On je 8. avgusta 1942. diplomatskim kanalima poslao čuveni Rignerov telegram Stivenu Semjuelu Vajsu, predsedniku Svetskog jevrejskog kongresa, koji ga je primio tek krajem meseca. U telegramu obaveštava Vajsa o saznanjima da Hitler i nacisti planiraju istrebljenje Jevreja, između tri i po i četiri miliona, iz Nemačke i sa teritorija koje kontrolišu kako bi konačno "jednom zauvek rešili" jevrejsko pitanje.
06.decembar 2001.
rat u avganistanu
Antitalibanske snage zauzele glavnu bazu vođe islamskih terorista Osame Bin Ladena koji im je, kako su tvrdili, umakao. Baza se nalazila u planinskom područiju na istoku Avganistana.
Ubijen Piter Blejk legenda jedriličarstva i kapetan novozelandskog tima koji je dva puta uzastopno osvajao kup Amerike. Postavio je svetski rekord 1994.godine koji je kasnije oboren, oplovivši planetu sa svojim katamaranom “Enza“za 74 dana, 22 sata, 17 minuta i 22 sekunde. Blejka su ubili pirati na ulazu u deltu reke Amazon u mestu Makapa u Brazilu. Sa posadom broda „Seamaster“ Blejk se spremao da krene na istraživačku plovidbu posvećenu očuvanju životne sredine rekom Amazon, kada je na njihov brod upala grupa naoružanih pirata. U pokušaju da odbrani jednog člana posade kojem je pirat uperio pištolj u glavu, dobio je smrtonosni hitac u leđa. Pirati su ranili noževima još dva člana posade dok je preostalih sedam ostalo nepovređeno. Ukrali su ručne satove posadi i jedan brodski motor. Vlasti su uspele da pohapse razbojnike i osude svakog od njih na po 32 godine zatvora dok je Blejkov ubica dobio kaznu od 36 godina i 9 meseci. Blejk je rođen 1.oktobra 1948.godine u Oklandu na Novom Zelandu.
07.decembar 2001.
rat u avganistanu
Antitalibanske snage preuzele u Avganistanu kontrolu nad gradom Kandahar, poslednjim utočištem talibana.
08.decembar 2001.
Izraelski borbeni avioni gađali zgradu palestinske obaveštajne službe i predsedničke garde Jasera Arafata u Rafi na jugu pojasa Gaze u znak odmazde za minobacačke napade Palestinaca na jevrejska naselja u pojasu Gaze.
Umro bosansko-hercegovački košarkaš, reprezentativac SFR Jugoslavije Mirza Delibašić (nadimak Kinđe). (Rođen: Tuzla/FNR Jugoslavija/Bosna i Hercegovina 09.januar 1954. - Umro: Sarajevo/Bosna i Hercegovina 08.decembar 2001.) Zanimljivo da je najpre trenirao tenis koji je uspešno igrao. Bio je pionirski šampion Bosne i Hercegovine. Ipak pobedila je ljubav prema košarci. 1968. godine postao je član tuzlanske Slobode u kojoj je ostao do 1972. kada prelazi u košarkaški klub Bosna, odigravši prvu utakmicu protiv Jugoplastike iz Splita. Za Bosnu je odigrao 700 utakmica i postigao oko 14.000 koševa. Bio je prvak Jugoslavije i Evrope i osvojio Kup Jugoslavije. Nakon odlaska iz Bosne, Delibašić je otišao u Španiju gde je uz Huana Korbalana, Vejna Brabendera, Dražena Petrovića i Arvidasa Sabonisa smatran za jednog od najboljih igrača koji je igrao za Real Madrid. U dresu reprezentacije Jugoslavije bio je prvak Balkana, Evrope, sveta i olimpijski pobednik. Četiri puta biran je za najboljeg sportistu SR Bosne i Hercegovine da bi onda dobio specijalno priznanje kao as izvan serije i postao član žirija za izbor sportiste. Godine 1980. izabran je za najboljeg košarkaša u Jugoslaviji. Sa ekipom Bosne bio je i vicešampion sveta. Delibašić je ostao u Sarajevu za vreme opsade grada 1992-1996. U isto vreme bio je trener bosanskohercegovačke reprezentacije koja se takmičila na EuroBasketu 1993. u Nemačkoj s kojom je zauzeo 8. mesto. Delibašić je 2000. izabran za najboljeg sportistu Bosne i Hercegovine u 20. veku. Poslednje godine života proveo je u jednom kafiću, a alkoholizam ga je na kraju koštao života. Legendarni Bogdan Boša Tanjević je u jednom intervjuu otkrio da je Mirza bio autodestruktivan i da ga je tuga ubila. "Polumrtav u bolničkom krevetu i dalje pušio kao Turčin. Umro je od bolesti koja se zove tuga. Zove se rat. Zove se Jugoslavija". Dana 2. juna 2022. godine na platou Skenderije u Sarajevu otkriven je spomenik Mirzi Delibašiću. Spomenik se nalazi ispred sportske dvorane koja već nosi njegovo ime.
1954-2001
47
09.decembar 2001.
rat u avganistanu
Konačan kraj talibanske vladavine u Avganistanu nakon pokretanja vojne kampanje protiv njihovog režima 7. oktobra. Zapadni saveznici u sadejstvu sa takozvanom Severnom alijansom sastavljenom od pripadnika manjinskih naroda Avganistana koji su bili protiv talibanske vladavine u roku od dva meseca su uspeli da potisnu talibane i isteraju ih iz svih provincija gde su držali vlast.
11.decembar 2001.
.png){kind=small}
Kina postala članica Svetske trgovinske organizacije (STO) nakon 15 godina pregovora.
12.decembar 2001.
Francuski major Pjer Anri Binel osuđen na pet godina zatvora, od kojih tri uslovno, zbog odavanja vojnih tajni o pripremama NATO za bombardovanje SRJ 1999. posle dvodnevnog suđenja.
13.decembar 2001.
Petorica islamskih terorista-samoubica upali u zgradu Kongresa u Nju Delhiju - u oružanom okršaju s pripadnicima obezbeđenja poginulo 14 ljudi, uključujući teroriste. Indija je optužila dve militantne islamističke grupe iz Pakistana za umešanost u napad.
15.decembar 2001.
Krivi toranj u italijanskom gradu Piza otvoren za javnost, posle 12 godina komplikovanih radova kojima je sprečeno urušavanje ove turističke atrakcije.
18.decembar 2001.
Umro francuski pevač Žilber Beko, šansonjer koji je tokom pola veka komponovao više od 400 pesama, uključujući i čuvenu „Natali“. (Rođen: Tulon/Francuska 24.oktobar 1927. - Umro: Pariz/Francuska 18.decembar 2001.) Rođen u Tulonu, Francuska, Beko je naučio da svira klavir u mladosti, a zatim je otišao na Konzervatorijum u Nici. Godine 1942. napustio je školu da bi se pridružio francuskom pokretu otpora tokom Drugog svetskog rata. Počeo je da piše pesme 1948, nakon što je upoznao Morisa Vidalina, koji ga je inspirisao da napiše svoje rane kompozicije. Beko je bio pevač, kompozitor, pijanista i glumac, poznat kao „Monsieur 100.000 Volti“ zbog njegovog energičnog nastupa. Njegovi najpoznatiji hitovi su "Nathalie" i "Et maintenant", izdanje iz 1961. koje je postalo hit na engleskom jeziku kao "What Now My Love". Ostao je popularan umetnik skoro pedeset godina, prepoznatljiv u svojim tamnoplavim odelima, sa belom košuljom i „srećnom kravatom“; plava sa belim tačkama. Njegovo omiljeno mesto bila je Olimpija u Parizu pod upravom Bruna Kokvatriksa. Tamo je debitovao 1954. i bio vodeći izvođač 1955. godine, privukavši 6.000 ljudi prve večeri, što je tri puta više od predviđenog kapaciteta. Godine 1952. oženio se sa Monik Nikolas. sa kojom je imao troje dece. Godine 1973. oženio se Kiti Sen Džon, sa kojom je imao dvoje dece. Umro je od raka u 74. godini.
1927-2001
74
19.decembar 2001.
U eksploziji socijalnih nemira širom Argentine došlo do masovne pljačke prodavnica, pri čemu je poginulo 27 ljudi. Predsednik Fernando de la Rua proglasio vanredno stanje, ali je već narednog dana i sam podneo ostavku, kao i vlada Argentine.
20.decembar 2001.
Savet bezbednosti UN jednoglasno usvojio rezoluciju o slanju međunarodnih snaga u Avganistan pod komandom Velike Britanije.
Umro senegalski državnik, filozof i pisac Leopold Sedar Sengor, bivši predsednik Senegala, jedan od najistaknutijih afričkih lidera i svetski poznat pesnik. (Rođen: Žoel/Francuska zapadna Afrika/Senegal 09.oktobar 1906. - Umro: Verson/Francuska 20.decembar 2001.) Njegov otac, Basile Diogoje Sengor, bio je bogati trgovac kikirikijem koji je pripadao buržoaskom narodu Serer. Basile Sengor bio je bogata osoba i posedovao je hiljade grla stoke i ogromne površine zemlje, od kojih mu je neke poklonio njegov rođak, kralj Sine. Sa osam godina, Sengor je započeo studije u Senegalu u Ngasobil internatu Očeva Svetog Duha. Godine 1922, upisao je bogosloviju u Dakaru. Nakon što mu je rečeno da verski život nije za njega, otišao je u sekularnu instituciju. Tada je već bio strastven za francusku književnost. Dobitnik je odlikovanja iz francuskog, latinskog, grčkog i algebre. Sa završenom maturom, dobio je stipendiju za nastavak studija u Francuskoj. Bio je afrički vođa, prvi predsednik nezavisnog Senegala, pesnik, političar i osnivač Senegalskog demokratskog bloka. Reformirao je afrički socijalizam, ostavši u dobrim odnosima sa Francuskom i zapadnim silama. Napisao je nekoliko knjiga, a za jednu od njih je predgovor napisao čak Žan-Pol Sartr. Vladao je od 6. septembra 1960. do 31. decembra 1980. U 80-im godinama njegova politika nije imala uspeha. Predao je vlast svom premijeru koji je na vlasti bio od 1981. do 2000. Dana 1983. Leopolda su pitali da se pridruži Francuskoj akademiji. Osnovao je pokret Negritude koji se borio za ukidanje uticaja kolonizatora na afričke narode. Neka od njegovih dela: „Nova antologija crnačke i malgaške poezije“, „Sloboda I: Crnaštvo i humanizam“, „Sloboda II: Nacija i afrički put u socijalizam“, „Crnaštvo i germanizam“, zbirke pesama „Pesme senke“, Crne hostije“, „Etiopike“, „Pesme“ itd.
1906-2001
95
21.decembar 2001.
Američki avioni usmrtili su 65 ljudi prilikom bombardovanja konvoja vozila u kojem su avganistanske plemenske vođe putovale u Kabul da bi prisustvovale proglašenju nove vlade.
22.decembar 2001.
Vođa plemena Paštuna u Avganistanu Hamid Karzai položio na ceremoniji u Kabulu zakletvu kao predsednik privremene vlade.
26.decembar 2001.
Ruska rublja će biti od 2005. zajednička valuta Rusije i Belorusije, odlučio vrhovni savet Ruske Federacije i Belorusije.
29.decembar 2001.
U požaru koji je izbio u prodavnici pirotehničkih naprava u tržnom centru u Limi, prestonici Perua, poginulo oko 300 ljudi.
2002
Januar 2002
01.januar 2002.
Evro je postao zvanična valuta i platežno sredstvo u 12 od 15 zemalja Evropske Unije. Od početka ove godine valutu evro je počelo da koristi oko 300 miliona Evropljana iz sledećih država: Nemačke, Francuske, Italije, Španije, Portugala, Belgije, Luksemburga, Holandije, Austrije, Irske, Grčke i Finske. Svoje valute su i dalje zadržali Velika Britanija, Švedska i Danska.
02.januar 2002.
Prvi kontigent međunarodnih mirovnih snaga UN, stigao u Kabul prestonicu Avganistana, sastavljen od predstavnika 11 zemalja. U tom gradu se pridružio već prisutnim Britancima.
04.januar 2002.
Nekoliko ljudi izgubilo život u snežnim olujama koje su zahvatile Grčku, Bugarsku i Tursku. Grčke i bugarske vlasti u najugroženijim regionima uvele vanredno stanje.
10.januar 2002.
_2.png){kind=small}
Bivša predsednica Republike Srpske Biljana Plavšić dobrovoljno se predala Haškom tribunalu.
12.januar 2002.
Umro nekadašnji državni sekretar SAD Sajrus Vens, u 84.godini života u njujorškoj bolnici „Sinaj“. Nalazio se 1991. na mestu specijalnog izaslanika generalnog sekretara UN Havijera Peresa de Kueljara u bivšoj Jugoslaviji.
13.januar 2002.
Umro srpski (jugoslovenski) književnik Antonije Isaković, član Srpske akademije nauka i umetnosti i njen potpredsednik od 1980. do 1992. Dobitnik je Zmajeve nagrade, Oktobarske nagrade Beograda, Ninove, Sedmojulske, kao i Andrićeve nagrade. Napisao je rpmane „Gospodar i sluge“, „Tren 1“ i „Tren 2“, „Ni jedan zločin“, knjigu „Govori i razgovori“, zbirke pripovedaka „Velika deca“, „Paprat i vatra“ itd. Njegova ćerka je glumica Milica Milša, a supruga srpska spisateljica Leposava Milanin.
16.januar 2002.
Poginulo najmanje 50 ljudi u erupciji vulkana Njiragongo u Demokratskoj Republici Kongo koja je razorila grad Gomu. Posle tri dana u tom gradu eksplodirala je benzinska pumpa - najverovatnije pošto je užarena lava prodrla u podzemne tankove – što je usmrtilo još oko 100 ljudi.
17.januar 2002.
Umro španski pisac Kamilo Hose Sela, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1989. Eksperimentišući jezikom i literarnim tehnikama, napisao je 70 knjiga, uključujući romane „Porodica Paskala Duartea“, „Košnica“, „Put u Alkariju“i „Mazurka za dva mrtvaca“, kratke priče, putopise, eseje, poeziju i „Tajni rečnik“ zabranjenih reči na španskom jeziku.
19.januar 2002.
Izraelska vojska digla u vazduh zgradu radio stanice Glas Palestine u Ramali, na Zapadnoj Obali.
23.januar 2002.
Novinara američkog „Volstrit žurnala“ Danijela Perla oteli islamski teroristi u Karačiju, u Pakistanu, dok je pokušavao da uspostavi kontakt sa pakistanskim radikalnim grupama. Otmičari su ga ubili 22.februara.
27.januar 2002.
Poginulo više od 1.000 ljudi u eksploziji skladišta oružja u glavnom gradu Nigerije Lagosu.
28.januar 2002.
Poginulo svih 92 putnika i članova posade kada se ekvadorski avion „Boing 727“ srušio u vulkan Kumbal u Kolumbiji.
30.januar 2002.
Predsednik SAD Džordž Buš okarakterisao Irak, Iran i Severnu Koreju kao „osovinu zla“ na zajedničkoj sednici Predstavničkog doma i Senata SAD.
31.januar 2002.
Rimokatolička crkva u Irskoj pristala da plati 128 miliona evra obeštećenja ljudima žrtvama zloupotreba seksualne prirode dok su boravili u dečjim domovima pod upravom rimokatoličke crkve.
Februar 2002
11.februar 2002.
Vatikan formalizovao prisustvo u Rusiji stvaranjem četiri rimokatoličke dijeceze, ne osvrćući se na proteste Ruske pravoslavne crkve.
12.februar 2002.
Počelo suđenje bivšem predsedniku SR Jugoslavije i Srbije Slobodanu Miloševiću optuženom za zločine, pred Sudskim većem Haškog tribunala. Suđenje nije okončano jer je optuženi preminuo u zatvorskoj ćeliji Haškog tribunala.
Prilikom pada iranskog putničkog aviona tipa “TU-154” na zapadu Irana poginulo svih 117 putnika i članova posade.
13.februar 2002.
Škotski parlament zabranio lov na lisice, čime je Škotska postala deo Ujedinjenog Kraljevstva u kojem je zabranjen taj tradicionalni omiljeni "sport" britanske aristrokratije.
17.februar 2002.
Više od 170 ljudi, pretežno vojnika i policajaca ubijeno u napadu maoističkih gerilaca na grad Mangalsen na zapadu Nepala. Maoisti su uništili sve vladine zgrade u tom gradu, demolirali aerodrom i opljačkali banku.
18.februar 2002.
U ponoć između 17. i 18. februara franak je prestao da bude legalno platežno sredstvo u Francuskoj posle 641 godine. Tako je Francuska, posle Holandije i Irske, postala treća od 12 zemalja evro zone koja je ukinula svoju valutu i prešla na evro.
20.februar 2002.
U najgoroj nesreći u istoriji egipatske železnice, poginuo najmanje 361 putnik u požaru koji je zahvatio pretrpani putnički voz na liniji Kairo-Luksor.
21.februar 2002.
Predsednik SAD Džordž Buš posetio Kinu tačno 30 godina posle predsednika Ričarda Niksona - kada je okončan period dvodecenijskog otvorenog neprijateljstva Vašingtona i Pekinga.
22.februar 2002.
Poginuo vođa angloskih pobunjenika Žonas Savimbi u borbi sa vladinim trupama u centralnom delu zemlje. Njegovu pogibiju je sledećeg dana potvrdio i njegov pokret UNITA pošto je prikazan televizijski snimak njegovog izrešetanog tela.
23.februar 2002.
SAD Zimbabveu uvele sankcije, a predsedniku Robertu Mugabeu i njegovim najbližim saradnicima zabranjen ulazak u SAD uz obrazloženje da su porast političkog nasilja i gušenje slobode štampe ugrozili izglede za održavanje slobodnih i demokratskih izbora.
Filadelfijska (rimokatolička) nadbiskupija raščinila nekolicinu sveštenika zbog seksualne zloupotrebe dece.
26.februar 2002.
Skupština Srbije usvojila izmene Krivičnog zakona kojima je ukinuta smrtna kazna.
27.februar 2002.
Romi priznati kao nacionalna manjina u Saveznoj Republici Jugoslaviji.
Muslimani u državi Gudžarat na zapadu Indije zapalili voz pun hinduističkih vernika i usmrtili 58 ljudi, što je izazvalo talase nasilja u toj državi u kojima je stradao oko 1.000 ljudi.
Mart 2002
03.mart 2002.
Švajcarci se na referendumu izjasnili za ulazak svoje zemlje u Ujedinjene nacije.
06.mart 2002.
Umrla srpska (jugoslovenska) slikarka Vera Božičković Popović. Studirala je na beogradskoj Likovnoj akademiji u klasi Marka Čelebonovića, gde je diplomirala 1951. Sa grupom kolega sa Akademije bila je osnivač poznate neformalne "Zadarske grupe" koja je odigrala prevratničku ulogu u modernom jugoslovenskom slikarstvu. Božičković-Popović je jedan od vodećih slikara enformela u srpskom slikarstvu i ostala mu je verna do kraja. Bavila se i scenografijom, tapiserijom i crtežom.
12.mart 2002.
Umro kiparski državnik Spiros Kiprijanu, prvi šef diplomatije posle sticanja nezavisnosti Kipra 1960. Šef države postao je 1977. posle smrti predsednika arhiepiskopa Makariosa III.
14.mart 2002.
Postignut sporazum o preuređenju odnosa Srbije i Crne Gore. Najviši predstavnici Savezne Republike Jugoslavije i dve republike članice, uz posredovanje Evropske unije, postigli su sporazum o preuređenju odnosa Srbije i Crne Gore. Dotadašnja federacija preuređena je u znatno labaviju Državnu zajednicu Srbija i Crna Gora, koja se pokazala kao kratkotrajna. Sporazum su potpisali predsednici SRJ i Crne Gore Vojislav Koštunica i Milo Đukanović, potpredsednik Savezne vlade Miroljub Labus, šefovi vlada republika Zoran Đinđić i Filip Vujanović i visoki predstavnik EU za spoljnu politiku i bezbednost Havijer Solana. Tokom 2001. godine, intenzivirani su pregovori dve republike, koji su većinom vođeni u Beogradu i na crnogorskom poluostrvu Sveti Stefan. Međutim svako je ostao pri svom stavu: Crna Gora je insistirala na nezavisnosti obe republike, a Srbija je tražila samo kozmetičke izmene u okviru SRJ, ili potpunu nezavisnost obe republike. Pregovori su bili prekinuti, a preokret je nastao od decembra 2001. godine kada se u pregovore uključila Evropska unija, koja je tražila da Srbija i Crna Gora ostanu u zajedničkoj državi.
16.mart 2002.
Umro srpski (jugoslovenski) pozorišni i filmski glumac Danilo-Bata Stojković, koji je ostvario čitav niz maestralnih uloga u pozorištu i na filmu, uključujući uloge u komadima „Profesionalac“, „Balkanski špijun“ i „Urnebesna tragedija“. (Rođen: Beograd/Kraljevina Jugoslavija/Srbija 11.avgust 1934. - Umro: Beograd/SR Jugoslavija/Srbija 16.mart 2002.) Bata je rođen u Beogradu u porodici Alekse Stojkovića, uglednog predratnog veletrgovca drvima i ugljem. Odrastao je na Čuburi, uz rođenog brata Žiku, potonjeg poznatog beogradskog intelektualca i publicistu. Živeo je u Beogradu sa suprugom Olgom. Jedan od presudnih trenutaka u karijeri Bate Stojkovića je bila predstava iz 1953. godine, na Pašinom brdu u kojoj je igrao u Čehovljevoj predstavi „Krčma na glavnom drumu”. U publici je bio i Dobrica Milutinović, koji je nakon predstave prišao Bati i uzbuđeno mu rekao: „Ti si, sine, još u majčinoj utrobi postao glumac.” Na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu ga je primio Tomislav Tanhofer, a diplomirao je kod Josipa Kulundžića 1959. godine. Pozorišnu karijeru započeo je u Jugoslovenskom dramskom pozorištu (JDP; 1959), a 1962. postao je stalni član ansambla Ateljea 212. Publika ga je posebno zavolela u „Zvezdara teatru”, u ulogama koje je Dušan Kovačević pisao za njega. Prvi put na scenu JDP izašao je 1956. godine i igrao slugu u „Magbetu”, a godinu dana kasnije pojavio se kao agent u predstavi „Troje” na sceni Ateljea 212. Filmsku karijeru je započeo ulogom u filmu „Izdajnik“ iz 1964. Usledio je niz televizijskih i manjih filmskih uloga, a najvažnije su bile uloge u filmovima „Majstor i Margarita“ (1972), „Čuvar plaže u zimskom periodu“ (1976) i Pas koji je voleo vozove (1977). Takođe je igrao i oca jednog od likova u seriji „Grlom u jagode“. Poznat je i po ulozi malog antagoniste u filmu Gorana Markovića „Nacionalna klasa“ (1979).
1934-2002
67
U antologiju srpskog filma spadaju njegove kreacije u filmovima „Ko to tamo peva“, „Maratonci trče počasni krug“, „Balkanski špijun“, „Čuvar plaže u zimskom periodu“, „Varljivo leto '68“. Snimio je i više televizijskih drama i serija. Široku popularnost stekao je likom Bubuleje u televizijskoj seriji „Diplomci“, a jednog od najvećih srpskih slikara XX veka Miću Popovića inspirisao je da naslika seriju slika s likom Gvozdena. Preminuo je godine od raka pluća. Njegova urna je nakon kremacije smeštena u rozarijum beogradskog Novog groblja.
Umro srpski istoričar književnosti Jovan Deretić, profesor novije srpske književnosti na Filološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Osnovnu školu završio u Orovcu, gimnaziju u Trebinju i Vrbasu. Diplomirao na Filozofskom fakultetu u Beogradu 1958. godine na grupi za jugoslovensku književnost sa opštom književnosti. Doktorat književnih nauka stekao na Filozofskom fakultetu 1966. godine tezom „Kompozicija Gorskog vijenca“. Od 1981. kao redovni profesor predavao je na Filološkom fakultetu srpsku književnost. Od 1982. bio je član Predsedništva CK SK Srbije. Bio je član Udruženja književnika Srbije. Objavio je dvadestak knjiga, uključujući „Istoriju srpske književnosti“. Neka od ostalih dela: „Dositej i njegovo doba“, „Poetika Dositeja Obradovića“, „Ogledi iz narodnog pesništva“, „Kratka istorija srpske književnosti“, „Poetika srpske književnosti“, „Kulturna istorija Srba“ itd.
19.mart 2002.
Komonvelt odlučio da na godinu dana suspenduje Zimbabve iz članstva jer je jedan broj članica smatrao da predsednički izbori u toj zemlji nisu bili slobodni i demokratski.
21.mart 2002.
U eksploziji ispred američke ambasade u Limi ubijeno devet ljudi, što nije omelo planiranu posetu predsednika SAD Džordža Buša.
25.mart 2002.
Afroamerikanka Hali Beri dobila Oskara za glavnu ulogu u filmu "Bal monstruma", kao prva crnkinja koji je osvojila tu nagradu.
26.mart 2002.
U avganistanskoj provinciji Baglan oko 160 kilometara severno od Kabula u zemljotresu poginulo najmanje 1.000 ljudi - glavni grad provincije Nahrin sravnjen sa zemljom.
27.mart 2002.
U samoubilačkom bombaškom napadu islamskog teroriste na jedan hotel u izraelskom primorskom gradu Natanija ubijeno 29 ljudi. Teroristički akt je izveden u vreme svečane večere povodom početka jevrejskog praznika Pasha.
Umro američki filmski scenarista, producent i režiser austrijsko-jevrejskog porekla Bili Vajlder, prvi filmski stvaralac koji je u jednoj godini dobio tri Oskara, 1960. za režiju, scenario i fotografiju filma "Apartman". (Rođen: Suha/Austro-Ugarska/Poljska 23.jun 1906. - Umro: Los Anđeles/Kalifornija/SAD 27.mart 2002.) Neki smatraju da se njegov crnohumorni pogled na svet formirao zbog toga što je zbog čestih seoba stalno bio meta ispitivanja u očima vršnjaka (kao Jevrejin i kao došljak, stranac). Napustio je studije prava i počeo se baviti novinarstvom u Beču, gde je radio u tabloidima. Karijeru na filmu počeo je kao scenarista, sarađujući na nekoliko nemačkih filmova do dolaska Hitlera na vlast. Svestan da ga kao Jevrejina ne čeka svetla budućnost u nacističkoj Nemačkoj, odmah je emigrirao 1933. godine, i to najpre u Pariz, a ubrzo potom u SAD. Od 1938. počinje plodnu saradnju sa Čarlsom Braketom, koja je rezultovala scenarijima za filmove kao što su „Ninočka“ (1939), reklamiran pod čuvenim sloganom Garbo se smeje, i „Vatrena kugla“ (1941), sa Garijem Kuperom i Barbarom Stenvik. Kao reditelj uspešno je debitovao komedijom „Major i derište“ (1942), posle čega se posvećuje režiji, ne prekidajući ni scenaristički rad ni saradnju sa Braketom, koji je često producirao filmove koje je Vajlder režirao. Najčešće je režirao lake komedije sa satiričnom crtom, ali je pravo stvaralačko umeće iskazao u društvenim dramama kojima dominira bespoštedni cinizam.
1906-2002
95
Nagrađivan je na festivalima u Kanu i Veneciji, osvojio je šest Oskara. Filmovi: "Propali izlet", "Bulevar sumraka", "Stalag 17", "Sabrina", "Duh Sent Luisa", "Ljubav popodne", "Svedok optužbe", "Neki to vole vruće", "Jedan, dva, tri", "Slatka Irma", "Privatni život Šerloka Holmsa", "Fedora", "Sedam godina vernosti". Bio je rekorder sa 12 nominacija za nagradu Oskar za scenario, dok ga 1997. nije pretekao Vudi Alen. Bio je izuzetno vešt u radu sa glumcima, iz kojih je izvlačio maksimum, tako da je čak 14 različitih glumaca steklo nominaciju za Oskara za uloge u njegovim filmovima.
30.mart 2002.
Umrla britanska kraljica - majka Elizabeta Prva - Elizabet Bouz-Lajon, majka kraljice Elizabete II od Ujedinjenog Kraljevstva . (Rođena: London/Engleska/Ujedinjeno Kraljevstvo 04.avgust 1900. - Umrla: Berkšir/Engleska/Ujedinjeno Kraljevstvo 30.mart 2002.) Bila je supruga kralja Džordža VI od Ujedinjenog Kraljevstva, i kraljica Ujedinjenog Kraljevstva. Nakon njegove smrti bila je poznata kao „Kraljica Elizabeta, kraljica majka“, da bi se izbegla zabuna sa njenom starijom kćerkom, kraljicom Elizabetom II od Ujedinjenog Kraljevstva. Pre nego što je njen suprug postao kralj, od 1923. do 1936. godine nosila je titulu vojvotkinje od Jorka. Bila je poslednja kraljica Irske i poslednja carica Indije. Rođena je u plemićkoj škotskoj porodici, a na kraljevsku scenu došla je 26. aprila 1923. godine, kada se udala za princa Alberta, vojvodu od Jorka, drugog sina kralja Džordža V i kraljice Marije. Godine 1936. je neočekivano postala kraljica kada je brat njenog muža, Edvard VIII, abdicirao i presto Velike Britanije ostavio Elizabetinom mužu, da bi mogao da se oženi svojom ljubavnicom, Amerikankom Volis Simpson. U svojim kasnijim godinama bila je popularan član porodice koja je uvek nosila bezbrižni osmeh i time pružala osećaj stabilnog kontinuiteta. Samo nakon bolesti i smrti njene mlađe kćerke, princeze Margarete, pokazala je neraspoloženje. Umrla je šest sedmica nakon Margarete, u 102. godini života. Dana 30. marta 2002. godine, u 15:15, kraljica Elizabet je umrla u snu. Patila je od prehlade poslednja četiri meseca svoga života. Imala je 101 godinu, i u trenutku smrti je bila najduže živući član britanske kraljevske porodice u britanskoj istoriji.
1900-2002
101
April 2002
04.april 2002.
Umro srpski arheolog Milutin Garašanin, član Srpske akademije nauka i umetnosti i dopisni član Bavarske akademije nauka kao i Akademije nauka i umjetnosti B i H. Objavio je niz radova, uključujući „Iskopavanja u Ptuju“, „Jedan osvrt na prvobitnu istoriju naše zemlje“, „Iz prvobitne istorije Kosova i Metohije“, „Naselje i stan prvobitnog čoveka neolitskog doba u Srbiji“.
09.april 2002.
Skupštine Srbije i Crne Gore prihvatile sporazum o ukidanju Savezne Republike Jugoslavije i stvaranju - Državne zajednice Srbija i Crna Gora, koji su, uz posredovanje Evropske unije, 14. marta potpisali predsednici Jugoslavije i Crne Gore Vojislav Koštunica i Milo Đukanović, potpredsednik Savezne vlade Miroljub Labus, šefovi vlada dveju republika Zoran Đinđić i Filip Vujanović i visoki predstavnik EU za spoljnu politiku i bezbednost Havijer Solana.
11.april 2002.
Bivši ministar unutrašnjih poslova Srbije Vlajko Stojiljković izvršio samoubistvo, na ulazu u zdanje Doma Narodne Skupštine Srbije (tadašnje Skupštine SRJ) u Beogradu, neposredno pošto je i Veće građana usvojilo Zakon o saradnji sa Haškim tribunalom. Smrt je zvanično konstatovana dva dana kasnije. Haški tribunal je tokom NATO agresije u maju 1999. protiv Stojiljkovića podigao optužnicu.
U eksploziji kamiona-bombe, koju su aktivirali islamski teroristi u blizini drevne sinagoge El Griba na tuniskom ostrvu Đerba, ubijen je 21 čovek, uključujući 14 Nemačkih turista.
12-14.april 2002.
U Venecueli 12.aprila državnim udarom, uz podršku Vašingtona, oboren demokratski izabrani predsednik Ugo Čaves da bi se on vratio na vlast uz podršku naroda 14.aprila. Šefom države proglašen je proamerički poslodavac Pedro Karmona, ali je Čaves samo dva dana docnije povratio vlast.
15.april 2002.
Pad "boinga 767" aviokompanije "Er Čajna" sa 166 putnika i članova posade u blizini južnokorejskog grada Pusan preživelo 38 ljudi. Bio je to prvi udes neke letelice tog kineskog prevoznika tokom 47 godina rada.
17.april 2002.
Bivši gerilski vođa Ksanana Gusmao proglašen pobednikom prvih predsedničkih izbora u Istočnom Timoru.
18.april 2002.
Bivši kralj Muhamed Zahir Šah se vratio u Avganistansku prestonicu Kabul nakon 29 godina izbeglištva.
Umro norveški istraživač i antropolog Tor Hejerdal koji je 1947. za 101 dan na drvenom splavu „Kon-Tiki“ preplovio Tihi okean od Kaljaoa u Peruu do Rarorije u Polineziji. Splav je bio izrađen prema nacrtima iz doba civilizacije Inka. Ovim poduhvatom je dokazao da su peruanski Indijanci mogli da nasele ostrva u Polineziji. Knjiga o tom putovanju dugom 8 000 km prevedena je na 67 jezika. Uspeo je 1970. da preplovi Atlantski okean između Maroka i Barbadosa na splavu od papirusa, želeći da dokaže da su drevne mediteranske civilizacije bile u stanju da dopru do američkog kontinenta.
22.april 2002.
Umrla Sofija Soja Jovanović, srpski filmski, pozorišni i televizijski režiser – jedan od osnivača Akademskog pozorišta u Beogradu 1944 - prva srpska pozorišna i filmska režiserka. (Rođena: Beograd/Kraljevina SHS/Srbija 01.februar 1922. - Umrla: Beograd/SR Jugoslavija/Srbija 22.april 2002.) Otac joj je bio po profesiji hemičar, a majka diplomirani filozof. Uticaj na njen život su imali deda po ocu, čuveni dvorski fotograf Milan Jovanović i njegov rođeni brat, slikar Paja Jovanović. Milanov sin je bio Dušan Jovanović Đukin, poznati srpski vajar, a njegova supruga glumica Nevenka Urbanova. Soja je osnovnu i srednju školu pohađala na francuskom jeziku, a išla je i na časove klavira i baleta kod Mage Magazinović. Kad je došlo vreme za studije upisala se na dramski odsek Muzičke akademije, gde je od 1941. godine studirala glumu. Tri godine kasnije sa još nekoliko kolega i nastavnika osnovala je Akademsko pozorište, prvi studentski teatar u zemlji. Za više od pola veka rada režirala je pedesetak predstava u pozorištima širom bivše Jugoslavije. Najpoznatija je po tome što je režirala prvi jugoslovenski dugometražni film u boji Pop Ćira i pop Spira, po romanu Stevana Sremca, a njena režija Sumnjivog lica u Akademskom pozorištu 1947. bila je prvi pokušaj modernog tumačenja Nušića. Zaslužna je za procvat Beogradskog dramskog pozorišta od 1951. Njene glavne pozorišne režije su: Labiš Florentinski šešir, Breht Dobri čovek iz Sečuana, Anuj Bal lopova, Friš Andora, Miler Pripovest o dva ponedeljka i Mir-Jam 'Ranjeni orao. Tokom karijere koja je trajala pola veka postavila je ukupno 50 predstava, kao i 23 igrana filma i serija. Za svoja ostvarenja dobila je najveća priznanja među kojima su Zlatna arena u Puli (1975.), Specijalna diploma Kinoteke za izuzetan doprinos razvoju filmske umetnosti, nagrada Bojan Stupica i mnoge druge.
1922-2002
80
25.april 2002.
Rusija saopštila da su njene snage likvidirale arapskog islamskog teroristu Hataba, jednog od predvodnika čečenskih separatista, osumnjičenog i da je povezan s mrežom Al Kaida Osame bin Ladena.
26.april 2002.
U Erfurtu, prestonici nemačke pokrajine Tiringija, bivši učenik u tamošnjoj gimnaziji ubio 14 profesora, dva đaka i jednog policajca, a potom izvršio samoubistvo.
28.april 2002.
U helikopterskoj nesreći poginuo gubernator ruske Krasnojarske oblasti general Aleksandar Lebed.
29.april 2002.
Otvoren veb-sajt RTS-a na Internetu.
30.april 2002.
Prilikom pada helikoptera na severu Tunisa - u najtežoj vazdušnoj nesreći od sticanja nezavisnosti te arapske zemlje - poginulo 13 visokih oficira tuniske armije.
Maj 2002
01.maj 2002.
U Holandiji zakon o eutanaziji stupio na snagu, godinu dana pošto je skupština izglasala odluku kojom je ta zemlja postala prva u svetu u kojoj je dozvoljeno ubistvo iz milosrđa.
02.maj 2002.
Rusija spustila zastavu u Kam Ranu, pomorskoj i vazdušnoj bazi na jugu Vijetnama, napustivši poslednju bazu u inostranstvu po okončanju hladnog rata.
03.maj 2002.
Predstavnici 36 od 44 zemlje Saveta Evrope potpisali dokument o potpunoj zabrani smrtne kazne, čak i u vreme rata.
Najmanje 450 ljudi poginulo kad je na reci Megna 170 kilometara južno od Dake, glavnog grada Bangladeša, potonuo feribot "M.V. Salahudin-2" sa oko 500 putnika i članova posade.
04.maj 2002.
Prilikom pada nigerijskog putničkog aviona na grad Kano u Nigeriji poginulo 148 ljudi, od kojih 71 u letelici. Među poginulim putnicima u letelici bio je i nigerijski ministar sporta Išaja Mark Aku.
05.maj 2002.
Francuski predsednik Žak Širak osvojio 82 odsto glasova u drugoj rundi izbora u kojem su Francuzi birali između njega i krajnjeg desničara Žan Mari Le Pena, što je najubedljivija pobeda u istoriji predsedničkih izbora u Francuskoj.
06.maj 2002.
SAD stavile van snage potpis bivšeg predsednika Bila Klintona iz decembra 1999. na međunarodni ugovor o formiranju Međunarodnog krivičnog suda za ratne zločine odlukom predsednika Džordža Buša. Kongres je rezolucijom ovlastio predsednika SAD da upotrebi i oružanu silu u oslobađanju američkih državljana, ako budu privedeni pred taj sud.
U Holandiji ubijen lider holandske desnice Pim Fortajn, što je - zvanično - prvo političko ubistvo u toj zemlji od XVII veka. Fortajna je ubio jedan muslimanski fanatik, navodno iz verskih razloga.
07.maj 2002.
Poginulo 112 putnika i članova posade kada se na severoistoku Kine u more srušio kineski putnički avion.
U napadu islamskog teroriste samoubice na jedan klub južno od Tel Aviva poginulo najmanje 15 ljudi. Odgovornost za ovaj napad preuzela teroristička organizacija Hamas.
09.maj 2002.
U eksploziji mine aktivirane daljinskim upravljačem, u ruskoj republici Dagestan u gradu Kaspijsk, ubijeno 42 ljudi a više od 150 je ranjeno. Ovaj teroristički napad izveli su čečenski islamski teroristi.
Američki Kongres zabranio ulazak u SAD građanima sedam zemalja koje, kako je nevadeno, podržavaju i tolerišu terorizam. Odluka se odnosila na građane Iraka, Irana, Kube, Libije, Severne Koreje, Sirije i Sudana.
10.maj 2002.
Na doživotnu robiju osuđen bivši FBI agent Robert Hansen zbog odavanja tajni Moskvi.
11.maj 2002.
Umro Džo Bonano u 98-oj godini života, poznat pod imenom "Džo Banana", jedan od osnivača američke mafije, koji nikada nije osuđivan tokom desetina godina koliko se nalazio na čelu "pet porodica" koje su se bavile organizovanim kriminalom.
12.maj 2002.
Bivši predsednik SAD Džimi Karter doputovao u Havanu u privatnu posetu, kao američki političar najvišeg profila otkad je 1959. Fidel Kastro revolucijom preuzeo vlast na Kubi.
14.maj 2002.
Šefovi diplomatija NATO i Rusije odobrili sporazum o formiranju Saveta NATO-Rusija radi saradnje u borbi protiv terorizma i sprečavanju širenja oružja za masovno uništenje.
15.maj 2002.
Bivši predsednik Republike Srpske Krajine Milan Martić predao se Haškom tribunalu.
20.maj 2002.
Istočni Timor proglasio nezavisnost od Indonezije, pošto je misija Ujedinjenih nacija koja je upravljala bivšom portugalskom kolonijom od 1999, kad su tu ostrvsku državu napustile indonežanske snage, predala vlast lokalnoj vladi.
27.maj 2002.
Ustavnom reformom u Tunisu predsedniku Zin el Abidinu Ben Aliju omogućeno da tom arapskom zemljom vlada praktično doživotno.
28.maj 2002.
"Rimskom deklaracijom" Rusija postala član Saveta NATO.
Libijska vlada ponudila obeštećenje od 2,7 milijardi dolara porodicama 270 žrtava u zamenu za ukidanje sankcija. Obeštećenje je ponuđeno porodicama 270 žrtava koje su stradale prilikom eksplozije aviona američke kompanije „Pan Am“ 1988. iznad mesta Lokerbi u Škotskoj, za šta je optužen zvanični Tripoli. U zamenu za obeštećenje Tripoli je tražio da mu se ukinu sankcije koje su Libiji nametnuli SAD i Ujedinjene nacije.
30.maj 2002.
U Seulu je otvoreno sedamnaesto svetsko fudbalsko prvenstvo, prvo na tlu Azije, koje su zajednički organizovali Južna Koreja i Japan. Prvenstvo je otvoreno utakmicom između svetskog šampiona sa prethodnog prvenstva reprezentacije Francuske i reprezentacije sa afričkog tla Senegala. Utakmicu je pratilo najmanje oko 500 miliona ljudi širom sveta. Senegal je priredio prvorazredno iznenađenje pobedivši rezultatom 1:0.
Jun 2002
05.jun 2002.
Na severu Izraela poginulo najmanje 17 ljudi uključujući i 13 izraelskih vojnika u napadu islamskog teroriste samoubice.
10.jun 2002.
U blizini beogradskog hotela "Jugoslavija" iz zasede ubijen srpski policijski general Boško Buha, zamenik šefa resora javne bezbednosti u Ministarstvu unutrašnjih poslova Srbije.
17.jun 2002.
U Batajnici, kod Beograda, otpočela ekshumacija i obdukcija leševa za koje se veruje da su Albanci čija su tela tu dovezena nakon NATO intervencije na Kosovu 1999.
Egipatski vrhunski arheolozi saopštili da su u blizini piramida u Gizi pronašli najstariji nedirnut sarkofag, star oko 4,500 godina.
20.jun 2002.
U eksploziji gasa u rudniku uglja u severoistočnoj kineskoj provinciji Heilongđang poginulo 115 rudara.
21.jun 2002.
Bivši direktor Radio-televizije Srbije (RTS) Dragoljub Milanović osudjen na deset godina zatvora zbog pogibije 16 radnika te televizije u NATO bombardovanju 23.aprila 1999.godine. Milanović se krio u Crnoj Gori gde je uhapšen u policijskoj akciji „Sablja“i sproveden u zatvor Zabela kod Požarevca.
23.jun 2002.
Poginulo najmanje 97 ljudi u zemljotresu na jugu Perua.
24.jun 2002.
Predsednik SRJ Vojislav Koštunica smenio načelnika generalštaba Vojske Jugoslavije generala Nebojšu Pavkovića koji je ostao na toj funkciji još dve godine od pada autokratskog režima Slobodana Miloševića.
U železničkoj nesreći u sudaru putničkog i teretnog voza u Tanzaniji, na liniji Dar es Salam-Kigoma poginula 281 osoba.
27.jun 2002.
Rusija postala punopravni član ekskluzivnog kluba G-8 najrazvijenijih zemalja sveta.
30.jun 2002.
Brazil je pobedom nad Nemačkom, rezultatom 2:0, peti put postao prvak sveta, što ni jednoj zemlji do tada nije uspelo. Finale 17.svetskog prvenstva u fudbalu, koje su zajednički organizovali Južna Koreja i Japan, održano je u japanskom gradu Jokohama.
Jul 2002
01.jul 2002.
.png){kind=small}
U Hagu je označen početak rada Međunarodnog krivičnog suda, koji osporavaju SAD. Taj sud je osnovan 17.jula 1998. u Rimu i do početka rada Rimski statut je ratifikovalo 86 država, uključujući i SR Jugoslaviju. Predviđeno je da sud treba imati nadležnost u čitavom svetu u slučajevima dela genocida, ratnih zloičina i zločina protiv čovečnosti, počinjenih od dana uspostavljanja tog suda.
Poginulo 48 civila, najviše žena i dece prilikom američkog bombardovanja avganistanskih položaja kod sela Kakarak u provinciji Uruzgan. Bomba je pogodila kuću u kojoj je proslavljano venčanje.
Poginulo 72 ljudi u sudaru putničkog i teretnog aviona iznad južne Nemačke.
02.jul 2002.
Otvoren prvi muzej automobila u Beogradu - Moderna garaža Bratislava Petkovića.
03.jul 2002.
Američki milioner i avanturista Stiv Foset postao prvi čovek koji je balonom obišao svet, preletevši 31.380. kilometara.
09.jul 2002.
Osnovana Afrička unija - Organizacija afričkog jedinstva zamenjena Afričkom unijom. Lideri 34 afričke zemlje na sastanku u Durbanu ukinuli Organizaciju afričkog jedinstva i sutradan je zamenili novom organizacijom po ugledu na Evropsku uniju, pod nazivom Afrička unija.
11.jul 2002.
Italijanska skupština dopustila muškim naslednicima prestola da se vrate u zemlju nakon 56 godina izbeglištva, koje je bilo posledica saradnje pripadnika italijanske kraljevske kuće Savoja sa fašističkim režimom Benita Musolinija.
16.jul 2002.
.jpg){kind=small}
Irska republikanska armija uputila javno izvinjenje porodicama civila koji su poginuli tokom njene 30-godišnje borbe za otcepljenje Severne Irske od Britanije. Izvinjenje je stiglo na 30. godišnjicu tzv. krvavog petka 1972. kad je IRA u Belfastu aktivirala 20 bombi i stradalo je sedam civila i dva vojnika. Tokom 30 godina u akcijama IRE stradalo je 1.800 ljudi.
21.jul 2002.
Bankrotirao telekomunikacioni gigant "Vorldkom" zbog finansijskih problema posle otkrića internih računovodstvenih prevara, što je bilo najveće bankrotstvo u američkoj privredi, skoro dvostruko veće od dotadašnjeg "rekordera" kompanije "Enron" koja je propala u decembru 2001.
23.jul 2002.
U izraelskom vazdušnom napadu na Gazu ubijen šef oružanog krila radikalnog islamskog pokreta Hamas Salah Šahde.
25.jul 2002.
Otac indijskog nuklearnog raketnog programa, musliman Abdul Kalam postao 11. predsednik hinduističke Indije.
27.jul 2002.
U udesu ukrajinskog lovca "SU-27" na aeromitingu u blizini ukrajinskog grada Lavova poginulo 89 i ranjeno 199 posetilaca.
31.jul 2002.
Prvi slučaj u istoriji proglašenja svetim nekog lica sa američkog kontinenta od strane rimokatoličke crkve. Tokom posete Meksiku, papa Jovan Pavle II proglasio je za svetitelja Huana Dijega, seljaka iz XVI veka.
Avgust 2002
02.avgust 2002.
Vojne snage gerilskog pokreta UNITA zvanično raspuštene i 18 gerilskih generala integrisano u armiju Angole.
03.avgust 2002.
Turska skupština ukinula smrtnu kaznu, u nastojanju da zemlju približi Evropskoj uniji.
07.avgust 2002.
.png){kind=small}
Međunarodni monetarni fond odobrio Brazilu za privredni oporavak kredit od 30 milijardi dolara, najveću sumu u istoriji te međunarodne finansijske institucije.
08.avgust 2002.
Načinjena nesvakidašnja računovodstvena greška od čak 7,15 milijardi dolara u bankrotiranoj gigantskoj američkoj telekomunikacionoj kompaniji “Vorldkom”. Obelodanjeno je da je 1999. načinjena „računovodstvena greška“ od još 3,3 milijarde dolara, što je ukupnu sumu u tom skandalu podiglo na 7,15 milijardi.
11.avgust 2002.
Građani Nagorno-Karabaha izabrali novog lidera, ne osvrćući se na ljutnju zvaničnog Azerbejdžana od kojeg se ova oblast pretežno naseljena Jermenima otcepila 10 godina ranije, što nije međunarodno priznato.
14.avgust 2002.
Umrla Radojka Živković u 79-toj godini života, srpski muzičar i kompozitor, virtuoz na harmonici. Napisala je brojne pesme i komponovala niz kola, između ostalih i "Radojkino kolo".
16.avgust 2002.
U prestonici Iraka Bagdadu pronađeno telo ubijenog palestinskog gerilskog vođe Sabri al-Bana poznatijeg kao Abu Nidala. Nidal je bio zakleti neprijatelj palestinskog predsednika Jasera Arafata. Njegova frakcija Revolucionarni front al-Fataha se 1974.godine izdvojila iz Arafatove Palestinske oslobodilačke organizacije (PLO). Nidal je kao glavni razlog za razilaženje sa PLO-a naveo suviše umerenu politiku njenog rukovodstva.
19.avgust 2002.
Prilikom pada helikoptera tipa "Mi-26" u Čečeniji - za koji su odgovornost preuzeli islamski teroristi - poginulo 118 ruskih vojnika, što je najveći pojedinačni gubitak ruske vojske tokom višegodišnjih oružanih sukoba u toj ruskoj kavkaskoj republici.
22.avgust 2002.
Slika venecijanskog majstora Ticijana, vredna više od pet miliona funti (7,6 miliona dolara) pronađena u plastičkoj kesi na ulici u Londonu, sedam godina nakon što je ukradena iz kuće Longlit u zapadnoj Engleskoj.
23.avgust 2002.
Etiopija i Eritreja postigle sporazum o oslobađanju svih preostalih ratnih zarobljenika iz rata koje su te dve zemlje vodile od 1998. do 2000.
27.avgust 2002.
Japanski sud prvi put potvrdio da je Japan koristio sredstva za vođenje biološkog rata u Kini tokom Drugog svetskog rata, što japanska vlada nikada nije zvanično priznala.
30.avgust 2002.
Rusija se povukla iz poslednje vojne baze na Kubi na kojoj je bila prisutna od pobede Fidela Kastra 1959.